Εργασία : Πώς το κάνουν οι Δανοί;

Σε ένα πρόσφατα δημοσιευμένο special report στο βρετανικό περιοδικό The Economist υπάρχει ένα ενδιαφέρον – και συνάμα προκλητικό- άρθρο για το πως το κάνουν οι Δανοί; Προς Θεού, μην πάει ο νους σας στο πονηρό. Οι συντάκτες του συγκεκριμένου άρθρου στο special report με τον γενικό τίτλο The future of work / Το μέλλον της εργασίας ( The Economist, 10 Απριλίου 2021) ενδιαφέρονται για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης ακόμη και αν αυτές αφορούν επιδόματα ανεργίας. Οι ίδιοι επιχειρούν να απαντήσουν στο βασικό ερώτημα αν μπορεί το κράτος πρόνοιας να είναι ταυτόχρονα, γενναιόδωρο αλλά και αποτελεσματικό (ως προς τις πολιτικές που έχει επιλέξει να εφαρμόσει).

Σε κάθε περίπτωση, ας πάμε στο ζουμί της υπόθεσης μας. Ας ξεκινήσουμε από τα δεδομένα και τα δεδομένα δεν αμφισβητούνται. Το ποσό που λαμβάνει ο άνεργος -μετά από 6 μήνες εκτός εργασίας- φθάνει το 80 % των επίσημα καταγεγραμμένων αποδοχών του ως εργαζομένου. Και το 80 % είναι εκδήλωση γενναιοδωρίας την ίδια στιγμή που στη Δύση «παίζει» ως ποσοστό το 60 % και στη Μεγάλη Βρετανία το 50 %. Μάλιστα, αν ο άνεργος είναι γονιός τότε το ποσοστό της αναπλήρωσης μπορεί να φθάσει και το 100%.

Το μοντέλο της Δανίας – σε μια εποχή όπου το flexicurity / ευελιξία με ασφάλεια κυριαρχεί στη Δύση- φαντάζει ως ένα νησί σε ένα ωκεανό. Αλλά, είναι έτσι; Μάλλον, όχι. Οι Δανοί έχουν καταφέρει κάτι που θεωρείται από αρκετές πλευρές εμπλεκομένων στην αγορά εργασίας ως ακατόρθωτο. Ναι, μπορεί να είναι γενναιόδωροι στα ποσοστά αναπλήρωσης αλλά κάνουν τα πάντα για να επιστρέψουν οι άνεργοι τους γρήγορα στα δουλειά. Με λίγα λόγια, όλο το σύστημα είναι δομημένο πάνω στην γρήγορη επιστροφή στην εργασία με βαρύ το μερίδιο ευθύνης που αναλαμβάνουν οι άνεργοι.

Αλλά, ας πάρουμε και πάλι τα πράγματα με τη σειρά. Οι Δανοί εργοδότες έχουν τη μέγιστη ελευθερία να προσλαμβάνουν αλλά και να απολύουν εργαζόμενους . Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι θέσεις εργασίας μπορεί να έρχονται και να φεύγουν αλλά τα εισοδήματα των πολιτών παραμένουν πάνω – κάτω σταθερά.

Οχι στους τεμπέληδες

Τι σημαίνει αυτό; Σε απλά ελληνικά, οι φίλοι μας οι Δανοί έχουν βρει ένα τρόπο όπου η κρατική γενναιοδωρία δεν παράγει στρατιές καλοπληρωμένων τεμπέληδων.

Όπως μπορεί κανείς να διαβάσει στο άρθρο του βρετανικού περιοδικού το ποσοστό ανεργίας της Δανίας είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο του πλούσιου κόσμου. Το ίδιο και η μακροχρόνια ανεργία – και εκείνη διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, είναι κοινό μυστικό  ότι οι Δανοί που απολύονται βρίσκουν μια νέα θέση εργασίας πολύ πιο γρήγορα από ότι συμβαίνει σε ανάλογες καταστάσεις σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ.

Κάπου, όμως, υπάρχει και ένα μυστικό. Και αυτό το μυστικό είναι ένα και απλό. Η Δανία δυσκολεύει απίθανα τους πολίτες της να παραμένουν εκτός αγοράς εργασίας. Για παράδειγμα, οι άνεργοι μέσα σε χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων οφείλουν να συμπληρώσουν ένα βιογραφικό σημείωμα σε έναν εξουσιοδοτημένο  coach. Η πίεση που θα ασκηθεί από τον προσωπικό τους coach δεν περιγράφεται αν εκείνος καταλάβει ότι ο άνεργος/άνεργη δεν προσπαθεί αρκετά στον τομέα αναζήτησης εργασίας ή δεν θελήσει να προσαρμοσθεί και να ακολουθήσει προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων.

Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι η Δανία δαπανά μεγάλα ποσά ως ποσοστό του ΑΕΠ σε «ενεργές πολιτικές απασχόλησης».

Και αυτές οι πολιτικές δεν μπορεί παρά να έχουν στο κέντρο τους, την μετεκπαίδευση και την επανακατάρτιση. Βεβαίως, προϋπόθεση για όλα αυτά είναι να υπάρχει ένας δυναμικός παραγωγικός ιδιωτικός τομέας, να γίνονται επενδύσεις και να δημιουργούνται νέες δουλειές και θέσεις εργασίας.