Μεγάλες προσδοκίες από τις τράπεζες για το Ταμείο Ανάκαμψης

Ισχυρό ενδιαφέρον για τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) διαπιστώνουν οι τράπεζες κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά την επίσημη πρώτη του προγράμματος.

Ήδη τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν λάβει τα πρώτα αιτήματα από μεγάλα και μεσαία σχήματα, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας.

Μάλιστα, εκτιμάται ότι μέχρι και τον ερχόμενο Μάιο θα έχουν γίνει οι πρώτες εκταμιεύσεις.

Οι τραπεζίτες θεωρούν μεγάλη ευκαιρία για την εγχώρια επιχειρηματική κοινότητα τη χαμηλότοκη ρευστότητα ύψους 12,70 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμη μέσω του ευρωπαϊκού πακέτου.

Κι αυτό διότι θα μπορούσε να οδηγήσει στην υλοποίηση επενδυτικών έργων προϋπολογισμού τουλάχιστον 25 δισ. ευρώ μέσα στην ερχόμενη 5ετία.

Επίσης, πιστεύουν πως συνιστά πρόκληση και για την ελληνική οικονομία, καθώς από ό,τι έδειξε η εμπειρία των τελευταίων μηνών, η εξασφάλιση ενεργειακής ανεξαρτησίας αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για την ευημερία των νοικοκυριών και την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Τα πλεονεκτήματα του ΤΑΑ

Τα θέματα αυτά συζητήθηκαν εκτενώς κατά τη διάρκεια του «FIN FORUM 2022», που διοργάνωσε την Τετάρτη η Τράπεζα της Ελλάδος.

Ο κ. Δημήτρης Βερελής, Head of Development, Sustainable Banking & Bank Relations της Τράπεζας Πειραιώς, αναφέρθηκε κατά την ομιλία του στα πλεονεκτήματα της δράσης.

Όπως είπε πρόκειται για «ένα σημαντικό εργαλείο για τις ελληνικές επιχειρήσεις, ακόμη και σε κλάδους που δεν είχαν στο παρελθόν ανάλογες ευχέρειες χρηματοδότησης».

Ο κ. Βερελής σημείωσε ότι η Τράπεζα Πειραιώς «άρχισε να δέχεται τα πρώτα αιτήματα σε λιγότερο από 24 ώρες από την δημοσίευση της πρόσκλησης προς τις επιχειρήσεις», προσθέτοντας πως πλέον η ροή τους είναι κανονική».

Επιπλέον, απαρίθμησε σειρά από πλεονεκτήματα που απορρέουν από το ΤΑΑ για τις επιχειρήσεις:

• Το μεγάλο «καλάθι» πόρων που φέρνει και το πραγματικά χαμηλό κόστος των κεφαλαίων.

• Την ευρύτατη επιλεξιμότητα, γεγονός που δίνει μια πολύ σημαντική ευκαιρία σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που δίνεται. Για παράδειγμα, το χονδρικό εμπόριο και η παροχή υπηρεσιών (πλην του Τουρισμού) ποτέ δεν είχαν αντίστοιχη δυνατότητα.

• Καλύπτει το σύνολο των δαπανών που απαιτούνται για την υλοποίηση και αρχική λειτουργία μιας επένδυσης. Ενδεικτικά, καλύπτει από δαπάνες αγοράς γης ή κτιρίου έως και δαπάνες Κεφαλαίου Κίνησης.

• Είναι γρήγορο, το διαχειρίζονται οι τράπεζες, έχουν απλουστευθεί πολύ οι μηχανισμοί και οι γραφειοκρατικές απαιτήσεις, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία για αρκετούς κλάδους. Για παράδειγμα, στον τουρισμό η ταχύτητα συνήθως σημαίνει ότι η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να προλάβει τη σεζόν

• Μόλις εγκριθεί η αίτηση, προχωρά η συμβασιοποίηση και αρχίζουν οι καταβολές. Η επιχείρηση δεν περιμένει την ολοκλήρωση του έργου για πιστοποίηση και πληρωμή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στον Αναπτυξιακό, κάτι που οδηγεί σε μείωση του κόστους και του κινδύνου.

