Ρώμη – Μακρόν και Ντράγκι υπογράφουν τη Συνθήκη του Κυρηνάλιου

Η επικείμενη γαλλική προεδρία στο ευρωπαϊκό συμβούλιο, το πρώτο εξάμηνο της νέας χρονιάς, κατά τη διάρκεια του οποίου ο Εμανουέλ Μακρόν θα παλέψει για την παραμονή του στο Ελιζέ στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, αλλά και η προφανής προσπάθεια του Γάλλου ηγέτη να διεκδικήσει μεγαλύτερο ρόλο στα ευρωπαϊκά δρώμενα εκμεταλλευόμενος την αποχώρηση της έμπειρης Άνγκελα Μέρκελ, έχει… βγάλει εσχάτως τον κύριο Μακρόν στο… δρόμο σε αναζήτηση νέων συμφωνιών πολιτικού αλλά και οικονομικού χαρακτήρα.

Για παράδειγμα, η σημερινή παρουσία του στο Ζάγκρεμπ στο πλαίσιο της πρώτης επίσημης επίσκεψης Γάλλου προέδρου στην Κροατία από την εποχή της ανεξαρτητοποίησης της χώρας από την πρώην Γιουγκοσλαβία, το 1991, είχε διττό χαρακτήρα: την σύσφιξη των διμερών διπλωματικών σχέσεων, αλλά και την πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού και αεροσκαφών τύπου Rafale για την αναβάθμιση του κροατικού στρατού. Όμως, τα βλέμματα ήταν ήδη στραμμένα στην αυριανή άφιξη του στη Ρώμη, όπου Εμανουέλ Μακρόν και Μάριο Ντράγκι στοχεύουν σε ένα… reboot στη γαλλο-ιταλική συνεργασία με εκατέρωθεν φιλοδοξία να εξελιχτεί σε μια βαθύτερη συμμαχία που θα βάλει το στίγμα της σε όλη την Ευρώπη.

Τα αγκάθια του παρελθόντος

Οι σχέσεις των δύο κρατών δεν ήταν πάντα ομαλές. Αντιθέτως μόλις δύο χρόνια πριν είχαν δοκιμαστεί σκληρά, καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός των Πεντάστερων με την Λέγκα του Βορρά είχε υιοθετήσει απόψεις σε ζητήματα, όπως το Μεταναστευτικό, που είχαν φέρει Ρώμη και Παρίσι… απέναντι. Μάλιστα, όταν ο Λουίτζι Ντι Μάιο είχε συναντηθεί με διαδηλωτές του γαλλικού αντικυβερνητικού κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων», οι δύο πλευρές αντάλλαξαν βαριές κατηγορίες με το Παρίσι να φτάνει στο σημείο να ανακαλέσει (προσωρινά) τον πρεσβευτή της στη Ρώμη.

Έκτοτε βεβαίως πολλά έχουν αλλάξει, με σημείο κλειδί την ανάληψη της ιταλικής πρωθυπουργίας από τον Μάριο Ντράγκι. Μακρόν και Ντράγκι γρήγορα αντιλήφθηκαν τις κοινές συνιστώσες, αλλά και την ευκαιρία τους να επηρεάσουν από κοινού τις ισορροπίες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και το αποτέλεσμα της επαναπροσέγγισης που είχε δρομολογηθεί θα… εορταστεί με την υπογραφή μιας «συνθήκης φιλίας».

Φιλόδοξες προθέσεις

H λεγόμενη «Quirinale Treaty» (Συνθήκη του Κυρηνάλιου), που θα δανειστεί την ονομασία της από το προεδρικό παλάτι της Ρώμης όπου θα υπογραφεί, αποτελεί ένα λίαν φιλόδοξο κείμενο 60 σελίδων, το οποίο θα αναδείξει τη διμερή συνεργασία σε μια στρατηγική συμμαχία που θα απλώνεται από την εξωτερική πολιτική και την άμυνα έως τον πολιτισμό.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του Ελιζέ, «θα προωθεί την σύγκλιση των γαλλικών και ιταλικών θέσεων, όπως και τη συνεργασία των δύο κρατών σε θέματα Ευρώπης και εξωτερικής πολιτικής, στην ασφάλεια και την άμυνα, τη μεταναστευτική πολιτική, την οικονομία, την παιδεία, την έρευνα, την κουλτούρα και τη διασυνοριακή συνεργασία». Με λίγα λόγια, δεν αφήνει και πολλούς τομείς εκτός…

Σε πολιτικούς και όχι μόνο όρους τα οφέλη και για τις δύο πλευρές είναι σημαντικά, σε ένα διάστημα που οι εσωτερικές ισορροπίες στην Ευρώπη αλλάζουν, μετά την ολοκλήρωση του Brexit και την πολιτική αλλαγή στη Γερμανία με το τέλος εποχής της Άνγκελα Μέρκελ.

