Στα εμβόλια ποντάρει και η ελληνική οικονομία – Τα αρνητικά και θετικά σενάρια

Κοινός τόπος είναι πως η πορεία διάθεσης των εμβολίων θα καθορίσει και τον ρυθμό ανάπτυξης τόσο της παγκόσμιας όσο και της ελληνικής οικονομίας, επιτρέποντας τη σταδιακή εξομάλυνση των κρίσιμων για την Ελλάδα τομέων των ταξιδιών, του τουρισμού και της ψυχαγωγίας. Αν και τα σενάρια των οικονομολόγων κορυφαίων χρηματοοικονομικών οίκων σε πολλές περιπτώσεις απέχουν, εν τούτοις συγκλίνουν τουλάχιστον στην αίσθηση ότι η χώρα γυρίζει σελίδα, ενώ ορισμένοι προβλέπουν πως η Ελλάδα εισέρχεται πλέον σε έναν πενταετή ανοδικό κύκλο, παρά μάλιστα την προβλεπόμενη ύφεση κατά το πρώτο τρίμηνο εφέτος (-10% σε ετήσια βάση ή -2% σε τριμηνιαία βάση).

Ανοδικός κύκλος

Ενδεικτική είναι η εκτίμηση της Citigroup, που θεωρεί πως η Ελλάδα εισέρχεται σε έναν ισχυρό ανοδικό κύκλο που θα διαρκέσει τουλάχιστον ως το 2025. Ειδικότερα, προβλέπει πλέον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 5,5% το 2021, 5,7% το 2022, 2,6%, το 2023, 3,1% το 2024 και 3,3% το 2025, καθώς η οικονομία θα βρει στήριξη και από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης με τα πρώτα 3,7 δισ. ευρώ να αναμένονται το καλοκαίρι.

Για χώρες που εξαρτώνται από τον τουρισμό όπως η Ελλάδα πάντως, η επιτάχυνση της διαδικασίας ακόμη και του περίφημου «πράσινου πιστοποιητικού» καθίσταται ακόμα πιο επείγουσα, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ευρωπαϊκής ομάδας των οικονομολόγων της Citigroup και μετά την έγκριση και του εμβολίου της Johnson & Johnson, αλλά και τα προβλήματα με αυτό της AstraZeneca, η περίφημη ανοσία της αγέλης στη Γηραιά Ηπειρο θα είναι εφικτή στο 3ο τρίμηνο του 2021.

Η ανοσία της αγέλης

Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη διεύθυνση οικονομικής ανάλυσης της Εθνικής, με μέσο αριθμό εμβολιασμών 35 χιλιάδες ημερησίως, οι ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες θα εμβολιαστούν ως τα τέλη Ιουλίου, με 50 χιλιάδες ημερησίως το 70% περίπου του πληθυσμού θα έχει εμβολιαστεί μέχρι τις αρχές του 4ου τριμήνου επιτυγχάνοντας ουσιαστικά πλήρη έλεγχο της πανδημίας, ενώ αν έρθουν και άλλα εμβόλια μονής δόσης, η ανοσία της αγέλης θα μπορούσε να επιτευχθεί νωρίτερα.

Η υψηλότερη εξάρτησή της από τον τουρισμό καθιστά την ταχύτητα στους εμβολιασμούς κρίσιμη παράμετρο για την Ελλάδα εν όψει της θερινής περιόδου, εκτίμησε η ING που προβλέπει πως ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα κυμανθεί εφέτος στο 3% και στο 4,2% το 2022.
Για την Bank of America, η Ελλάδα, αν και θα παραμείνει μακριά από τις ιστορικές της επιδόσεις, μπορεί το 2021 να προσελκύσει τουλάχιστον το 50% των τουριστικών αφίξεων του 2019, ενώ υπολογισμοί εγχώριων τραπεζών και φορέων της αγοράς θεωρούν εφικτό τα τουριστικά έσοδα του 2021 να κυμανθούν στην περιοχή των 8 δισ. ευρώ στο βασικό σενάριο και στα 11 δισ. ευρώ στο θετικό σενάριο, έναντι 4,3 δισ. ευρώ πέρυσι και 18 δισ. ευρώ το 2019.

