Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Κατοχύρωση στο «δικαίωμα στην αποσύνδεση» από την εργασία

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τοποθετείται υπέρ της προστασίας του δικαιώματος των εργαζομένων να αποσυνδέονται από την εργασία τους και να μην είναι διαθέσιμοι πέραν του εργασιακού τους ωραρίου.

Η τεχνολογική εξέλιξη και η παροχή εξελιγμένων ψηφιακών εργαλείων έχουν επιτρέψει σε εργοδότες και εργαζόμενους να αποκτήσουν μία νοοτροπία «συνεχούς εφημερίας» ή «διαρκούς σύνδεσης», με τους εργαζόμενους να είναι προσβάσιμοι ανά πάσα στιγμή, συμπεριλαμβανομένων των ωρών εκτός εργασίας.

Παράλληλα, η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα που την ακολούθησαν σε συνδυασμό με την τεχνολογία κατέστησαν την τηλεργασία ευρέως διαδεδομένη. Όμως, παρά το γεγονός ότι η τηλεργασία επέτρεψε να διασφαλιστούν θέσεις εργασίας και εξασφάλισε τη συνέχιση λειτουργίας ορισμένων κατηγοριών επιχειρήσεων, εντούτοις έχει κάνει δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και εργασιακού χώρου.

Αποτέλεσμα αυτού είναι πολλοί άνθρωποι να εργάζονται εκτός του κανονικού ωραρίου εργασίας τους, διαταράσσοντας την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα που εργάζονται από το σπίτι είναι δύο φορές πιο πιθανό να εργάζονται επιπλέον του απαιτούμενου ανώτατου ωραρίου εργασίας που ορίζεται στην οδηγία για τον χρόνο εργασίας, σε σύγκριση με τα άτομα που δουλεύουν από το γραφείο.

Αυτές οι αλλαγές ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις και στην υγεία του εργαζόμενου. Η μακράς διάρκειας παραμονή μπροστά από την οθόνη και ο μεγάλος φόρτος εργασίας μειώνουν τη συγκέντρωση, προκαλούν γνωστική και συναισθηματική υπερφόρτωση και ενδέχεται να οδηγήσουν σε πονοκεφάλους, κόπωση των ματιών, αϋπνίες, κόπωση, άγχος ή εξάντληση. Επιπλέον, η στατική στάση σώματος και οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις μπορεί να προκαλέσουν μυϊκή καταπόνηση και μυοσκελετικές διαταραχές, ειδικά σε περιβάλλοντα εργασίας που δεν πληρούν τα εργονομικά πρότυπα.

Με αυτά τα δεδομένα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί την κατοχύρωση του δικαιώματος στην αποσύνδεση στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 21 Ιανουαρίου 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να θεσπίσει ένα νέο νόμο ο οποίος θα δίνει το δικαίωμα στους εργαζομένους να αποσυνδέονται ψηφιακά από την εργασία τους μετά το τέλος του ωραρίου χωρίς επιπτώσεις και ο οποίος θα κατοχυρώνει στοιχειώδεις προϋποθέσεις για την τηλεργασία.

Το Κοινοβούλιο τόνισε ότι η διακοπή του χρόνου μη εργασίας των εργαζομένων και η παράταση των ωρών εργασίας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο μη αμειβόμενων υπερωριών, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία, στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και στην ανάπαυσή τους από την εργασία και ζήτησε τα ακόλουθα μέτρα:

• οι εργοδότες δεν πρέπει να απαιτούν από τους εργαζομένους να είναι διαθέσιμοι εκτός των ωρών εργασίας τους και οι εργαζόμενοι πρέπει να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους εκτός του συμφωνημένου ωραρίου εργασίας για εργασιακούς σκοπούς
• οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι που επικαλούνται το δικαίωμά τους στην αποσύνδεση, προστατεύονται από αντίποινα και άλλες αρνητικές επιπτώσεις και ότι υπάρχουν μηχανισμοί για την αντιμετώπιση καταγγελιών ή παραβιάσεων του δικαιώματος στην αποσύνδεση
• οι δραστηριότητες εξ αποστάσεως επαγγελματικής μάθησης και κατάρτισης πρέπει να υπολογίζονται ως εργασιακή δραστηριότητα και να μην πραγματοποιούνται με υπερωρίες ή σε ελεύθερες ημέρες χωρίς επαρκή αποζημίωση

Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ρυθμίζουν την τηλεργασία, αλλά μόνο τέσσερις (Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία) αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην αποσύνδεση. Η Γαλλία το αναγνώρισε πρώτη το 2016.