Επιστήμονες βρήκαν πώς το χρόνιο στρες οδηγεί στην τριχόπτωση

Καθώς η πανδημία έχει αυξήσει τα επίπεδα άγχους πολλών από εμάς, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει τώρα τον τρόπο που το χρόνιο στρες επιδρά αρνητικά στην υγεία των μαλλιών μας. Ερευνητές του Χάρβαρντ μελέτησαν πως το παρατεταμένο στρες οδηγεί στην τριχόπτωση καταλήγοντας σε συμπεράσματα που ίσως δείξουν τον δρόμο για πιθανές λύσεις του προβλήματος.

Το άγχος επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού και κάποιες φορές έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία των μαλλιών μας. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό. Τώρα, μια νέα μελέτη σε ποντίκια απέδειξε ότι οι ορμόνες του στρες μπορεί να σταματήσουν την ανάπτυξη των μαλλιών.

Στον κύκλο ζωής τους, τα τριχοθυλάκια περνάνε από τρεις φάσεις: ανάπτυξη, ανάπαυλα και πτώση. Στα ποντίκια, τα χρόνια υψηλά επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτικοστερόνης – που είναι παρόμοια με την κορτιζόλη – συμβάλλουν στην παράταση της ανάπαυλας, σύμφωνα με τη νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 31 Μαρτίου στο περιοδικό «Nature». Αυτή η απόκριση εμποδίζει τα τριχοθυλάκια να εισέλθουν στο στάδιο ανάπτυξης.

Συγκεκριμένα, η κορτικοστερόνη σταματά την ανάπτυξη των μαλλιών όταν συνδέεται σε έναν υποδοχέα σε κύτταρα που βρίσκονται κάτω από τη βάση κάθε θύλακα και απελευθερώνουν χημικές ουσίες για τη ρύθμιση του κύκλου των τριχών. Μόλις συνδεθεί, η κορτικοστερόνη εμποδίζει την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται GAS6. Χωρίς την GAS6, τα βλαστοκύτταρα των θυλακίων δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν για να αρχίσουν να φυτρώνουν οι τρίχες.

«Έτσι, αντί να ρυθμίζει άμεσα τα βλαστικά κύτταρα, το χρόνιο άγχος επηρεάζει την έκφραση των σημάτων ενεργοποίησης των βλαστικών κυττάρων», δήλωσε στο Live Science, η Ya-Chieh Hsu, κύρια συγγραφέας της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια βλαστικών κυττάρων και αναγεννητικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ

Αυτό μπορεί να μη συμβαίνει έτσι ακριβώς στους ανθρώπους, αλλά ο μηχανισμός μπορεί να είναι παρόμοιος, επειδή η κορτικοστερόνη και η κορτιζόλη ανήκουν στην ίδια οικογένεια ορμονών και αλληλεπιδρούν με το ίδιο είδος υποδοχέων. «Στους ανθρώπους, οι τρίχες στη φάση ανάπαυλας μπορεί να πέσουν πιο εύκολα από εκείνες που βρίσκονται στη φάση ανάπτυξης», κάτι που μπορεί να εξηγήσει πώς το άγχος οδηγεί σε τριχόπτωση, σημειώνει η Hsu.

Εάν ο μηχανισμός που εντοπίστηκε στα ποντίκια είναι παρόμοιος και στους ανθρώπους, θα μπορούσαν ενδεχομένως να αναπτυχθούν θεραπείες για την πρόληψη της τριχόπτωσης που προκαλείται από το άγχος. Ωστόσο, πριν περάσουν σε νέες θεραπείες, οι επιστήμονες θα πρέπει να διευθετήσουν τυχόν διαφορές μεταξύ του ποντικιού και του ανθρώπου.

Στη μελέτη, η Hsu και οι συνάδελφοί της επιβράδυναν για πρώτη φορά όλη την παραγωγή ορμονών στρες σε μια ομάδα ποντικών αφαιρώντας τα επινεφρίδια των ζώων – ένα ενδοκρινικό όργανο που παράγει ορμόνες του στρες. Τα τριχοθυλάκια των ποντικών εισήλθαν στο στάδιο ανάπτυξης περίπου τρεις φορές συχνότερα από τα άλλα ποντίκια. Επιπλέον, η φάση ανάπαυλας διαρκεί λιγότερο από 20 ημέρες, σε σύγκριση με τις συνήθεις 60 έως 100 ημέρες.

Οι συγγραφείς της μελέτης διαπίστωσαν ότι όταν χορήγησαν κορτικοστερόνη στα ποντίκια, ο κύκλος των τριχοθυλακίων τους επιβραδύνθηκε σε σχέση με αυτόν των φυσιολογικών ποντικιών

Αυτό υποδηλώνει ότι η ορμόνη καταστέλλει κάπως την υπερβολική ανάπτυξη των τριχών τους. Οι συγγραφείς εφάρμοσαν αυτήν την ιδέα σε φυσιολογικά ποντίκια εκθέτοντάς τους σε ήπιους στρεσογόνους παράγοντες για εννέα εβδομάδες όπου διαπίστωσαν ότι καθώς τα επίπεδα κορτικοστερόνης αυξήθηκαν, σταμάτησε η φυσιολογική ανάπτυξη των τριχών τους.