Το ΑΕΠ το 2021

Η ώθηση στο ΑΕΠ το 2021 από την αναμενόμενη βελτίωση των συνθηκών στον τουριστικό τομέα εκτιμάται από εγχώριες τράπεζες πως θα υπερβεί τις 1,8 ποσοστιαίες μονάδες (εξαιρώντας τις καθαρές έμμεσες επιδράσεις) έναντί εκτίμησης 1% από την Goldman Sachs, η οποία όμως σε περίπτωση που οι περιορισμοί παραμείνουν σε ισχύ, υπολογίζει πως οι απώλειες στο ελληνικό ΑΕΠ θα ξεπεράσουν το 1,4%.

Από την πλευρά της η Morgan Stanley, αν και στο βασικό της σενάριο αναμένει ισχυρή ανάκαμψη εφέτος στην ευρωζώνη και ανάκαμψη της τουριστικής βιομηχανίας, εν τούτοις παρέθεσε και δύο εναλλακτικά αρνητικά σενάρια που θα μπορούσαν να επηρεάσουν δυσανάλογα τον ευρωπαϊκό Νότο: Στο πρώτο (ήπια αρνητικό), ο ρυθμός των εμβολιασμών διπλασιάζεται κατά το δεύτερο τρίμηνο, επιτρέποντας το άνοιγμα των οικονομιών κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου και οδηγώντας παρά και το «πράσινο πιστοποιητικό» για τα ταξίδια, σε ένα αδύναμο καλοκαίρι, περίπου στα επίπεδα του 2020.

Στο σενάριο αυτό, Ισπανία και Ελλάδα θα είναι οι μεγαλύτεροι χαμένοι, με απώλειες άνω του 2% του δυνητικού τους ΑΕΠ. Στο δεύτερο (έντονα αρνητικό), τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι αυστηρότερα σε σχέση με πέρυσι, οι τουρίστες τρομάζουν και η αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ της Ελλάδας και της Ισπανίας ξεπερνά το 4%.

Οι παράγοντες που θα καθορίσουν την ανάπτυξη του 2021

Οι παράγοντες που σύμφωνα με την Alpha Bank θα καθορίσουν τον ρυθμό ανάπτυξης της Ελλάδας το 2021 αφορούν αρχικά την ολοκλήρωση και την αποτελεσματικότητα των εμβολιαστικών προγραμμάτων τόσο στη χώρα μας όσο και στις χώρες οι οποίες παραδοσιακά καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης.

Επίσης η οικονομία μπορεί να επηρεασθεί σημαντικά από τον βαθμό κατά τον οποίο θα πραγματοποιηθεί, μέχρι τα μέσα του 2021, η προβλεπόμενη από τον Προϋπολογισμό 2021 εκταμίευση ευρωπαϊκών πόρων, συνολικού ύψους 5,5 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, πολλά θα κριθούν και από τη διαδικασία «απεξάρτησης» της ελληνικής οικονομίας, από τα μέτρα στήριξης, αν δηλαδή θα είναι απότομη ή σταδιακή, αλλά και σε ποιους κλάδους και με ποια κριτήρια θα εξακολουθήσουν να υφίστανται, τη στιγμή που θεωρείται ότι δεν πρέπει να υπάρξει απότομη απόσυρση των μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, έως ότου επιτευχθεί ουσιαστική ανάκαμψη.

Καθώς τα εμβολιαστικά προγράμματα προχωρούν, αναμένεται επίσης ήπια αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, ενώ το απόθεμα συσσωρευμένων αποταμιεύσεων, ο χαμηλός πληθωρισμός και η ευνοϊκή νομισματική πολιτική θα μπορούσαν να συμβάλουν, ως έναν βαθμό, σε ισχυρή ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο του 2021.