Επανάκαμψη της Επενδυτικής Ελκυστικότητας της Ελλάδας

Υπήρχαν εποχές που η Ελλάδα ήταν ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός. Πρόκειται για την προ του 2008 περίοδο σε μία σταθερή συμπεριφορά που ανάγεται πολύ παλαιότερα από την περίοδο που η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ. Τα επιτόκια δανεισμού του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα ήταν διεθνώς ανταγωνιστικά και τα Credit Default Swaps έδειχναν πολύ χαμηλά επίπεδα επενδυτικού κινδύνου. Παρατηρείτο μία σταθερή, όχι πάντως ιδιαίτερα υψηλή, εισροή ξένων επενδύσεων, με προορισμό είτε τις σταθερές επενδύσεις είτε τους χρηματοοικονομικούς τίτλους.

Η εικόνα αυτή εξανεμίστηκε μετά την κατάρρευση του 2010 και δεν έχει αποκατασταθεί ακόμα. Αυτό είναι αποτέλεσμα αλλά και ένδειξη της αδυναμίας της Ελληνικής οικονομίας να έχει ανταγωνιστική εικόνα στις διεθνείς κινήσεις κεφαλαίων.

Αυτή η κατάσταση άρχισε να αλλάζει (περιέργως) εν μέσω πανδημίας! Το 2020 προσέλκυσε (ΕΥ) 39 άμεσες ξένες επενδύσεις (που δημιούργησαν θέσεις εργασίας και νέες εγκαταστάσεις) έναντι 22 το 2019 και 11 κατά το μέσο όρο ανά έτος την προηγούμενη εικοσαετία (2000-2019). Μάλιστα το 2020 ήταν έτος που οι ΑΞΕ στην Ευρώπη σημείωσαν αξιόλογη πτώση. Να σημειωθεί ότι βελτιώθηκε και η ποιοτική σύνθεση των επενδύσεων καθώς μειώθηκε η συμμετοχή δραστηριοτήτων χαμηλής προστιθέμενης αξίας έναντι δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ως αποτέλεσμα η Ελλάδα κατατάχτηκε για πρώτη φορά μεταξύ των 10 πιο ελκυστικών προορισμών για ξένες επενδύσεις με προοπτικές βελτίωσης.

Στα θετικά ανερχόμενα στοιχεία της ελκυστικότητας επισημαίνονται οι δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού, οι υποδομές μαζί με τις υποδομές μεταφορών και logistics.

Το 2021 είναι έτος που οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Ευρώπη επανακάμπτουν σοβαρά με προοπτικές περαιτέρω βελτίωσης. Ίσως σε αυτό να έχουν παίξει ρόλο κυρίως τα παγκόσμια προβλήματα των γραμμών παραγωγής που έχουν αυξήσει την εξωχώρια αβεβαιότητα διοίκησης και ο συντονισμένος περιορισμός της πανδημίας.

Ταυτοχρόνως ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020 τα Credit Default Swaps υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα κινείται σε περιοχές αναβαθμισμένης πιστοληπτικής ικανότητας υποδηλώνοντας ότι εκτός απροόπτου, εντός το 2022, θα μειωθούν τα spreads στην περιοχή των 110-120 μ.β. Έτσι, η πιθανότητα κατάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας από τουλάχιστον έναν από τους οίκους αξιολόγησης είναι γεγονός που θα αποτελέσει ορόσημο επιστροφής στην κανονικότητα με διάρκεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία έκθεση της European Investment Bank (2021) η Ελλάδα κατατάχθηκε ως η τέταρτη πιο δυναμική χώρα στην προσέλκυση επενδύσεων.

Η βελτίωση της ελκυστικότητας μάλιστα έχει ονοματεπώνυμο: Pfizer, Ναυπηγεία, Microsoft, Digital Reality, Amazon Web Services, επανειλημμένες επιδόσεις ομολογιακών δανείων από ιδιωτικές εταιρείας με πολύ καλά επιτόκια και συνδεδεμένες με δείκτη αειφορίας (ΓΕΚ Τέρνα, Lamda Develompent, Τράπεζες κ.τ.λ.). Παράλληλα όλοι οι συμμετέχοντες στην εξυγίανση των τραπεζών επένδυσαν σημαντικά κεφάλαια αυξάνοντας τις τοποθετήσεις σε Ελληνικούς τίτλους έστω και με ειδικούς όρους.

Η επανάκαμψη όμως της επενδυτικής ελκυστικότητας δεν έπεσε από τον ουρανό: πολιτική σταθερότητα, διαχείριση του υγειονομικού προβλήματος, συνετή διαχείριση της δημοσιονομικής κρίσης και ενεργητική εξωτερική πολιτική και προπαντός νέο νομοθετικό πλαίσιο. Ο καθένας από τους παράγοντες αυτούς έχει τον σοβαρό ρόλο του στην διαμόρφωση του κλειδιού της μονιμότερης ανάκαμψης που είναι η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην Ελληνική οικονομία (FT). Επιλέξαμε να δώσουμε έμφαση στον ανανεωμένο νομοθετικό πλαίσιο που κινείται κυρίως από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Πιεζόμενοι κυρίως από την επικαιρότητα της πανδημίας δεν έχουμε δώσει αρκετή προσοχή στο νέο θεσμικό νομοθετικό πλαίσιο: Απολιγνιτοποίηση, Στρατηγικές Επενδύσεις, Ταμείο Ανάκαμψης, Ιδιωτικές Επενδύσεις, ΕΣΠΑ, Κλιματική αλλαγή κ.τ.λ. Οι νομοθετικές αλλαγές είναι μεταβολές που έχουν σοβαρή σχέση με την επανάκαμψη της επενδυτικής ανάκαμψης της Ελληνικής οικονομίας και γι’ αυτό θα πρέπει να ασχοληθούμε στην συνέχεια αναλυτικότερα.

* O καθηγητής Παναγιώτης Πετράκης είναι επιστημονικός υπεύθυνος στο Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών