FLASHBACK – Όλα τα είχε… η Μαριορή, ο (στασιμο)πληθωρισμός πάλι τής έλειπε!

Ύστερα από δέκα περίπου εφιαλτικά μνημονιακά, «καμένα» χρόνια, το «τέρας», όπως είχε χαρακτηρίσει το 1992  («Νέα» 20 Φεβρουαρίου 1992) ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας Στέφανος Μάνος τον «αχόρταγο»  πληθωρισμό, δείχνει ξανά άγρια τα «δόντια» του. «Θα επιφέρω θανάσιμο χτύπημα στο τέρας», είχε πει τότε ο Στέφανος Μάνος, αλλά συνέβη και συνέβαινε το ακριβώς αντίθετο επί σαράντα περίπου χρόνια, δηλαδή από την  πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973 με   τον «στασιμοπληθωρισμό», έως  το 1993 με τον «υψηλό πληθωρισμό», έως το 1999 με τον «καλλωπισμένο» πληθωρισμό για να «μπούμε» στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) και έως το 2009 με τον τεχνητά  διατηρούμενο  σε χαμηλά επίπεδα πληθωρισμό! Τελικά, το «θανάσιμο χτύπημα στο τέρας» το έδωσε η «αρμαγεδδονική» οικονομική κρίση  του «Λεφτά Υπάρχουν» του 2009 και τα «φουσάτα» Μνημόνια μετά το 2010, κατά τα οποία «απέθανε» και ο πληθωρισμός «μετά των αλλοφύλων» του, όπως ανάπτυξη, διαθέσιμο εισόδημα, κατανάλωση, ενώ καταρρίφθηκαν όλα τα έως τότε αρνητικά ρεκόρ μετά το 1961, όπως χρέος, ανεργία, φτώχεια, υπερφορολόγηση!

Είναι αλήθεια ότι σε όλη αυτή τη μακρά φλεγόμενη από τον πληθωρισμό περίοδο (το 1980 ο πληθωρισμός ήταν 1,8 φορές υψηλότερος από τον αντίστοιχο της ΕΟΚ, το 1983 ήταν 2,32 φορές υψηλότερος, το 1986 έξι φορές «αιμοβορότερος»,  το 1991 ήταν 4,2 φορές σκληρότερος κλπ)  το «τέρας» το «μπούκωναν» με μέτρα, αποφάσεις και παραλείψεις όλες οι εκάστοτε κυβερνήσεις, οι οποίες, όπως καλή ώρα και η σημερινή,  τα προωθούσαν όλα αυτά στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν «μία ωραία ατμόσφαιρα», όπως έλεγε ο Ντίνος  Ηλιόπουλος σε μια τηλεοπτική κωμωδία, να δημιουργήσουν ένα «ωραίο κλίμα» στην οικονομία, τα οποία, όπως και όλα τα φάρμακα, είχαν «αντενδείξεις», παρενέργειες στον πληθωρισμό (το έδιναν για την καρδιά, αλλά έβλαπτε το συκώτι!)

Δηλαδή, και τότε, σε όλη αυτήν εφιαλτική πληθωριστική περίοδο, σε πείσμα όλων των διοικητών της Τράπεζας της Ελλάδος και, ιδιαίτερα, του ορκισμένου εχθρού του πληθωρισμού, του Ξενοφώντος Ζολώτα, περιχαρείς οι κυβερνήσεις προωθούσαν μέτρα  ή ανακοίνωναν  στατιστικά στοιχεία, που αποτελούσαν άμεσα και έμμεσα «φλογώδη» αίτια του πληθωρισμού, όπως «καλή ώρα» τώρα στοιχεία για αύξηση της κατανάλωσης, για αύξηση των εισαγωγών, για πιστωτική επέκταση (χρηματοδότηση των πάντων!), για πλούσια κοινοτικά  «πακέτα», όπως το σημερινό «θεοποιημένο» … Ταμείο Ανάκαμψης, για υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για ανάπτυξη.

Ξανά οι θεωρίες περί πληθωρισμού

Όλα αυτά, λοιπόν,  θυμίζουν πια ξανά  τις γνωστές  θεωρίες  περί πληθωρισμού, που μας έκαναν να ξεχάσουμε τα τελευταία δέκα χρόνια τα Μνημόνια και που θα τις νιώσουμε σύντομα έντονα στα ράφια. Απλώς, για να μην  τρομάξω με τις  γνωστές μακροοικονομικές θεωρίες και αίτια  περί πληθωρισμού, αναφέρω ότι  ήδη βλέπουμε τα πρόδρομα σημάδιά του, όπως  πληθωρισμού ζήτησης (μια αύξηση της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες ταχύτερης από την παραγωγική  δυναμικότητα της οικονομίας), του πληθωρισμού  κόστους (ήδη ανακοινώθηκε σημαντική αύξηση των  τιμών παραγωγού!), εξαιτίας της ανόδου  των τιμών των πρώτων υλών, της ενέργειας, των μεταφορών, των εισαγωγών προϊόντων για κατανάλωση, του πληθωρισμού αδράνειας, ο οποίος στη φάση αυτή είναι πολύ επικίνδυνος  καθώς  εντείνονται οι  προσδοκίες (ψυχολογία)  των ατόμων και των επιχειρήσεων για αύξηση του επιπέδου των τιμών…

