Λιανεμπόριο : Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι της πρεμιέρας

Με πολλές ταχύτητες, μουδιασμένους καταναλωτές, κενά στη λειτουργία των πολυκαταστημάτων, πρόστιμα, αλλά και οργισμένες αντιδράσεις από τους εμπόρους σε Θεσσαλονίκη, Κοζάνη και Αχαΐα, όπου τα καταστήματα παρέμειναν κλειστά λόγω της επιβαρυμένης επιδημιολογικής κατάστασης, επαναλειτούργησε το λιανεμπόριο μετά από ένα δύσκολο δίμηνο με lockdown και περιοριστικά μέτρα.

Μικροί και μεγάλοι έμποροι σήκωσαν τα ρολά των φυσικών τους καταστημάτων ελπίζοντας να σώσουν ότι σώζεται αν και την πρώτη μέρα του μισο-ανοίγματος με το υβριδικό μοντέλο του click away και του click inside η καταναλωτική κίνηση ήταν μέτρια, όπως άλλωστε αναμενόταν. Αισιοδοξούν πάντως ότι προς το τέλος της εβδομάδας η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί καθώς οι καταναλωτές θα εξοικειωθούν με την διαδικασία (χρονικοί περιορισμοί, sms, προκαθορισμένο ραντεβού, μικρός αριθμός πελατών εντός των καταστημάτων κ.λπ.).

Όπως σημειώνουν στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» παράγοντες της αγοράς, ο τζίρος της πρώτης ημέρας ήταν σχετικά καλός δεδομένων των συνθηκών, ειδικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις σε κεντρικές περιοχές, οι οποίες έκαναν καλύτερες πωλήσεις από το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 (Δευτέρα 8 Απριλίου 2019), σε ποσοστό μεταξύ 30% και 40%.

Δεν συμβαίνει το ίδιο και για λιανεμπορικές επιχειρήσεις που δεν άνοιξαν το σύνολο του δικτύου τους, είτε γιατί έχουν καταστήματα σε εμπορικά κέντρα που παραμένουν κλειστά, είτε έχουν ισχυρή παρουσία στις περιοχές σε «βαθύ κόκκινο». Εκτιμάται ότι ο τζίρος αυτής της εβδομάδας δεν πρόκειται να υπερβεί το 40% του τζίρου που γινόταν στην προ covid εποχή.

Το 30λεπτο και ο μαγικός αριθμός 500

Ένα από τα χαρακτηριστικά της επανεκκίνησης του λιανεμπορίου είναι ο «κόφτης» στους πελάτες που επιτρέπεται να βρίσκονται ταυτόχρονα μέσα στο κατάστημα. Ακόμη και σε χώρους πώλησης πολλών χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων το ανώτατο όριο είναι τα 20 άτομα. Ο εν λόγω περιορισμός οδήγησε τις μεγάλες αλυσίδες στην επιβολή συγκεκριμένου χρόνου παραμονής των πελατών μέσα στα μαγαζιά προκειμένου να εξυπηρετηθούν όσο γίνεται περισσότεροι πελάτες. Ενδεικτικά η αλυσίδα Jumbo και όμιλος Inditex (Zara, Pull & Bear, Massimo Dutti, Bershka, Stradivarius, Oysho, Zara Home), που αυτή τη φορά άνοιξαν τα καταστήματά τους μέσω του click in shop, έχουν θέσει όριο τα 30 λεπτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα περισσότερα καταστήματα των δύο αλυσίδων οι ενδιαφερόμενοι πελάτες βρίσκουν ραντεβού την επιθυμητή μέρα και ώρα και ακόμη δεν έχει καταγραφεί πίεση. Τα 30 λεπτά είναι το χρονικό όριο για αγορές εντός των καταστημάτων και στις αλυσίδες ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών Κωτσόβολος, Public και Media Markt, ενώ στο Πλαίσιο είναι 20λεπτο. Στα 30 λεπτά έχει ορίσει το μέγιστο όριο παραμονής στο κατάστημα η αλυσίδα αθλητικών ειδών Intersport, ενώ η Cosmosport έχει ορίσει ως μέγιστο χρόνο παραμονής στο κατάστημα τα 20 λεπτά.

Με 12ωρη λειτουργία και 30 λεπτά για τον κάθε πελάτη, ένα κατάστημα που «χωράει» 20 άτομα ταυτόχρονα μπορεί να εξυπηρετήσει κατ’ ανώτατο όριο 480 πελάτες, ή 500 εάν δουλέψει μισή ώρα παραπάνω.

Όλα αυτά όμως συμβαίνουν στη θεωρία, καθώς δεν υπάρχει χρονόμετρο για τον κάθε πελάτη που εισέρχεται νομότυπα σε ένα κατάστημα. Άλλωστε, ούτε εκ του νόμου προβλέπεται κάτι τέτοιο.