• Συνδυάζεται με πόρους από το ΕΣΠΑ ή τον Αναπτυξιακό, εάν μια επιχείρηση και ένα επενδυτικό σχέδιο έχει και άλλες ανάγκες που καλύπτονται αποδοτικότερα από διαφορετικούς πόρους.

Πράσινη μετάβαση και κατασκευές

Ως προς τους τομείς που θα γνωρίσουν άνθηση τα επόμενα χρόνια, ο κ. Βασίλης Καραμούζης, Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, εκτιμά ότι «τα έργα για την πράσινη μετάβαση και τις κατασκευές αναμένεται να ξεπεράσουν τα 30 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια».

Ιδιαίτερη μνεία έκανε στην πράσινη μετάβαση, η οποία όπως είπε «αποτελεί τη βασική προτεραιότητα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του στόχου για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050».

Ταυτόχρονα, κατά τον κ. Καραμούζη, αποτελεί επίσης και ένα βασικό πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», που θα χρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και αναμένεται να απορροφήσει το 38% του προϋπολογισμού των 31 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για ένα ποσό της τάξης των 12 δισ. ευρώ, το οποίο μοχλευόμενο με τραπεζικούς και ιδιωτικούς πόρους, θα χρηματοδοτήσει πράσινες επενδύσεις τουλάχιστον διπλάσιου μεγέθους.

Μεγάλη ανάπτυξη, κατά τον κ. Καραμούζη, αναμένεται να εμφανίσουν τα επόμενα χρόνια και οι κατασκευές λόγω των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, της επιτάχυνσης της οικοδομικής δραστηριότητας και της τουριστικής ανάπτυξης.

Σύμφωνα με το στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας, ο εγχώριος χρηματοπιστωτικός κλάδος διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία και τεχνογνωσία για τη χρηματοδότηση των νέων έργων.

Όπως υποστήριξε, οι τράπεζες «έχουν υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και ισχυρή ρευστότητα που τους επιτρέπει την απρόσκοπτη χρηματοδότηση των επενδύσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Ο κ. Καραμούζης στο τέλος της ομιλίας του αναφέρθηκε στην αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων μετά τις τελευταίες εξελίξεις, υποστηρίζοντας ότι «η ενεργειακή κρίση του τελευταίου διαστήματος και ο πόλεμος που ήρθε να την ενισχύσει έχουν κάνει ακόμα πιο ξεκάθαρη την ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτησία».

Όπως εξήγησε, «αυτή περνάει ξεκάθαρα από τις ΑΠΕ, αν και μεταβατικά θα πρέπει να γίνει σημαντική χρήση του φυσικού αεριού με περισσότερες επιλογές από ότι έχουμε σήμερα. Όταν ολοκληρωθεί η μετάβαση αυτή, τα ελληνικά νοικοκυριά αλλά και οι επιχειρήσεις θα έχουν σίγουρη και φθηνή πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια».

Στόχος τα έργα με αξία

Από την πλευρά του, ο Ανώτερος Διευθυντής Επενδυτικής Τραπεζικής της Alpha Bank κ. Ευάγγελος Καλαμάκης, αναφέρθηκε στις προϋποθέσεις της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και στους τομείς που στην Ελλάδα θα προσελκύσουν την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων.

Κατά τον ίδιο, τα πρώτα δείγματα είναι θετικά. «Η εμπειρία μας στην διαπραγμάτευση για την Επιχειρησιακή Συμφωνία ήταν πολύ θετική και οι χρόνοι ανταπόκρισης πολύ γρήγοροι, ενώ υπήρξε ευελιξία των διαχειριστών του προγράμματος για αλλαγές και παρεμβάσεις με σκοπό την μεγιστοποίηση της χρήσης του και της διάθεσης των πόρων».

«Το σημαντικό πλεονέκτημα του προγράμματος είναι ότι τα χρήματα θα προκαταβληθούν στις τράπεζες και θα είναι άμεσα διαθέσιμα προς τους φορείς των επιλέξιμων επενδύσεων», ανέφερε ο κ. Καλαμάκης.