Ο σούπερ Μάριο επιθυμεί να χρησιμοποιήσει την αναβάθμιση της σχέσης του με το Παρίσι για να παίξει ένα πιο ουσιαστικό ρόλο στα ευρωπαϊκά δρώμενα, αλλά και να ενδυναμώσει τη θέση του στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο, δεδομένου πως ηγείται μιας ευάλωτης, πολυμορφικής κυβέρνησης συνασπισμού που διατηρείται από ανάγκη και όχι από πραγματική πρόθεση όλων των μερών.

Αντιστοίχως, ο Εμανουέλ Μακρόν που έχει μια δύσκολη εκλογική αναμέτρηση σε λίγους μήνες, αδημονεί με αφορμή και το εξάμηνο της γαλλικής προεδρίας στην Ε.Ε. να διεκδικήσει ένα αρχηγικό ρόλο στα ευρωπαϊκά φόρουμ αναλαμβάνοντας τα σκήπτρα της κυρίας Μέρκελ. Εξάλλου, μαζί με τον Ντράγκι ελπίζουν να έχουν αρκετή επιρροή για να δρομολογήσουν ιδέες και απόψεις σε πολιτικό και δη, οικονομικό επίπεδο με τρόπο θα τους βοηθήσει και στο εγχώριο πολιτικό πεδίο απέναντι σε εθνικιστικά και σκληροπυρηνικά στοιχεία.

Η επιρροή στην Ε.Ε.

Αξιωματούχοι των δύο πλευρών συγκρίνουν την Συνθήκη του Κυρηνάλιου με την ιστορική γαλλογερμανική συνθήκη του 1963, μεταξύ Κόνραντ Αντενάουερ και Σαρλ ντε Γκολ, η οποία έθεσε τις βάσεις για το γαλλογερμανικό άξονα που κυριαρχεί στην ενωμένη Ευρώπη μέχρι σήμερα.

Προφανώς είναι πολύ πρόωρο και μάλλον εξαιρετικά φιλόδοξο να μιλάμε για μια συνθήκη που μπορεί σε βάθος χρόνου να ασκήσει τόσο μεγάλη επιρροή στην ευρωπαϊκή ιστορία. Αυτό μόνο εκ του αποτελέσματος θα αποδειχτεί. Ωστόσο, ξεκινώντας από κάποια, άμεσα και ουσιαστικά ζητήματα που εκκρεμούν σε επίπεδο ευρωπαϊκής στρατηγικής σίγουρα μπορεί να κάνει τη διαφορά, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρος της Ε.Ε. από το βορρά στο νότο. Είναι δε, προφανές πως θα είναι και προς το συμφέρον των υπόλοιπων κρατών του νότου, όπως η Ελλάδα, να στηρίξουν την ενδυνάμωση του τόξου αυτού σε αντιδιαστολή με το βορεινό και σκληρό, ειδικά σε δημοσιονομικά ζητήματα, μπλοκ.

Ένα πρώτο πρακτικό ζήτημα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η δύσκολη διαπραγμάτευση που έχει (δειλά, για την ώρα) ξεκινήσει με αφορμή τη μεταρρύθμιση των κανόνων του Σύμφωνου Σταθερότητας. Η ομάδα των «σκληρών», ήτοι Αυστρία, Ολλανδία, Δανία και Φινλανδία, έχουν ήδη προσπαθήσει να «κλείσουν» τη συζήτηση εκτιμώντας πως δεν υπάρχει λόγος να υπάρξει τροποποίηση στους όρους του Συμφώνου.

Φίλοι αλλά και… ανταγωνιστές

Βεβαίως, όλα αυτά δεν σημαίνουν πως η νέα συμμαχία θα είναι… ανέφελη. Παρά τις συνέργειες και το ανθηρό μεταξύ τους εμπόριο –το 2019, πριν την πανδημία, ο όγκος των εμπορικών τους συναλλαγών πλησίαζε τα 90 δισ. ευρώ- προφανώς υπάρχει και θα υπάρχει ανταγωνισμός, ειδικά στο επιχειρηματικό πεδίο. Μάλιστα, στην ιταλική αγορά υπάρχει η αίσθηση πως ο βόρειος γείτονας τους θα δυσκολευτεί να κρατήσει ίσες ισορροπίες θεωρώντας πως είναι ο πιο ισχυρός μεταξύ τους. Ως παράδειγμα δε, προτάσσουν τον αμυντικό και στρατιωτικό κλάδο, σε ένα διάστημα που το Παρίσι κυνηγά αναφανδόν νέες συμφωνίες (όπως στην Κροατία) προκειμένου να «ρεφάρει» τη ζημιά που έπαθε με την AUKUS και τη διάλυση της συμφωνίας με την Αυστραλία.

Πολύ ισχυρός ανταγωνισμός μεταξύ τους υπάρχει στον κλάδο αυτοκινήτου με τους Ιταλούς να δυσφορούν ακόμη για τη δημιουργία του μέγα ομίλου της Stellantis (μεταξύ Fiat Chrysler Automobiles και γαλλικού PSA Group), που θεωρούν ότι προάγει τις γαλλικές μονάδες παραγωγής, όπως βέβαια και στον ευρύτερο κλάδο των ειδών πολυτελείας όπου ιταλικοί και γαλλικοί οίκοι παλεύουν να ορθοποδήσουν από τη ζημιά της πανδημίας.