Τα πολυκαταστήματα και το κενό στο νόμο

Ο περιορισμένος αριθμός πελατών δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετώπισαν οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις στην πρεμιέρα του λιανεμπορίου, καθώς αλαλούμ επικράτησε και στον τρόπο λειτουργίας των πολυκαταστημάτων, όπου πολλές επιχειρήσεις άνοιξαν με τη μέθοδο του click in shop παρά το γεγονός ότι η Κοινή Υπουργική Απόφαση που καθορίζει το μοντέλο επανεκκίνησης απαγορεύει αυτή τη μέθοδο στα καταστήματα που λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας τύπου «shop in a shop». Ωστόσο, η έλλειψη θεσμικού πλαισίου που να ορίζει συγκεκριμένο ΚΑΔ για πολυκαταστήματα άφησε περιθώρια ερμηνειών της απόφασης.

Έτσι, η Notos αναγκάστηκε να κλείσει τα πολυκαταστήματά της κατόπιν ελέγχου των κλιμακίων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, που επέβαλε και πρόστιμο στην εταιρεία ύψους 8.000 ευρώ, ενώ Hondos Center, Sephora, Gallerie de Beaute κ.α. λειτούργησαν κανονικά. Από την άλλη, τα πολυκαταστήματα Attica δεν άνοιξαν και εξακολουθούν να εξυπηρετούν τους πελάτες τους μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου.

Οι έλεγχοι πάντως από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή θα συνεχιστούν και σε άλλες εταιρείες προκειμένου να διαπιστωθεί αν λειτουργούν νομίμως. Και ο λόγος είναι ότι μπορεί να έχουν ένα ΑΦΜ, αλλά ταυτόχρονα απασχολούν προσωπικό προμηθευτών τους, κάτι δηλαδή που συνέβη στην περίπτωση της Notos στην οποία επιβλήθηκε πρόστιμο και έκλεισε τα πολυκαταστήματά της σε Αθήνα και Πειραιά.

Κεφάλαια επανεκκίνησης

Σε κάθε περίπτωση, η κυριότερη αγωνία των εμπόρων επικεντρώνεται, όπως επισημαίνει ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών, στα μέτρα στήριξης, την έλλειψη ρευστότητας και την αντιμετώπιση των τεράστιων οφειλών που θα έχουν να αντιμετωπίσουν την επόμενη ημέρα. Το σημαντικότερο αίτημα όλων όμως, σύμφωνα με τον ΕΣΑ, είναι να μην ξανακλείσουν ξανά οι επιχειρήσεις έως το τέλος της υγειονομικής κρίσης.

Να σημειωθεί ότι μέσα στους περίπου 13 μήνες που διαρκεί η πανδημία, τα φυσικά εμπορικά καταστήματα παρέμειναν κλειστά 146 ημέρες και σε κάποιες περιοχές με αυξημένο επιδημιολογικό φορτίο πολύ περισσότερο.

Παροχή άμεσης ρευστότητας για την επανεκκίνηση των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου που παρέμειναν επί μακρόν κλειστές με κρατική εντολή ζητά η Ελληνική Συνομοσπονδία Επιχειρηματικότητας και Εμπορίου. Επισημαίνει πως, σύμφωνα με τις έρευνες του ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ, το βασικό κεφάλαιο αγοράς νέων εμπορευμάτων της προσεχούς σεζόν μπορεί να ανέλθει μέχρι και το 46% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Ταυτόχρονα όμως, οι μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις έχουν σωρεύσει από την αρχή της πανδημίας τεράστια αποθέματα (στοκ) εμπορευμάτων της περασμένης σεζόν, υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, τα ασφαλιστικά ταμεία, το Δημόσιο και χρέη προς τα πιστωτικά ιδρύματα. Επιπρόσθετα, τα αλλεπάλληλα κλεισίματα έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση ειδών στους περιορισμένους χώρους των επιχειρήσεων, γεγονός που τις επιβαρύνει και με αυξημένα κόστη αποθήκευσης.

Για τους λόγους αυτούς η ΕΣΕΕ προτείνει την υλοποίηση Δράσης, ανάλογης με αυτήν που εξαγγέλθηκε για την εστίαση, η οποία να στοχεύσει στην ομαλοποίηση της αγοράς και να συμβάλλει στην αποτροπή «λουκέτων» και απολύσεων στο ελληνικό εμπόριο την επόμενη μέρα της πανδημίας.

Τα βασικά χαρακτηριστικά της προτεινόμενης δράσης είναι:

• Παροχή κεφαλαίου κίνησης με σκοπό την αγορά εμπορευμάτων για το πρώτο διάστημα επανεκκίνησης της λειτουργίας του λιανικού εμπορίου.
• Ποσό ενίσχυσης επτά τοις εκατό (7%) επί του κύκλου εργασιών του ΚΑΔ της επιχείρησης.