Βλέποντας αυτή τη σχέση μεταξύ των επιπέδων ορμονών και της ανάπτυξης των τριχών, οι συγγραφείς εστίασαν στο ίδιο το θυλάκιο των μαλλιών για να δουν αν η κορτικοστερόνη αλληλεπιδρά άμεσα με τα βλαστικά κύτταρα. Η ορμόνη συνδέεται στον αποκαλούμενο «υποδοχέα γλυκοκορτικοειδών», οπότε οι συγγραφείς αφαίρεσαν τον υποδοχέα σε διαφορετικά κύτταρα που εμπλέκονται στην ανάπτυξη των τριχών και στη συνέχεια χορήγησαν την κορτικοστερόνη στα ποντίκια.

Η αφαίρεση του υποδοχέα από τα βλαστικά κύτταρα των τριχοθυλακίων δεν έδειξε καμία διαφορά αφού η ορμόνη συνέχισε να διαταράσσει την ανάπτυξη των μαλλιών. Ωστόσο, όταν η ομάδα αφαίρεσε τον υποδοχέα από τα κοντινά δερματικά θηλώδη κύτταρα, η ανάπτυξη των μαλλιών εξελίχθηκε κανονικά. Έτσι, αυτό που προκαλεί την παύση της ανάπτυξης των μαλλιών, πρέπει να το κάνει στη δερματική θηλή, σκέφτηκαν οι συγγραφείς.

Στη συνέχεια, η ομάδα διαπίστωσε ότι τα φυσιολογικά δερματικά θηλώδη κύτταρα σταματούν να παράγουν την GAS6 όταν εκτίθενται στην κορτικοστερόνη. Διαπίστωσαν επίσης ότι η GAS6 συνδέεται συνήθως στα βλαστικά κύτταρα των τριχοθυλακίων και τα ενεργοποιεί, ξεκινώντας την ανάπτυξη των μαλλιών. Αλλά χωρίς την πρωτεΐνη αυτή, τα τριχοθυλάκια παραμένουν στη φάση ανάπαυλας. Ομοίως, η χορήγηση της GAS6 απευθείας στο δέρμα του ποντικιού μπορεί να ενεργοποιήσει την ανάπτυξη των μαλλιών, ακόμη και αν το ζώο είναι αγχωμένο και έχει αυξημένα επίπεδα κορτικοστερόνης, διαπίστωσε η ομάδα.

Είναι πιθανό, λένε οι επιστήμονες ότι η GAS6 ή μια παρόμοια πρωτεΐνη θα μπορούσε να ενεργοποιήσει την ανάπτυξη των μαλλιών σε αγχωμένους ανθρώπους. Ωστόσο, πρέπει να απαντηθούν πρώτα άλλα ερωτήματα

Πρώτον, αν και η κορτικοστερόνη και η κορτιζόλη είναι χημικά παρόμοιες, δεν γνωρίζουμε εάν παίζουν ακριβώς τον ίδιο ρόλο στους κύκλους των τριχών των τρωκτικών και των ανθρώπων, δήλωσε ο Rui Yi, καθηγητής στα τμήματα παθολογίας και δερματολογίας στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Northwestern στο Σικάγο, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Επιπλέον, οι κύκλοι αυτοί εξελίσσονται πολύ διαφορετικά. Καθώς τα ποντίκια φτάνουν στην ωριμότητα, η φάση της ανάπαυλας των τριχοθυλακίων μεγαλώνει όλο και περισσότερο σε διάρκεια. Όταν το ποντίκι είναι περίπου 1,5 ετών, η πλειονότητα των τριχοθυλακίων του παραμένει σε φάση ανάπαυλας τις περισσότερες φορές, που σημαίνει ότι οι τρίχες του σταματούν να αναπτύσσονται.

Συγκριτικά, περίπου το 90% των τριχοθυλακίων των ανθρώπων μπορεί να βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης ανά πάσα στιγμή, έγραψε ο Yi σε ανεξάρτητο άρθρο που δημοσιεύθηκε επίσης στις 31 Μαρτίου στο «Nature». Δεδομένου ότι η μελέτη στα ποντίκια έδειξε μόνο πώς οι ορμόνες του στρες μπορούν να παρατείνουν τη φάση ανάπαυλας και να αποτρέψουν την έναρξη της ανάπτυξης, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν η κορτιζόλη μπορεί όχι μόνο να παρατείνει το στάδιο ανάπαυλας στις ανθρώπινες τρίχες, αλλά και να επαναφέρει την ανάπτυξη των μαλλιών πίσω στη φάση ανάπαυλας, δήλωσε ο επιστήμονας.

Επίσης, ενώ οι τρίχες των μαλλιών πέφτουν συνήθως στη φάση της ανάπαυλας, είναι άγνωστο γιατί οι αδρανείς τρίχες αποκολλούνται από το τριχωτό της κεφαλής. Έτσι, εκτός από την παύση της ανάπτυξης των μαλλιών, ίσως το άγχος χαλαρώνει τις τρίχες από τη θέση τους, λέει ο επιστήμονας. Αλλά αυτός είναι ένας άλλος μηχανισμός που θα πρέπει να διερευνηθεί.

Παρά τα ερωτήματα που εκκρεμούν, η μελέτη αυτή ίσως αναδείξει πιθανές λύσεις για την απώλεια μαλλιών που προκαλείται από το άγχος και οι οποίες μελλοντικά θα μπορούσαν να διερευνηθούν σε ανθρώπους.