Φοβάμαι ότι  ίσως και οι σημερινοί διαχειριστές  της οικονομίας  έχουν ξεχάσει ότι  και η υπερφορολόγηση προκαλεί αύξηση του πληθωρισμού, αφού, όπως και όλα τα στοιχεία κόστους, απλώνονται ως «λαδιά» στις τιμές! Ακόμα, και η περιχαρής ανακοίνωση για την επιτυχία της έκδοσης … ομολόγων υποκρύπτει πληθωριστική θρυαλλίδα, αφού και η προσφορά χρήματος, από οποιαδήποτε πηγή και μάλιστα όχι για επενδύσεις, αποτελεί αιτία αύξησης των τιμών, οι οποίες στη συνέχεια εντείνουν τις πιέσεις για αύξηση των μισθών, δηλαδή του κόστους εργασίας, δημιουργώντας έναν ατέλειωτο φαύλο, πληθωριστικό, κύκλο, ο οποίος  οδηγεί στον στασιμοπληθωρισμό (συνύπαρξη υψηλής ανεργίας και υψηλού πληθωρισμού, όπως κατά την πετρελαϊκή κρίση του 1973!). Σήμερα, ήδη υπάρχει το πρώτο εφιαλτικό σκέλος, δηλαδή η υψηλή ανεργία (17%), το οποίο δεν πρέπει με κανένα τρόπο να φορέσει και τον «φερετζέ» του υψηλού πληθωρισμού.

Προειδοποιήσεις της Λαγκάρντ

Σήμερα, μολονότι τη νομισματική πολιτική  της χώρας ασκεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) η οποία έχει μεγαλύτερη αξιοπιστία στην καταπολέμηση του πληθωρισμού  από την ελληνική Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο, από τις πρόσφατες δηλώσεις  της επικεφαλής  της, της Κριστίν Λαγκάρντ, προκύπτει  ότι η Ευρωζώνη δεν έχει διαφύγει τον κίνδυνο, καθώς, όπως προειδοποίησε στη συνέντευξη Τύπου, οι προοπτικές εξακολουθούν να σκιάζονται από την αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία της πανδημίας και το πώς οι οικονομίες θα αντιδράσουν μετά την άρση των μέτρων. Η επικεφαλής της ΕΚΤ σημείωσε ότι ταυτόχρονα με την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες και αναμένεται να συνεχίσει να ενισχύεται το επόμενο διάστημα πριν υποχωρήσει και πάλι. Για την άνοδο του πληθωρισμού, η Λαγκάρντ επικαλέστηκε τεχνικούς λόγους (base effect) και προσωρινούς παράγοντες καθώς και την αύξηση των τιμών της ενέργειας. Ωστόσο, σημείωσε ότι κάποιες διαταραχές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες λόγω της πανδημίας, επίσης συμβάλλουν στην άνοδο των τιμών σε κάποιες περιπτώσεις. Πιο ανησυχητική είναι η διαπίστωση  της Λαγκάρντ για τον δομικό (πυρήνα) πληθωρισμό, δηλαδή τον πληθωρισμό χωρίς ενέργεια και τρόφιμα, ο οποίος, όπως τόνισε, παρουσιάζει μια μικρή ανοδική κίνηση για λίγους μήνες, την οποία «και θα συνεχίσουμε να το παρακολουθούμε με προσοχή”, πρόσθεσε.

Η σημασία για την Ελλάδα

Φανταστείτε, λοιπόν, τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα, όπου  το πληθωριστικό υπόβαθρο πυρακτώνεται από το  υψηλό δημοσιονομικό κόστος που συνεπάγονται οι γνωστές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας και που  αποτελούν ξανά «τροφή» για το «τέρας», όπως η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική με αύξηση των δαπανών και φόρων, η αύξηση ελλειμμάτων και χρέους, η βραδεία προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών και  εξυγίανσης του δημόσιου τομέα και, γενικώς, μέτρων αύξησης της παραγωγής και της πραγματικής απασχόλησης.

Σημειώνεται ότι και η αύξηση του ΑΕΠ για το οποίο συνεχώς προβάλλονται υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για το 2021 και το 2022, προκαλεί αύξηση του πληθωρισμού, καθώς όλοι σχεδόν οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωσή του, όπως, για παράδειγμα, η  κατανάλωση, προκαλούν αντίστοιχες παρενέργειες στο πληθωριστικό υπόβαθρο. Βέβαια, σύμφωνα με τον Νόμο του Okun, το ΑΕΠ έχει αρνητική σχέση με την ανεργία, δηλαδή μία αύξησή του προκαλεί μείωση, ενώ μια μείωση προκαλεί αύξηση! Αλλά, όλες αυτές οι θεωρίες και οι «νόμοι» ισχύουν όταν  μία  οικονομία λειτουργεί σωστά και όχι ανορθολογικά, όπως η ελληνική, και  δημιουργεί μόνιμη … «αντάρα». Και, όπως ο λύκος, έτσι και  ο πληθωρισμός, ως «τέρας», την «αντάρα χαίρεται», όπως  και την ίδια «αντάρα» χαίρονται» τα δημόσια ελλείμματα, το ιλιγγιώδες χρέος, η υψηλή ανεργία, η φτώχεια, η υπερφορολόγηση, οι υψηλές δημόσιες (μη παραγωγικές) δαπάνες και πολλά άλλα «οικεία κακά»…