Επιπλέον, υπογράμμισε πώς «αφενός υπάρχουν αυστηρές προδιαγραφές για την επιλεξιμότητα, και αφετέρου οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προετοιμάσουν λεπτομερή και εμπεριστατωμένα επενδυτικά σχέδια και να είναι διατεθειμένες να αναλάβουν επιπλέον υποχρεώσεις».

Για το λόγο αυτό, χαρακτήρισε πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η πιστοδοτική διαδικασία έχει αποδοθεί στις τράπεζες που μέσω του προγράμματος «θα έχουν την ευκαιρία να επιτελέσουν τον θεσμικό τους ρόλο, να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους για την πιστωτική ανάπτυξη και τη γρήγορη αξιοποίηση των κεφαλαίων, αλλά και να ενισχύσουν την κερδοφορία τους».

Στόχο των τραπεζών, όπως είπε ο κ. Καλαμάκης, «είναι να αξιοποιηθούν τα κεφάλαια σε έργα που θα δώσουν αξία στην οικονομία, κι όχι απλώς να απορροφηθούν».

Αναφορικά με τους τομείς που είναι ελκυστικότεροι για την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων, σημείωσε ότι στον τομέα της πράσινης μετάβασης οι επενδύσεις θα στοχεύσουν στον μετασχηματισμό της παραγωγικής διαδικασίας στις βιομηχανίες, ώστε αυτές να αναπτυχθούν και να λειτουργούν με βιώσιμο τρόπο.

Ταιριάζει με τις εγχώριες ανάγκες

Κατά τον κ. Σπύρο Βενετσιάνο, Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή & Head of Structured Finance, Corporate & Investment Banking της Eurobank, «οι πυλώνες του ΤΑΑ, αν και διαμορφώνονται από την ΕΕ, έρχονται να ταιριάξουν πολύ καλά με αυτά που η ελληνική οικονομία και χρειάζεται και μπορεί να αξιοποιήσει».

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται έργα ΑΠΕ, «πράσινα κτίρια», ψηφιακές υποδομές, εξαγωγές και τουρισμός.

«Το πρόγραμμα δεν παρέχει χρηματοδότηση σε επιχειρηματικά σχέδια που δεν ήταν ούτως ή άλλως βιώσιμα. Με το χαμηλό κόστος χρηματοδότησης έρχεται να διευκολύνει τους επενδυτές, κάνοντας το εγχείρημά τους πιο ανταγωνιστικό, ελκυστικό, αλλά και ασφαλές» ανέφερε ο ίδιος.
«Η ανταγωνιστικότητα προκύπτει από το ύψος του δανεισμού, που μέχρι τώρα απολάμβαναν εταιρείες σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, ενώ η ασφάλεια προκύπτει από το -ουσιαστικά- μειωμένο κόστος εξυπηρέτησης του δανεισμού» εξήγησε σχετικά.

Αναφορικά με το ενδιαφέρον της εγχώριας επενδυτικής κοινότητας, ο κ. Βενετσιάνος τόνισε ότι έχουν ήδη ληφθεί τα πρώτα αιτήματα και δοκιμάζονται οι μηχανισμοί που διαμορφώθηκαν τους προηγούμενους μήνες για την επεξεργασία αυτών.

Εξάλλου, χαρακτήρισε «επανάσταση» του προγράμματος το γεγονός ότι ο ενδιαφερόμενος δεν χρειάζεται να προσεγγίσει ούτε το ΤΑΑ ούτε το δημόσιο.

«Το αίτημά του θα αντιμετωπισθεί όπως σε μία συνηθισμένη χρηματοδότηση, με την πρόσθετη επιβάρυνση ενός φακέλου που περιλαμβάνει τα στοιχεία και κριτήρια της επιλεξιμότητας, τα οποία έχει γίνει προσπάθεια να οργανωθούν» τόνισε χαρακτηριστικά.

Και συμπλήρωσε πως «σίγουρα θα υπάρχουν βελτιώσεις όσο προχωρά το πρόγραμμα, αλλά έχει γίνει σημαντικότατη προετοιμασία, μέσω της εξαιρετικής συνεργασίας με το Δημόσιο, το Ταμείο, τις υπόλοιπες τράπεζες και τους δυνητικούς ελεγκτές».