Τζεφ Μπέζος: Από το Star Trek σε ένα γκαράζ και στην κορυφή του κόσμου

«Fellow Amazonians». Με αυτή την προσφώνηση ξεκινά το μήνυμα του Τζεφ Μπέζος που βρήκαν στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι της Amazon στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλές χώρες του πλανήτη, πληροφορούμενοι έτσι την απόφαση του ιδρυτή και αδιαμφισβήτητου αφεντικού του ομίλου να αποχωρήσει από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου. Και ταυτόχρονα, να «υποβιβαστεί» σε εκτελεστικό πρόεδρο – με στόχο, όπως είπε, να επικεντρωθεί στη μακροπρόθεσμη στρατηγική της εταιρείας και την καινοτομία.

Ο άνθρωπος ο οποίος διαγκωνίζεται με τον Έλον Μασκ για τον τίτλο του πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη, λοιπόν, μας δίνει να καταλάβουμε ότι αντιμετωπίζει τους υπαλλήλους του ως φίλους, συντρόφους στην κοινή προσπάθεια ή ακόμη και συμπολίτες στην πολιτεία – ή μήπως τον γαλαξία; – της Amazon. Ίσως δε είναι αυτή η σχέση η οποία δεν έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την ίδρυση κάποιου σωματείου εργαζομένων στην εταιρεία η οποία αποτελεί σήμερα τον δεύτερο μεγαλύτερο εργοδότη στις ΗΠΑ, μετά τη γνωστή αλυσίδα της Walmart.

Αυτό ακριβώς υπονόησε και ο εκπρόσωπός της, όταν αποδοκίμασε ουσιαστικά τη νέα (πρακτικά, τη δεύτερη που έχει εκδηλωθεί μετά το 2014…) προσπάθεια ίδρυσης σωματείου που καταβάλλεται σε ένα κέντρο διανομής στην Αλαμπάμα – με πρωτοβουλία της Ένωσης Εργαζομένων στο λιανικό και χονδρικό εμπόριο, καθώς και τις αποθήκες (RWDSU), η οποία μάλιστα έχει έρθει και σε σχετική συνεννόηση με τον… Λευκό Οίκο, μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν!

Τι το θέλετε το σωματείο;

Οι εργαζόμενοί μας επιλέγουν την Amazon επειδή «προσφέρουμε από τις καλύτερες θέσεις εργασίας που υπάρχουν οπουδήποτε και καλούμε όποιους θέλουν να συγκρίνουν το συνολικό πακέτο απολαβών, τις παροχές υγείας και το περιβάλλον εργασίας με τα αντίστοιχα δεδομένα κάθε άλλης εταιρείας με παρόμοιο αντικείμενο», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Αρκετοί, βεβαίως, θα αμφισβητήσουν τους παραπάνω ισχυρισμούς ως αβάσιμους, περιγράφοντας την ασύλληπτη εντατικοποίηση στις εγκαταστάσεις της. Ανάμεσά τους και κάποιοι που έδωσαν συνεντεύξεις στο πλαίσιο του δίωρου ντοκιμαντέρ της Frontline, που κυκλοφόρησε πριν ένα χρόνο και περιγράφει πώς ο Μπέζος μετέτρεψε την Amazon από μια μικρή επιχείρηση που είχε στηθεί σε ένα γκαράζ σε μια παγκόσμια αυτοκρατορία, «που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία του αμερικανικού καπιταλισμού».

Από την άλλη, υπάρχουν αρκετοί που επιμένουν ότι ο Μπέζος ήταν και είναι ιδιαιτέρως απαιτητικός εντός δουλειάς – στα πρώτα του βήματα φέρεται να προσέλαβε ειδικό ψυχολόγο σε ζητήματα διαχείρισης προσωπικού προκειμένου να μετριάσει τις «εκρήξεις» του – όμως ταυτόχρονα έχει επιχειρήσει να θέσει τους δικούς του ιδιαίτερους κανόνες, που λίγοι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν.

Για παράδειγμα, όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, ο ίδιος παρότρυνε τους πάντες, από τους στενούς συνεργάτες του μέχρι τους απλούς εργαζόμενους, να μην κοιμούνται λιγότερο από ένα οκτάωρο καθημερινά. Επίσης, είχε ξεκαθαρίσει πως τα σοβαρά ζητήματα δεν μπορούν να εξεταστούν ούτε πολύ νωρίς (πριν τις 10 το πρωί δηλαδή) ούτε πολύ αργά (μετά το μεσημέρι).

«Εάν πάρω τρεις καλές αποφάσεις σε μία ημέρα, μου αρκεί» έχει δηλώσει, επισημαίνοντας παράλληλα πως πολλές συσκέψεις είναι άχρηστες και ισοδυναμούν με απώλεια χρόνου εάν δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα. Γι’ αυτό, όπως λένε συνεργάτες του, απαιτεί από τους παρόντες να διαθέτουν ένα σύντομο σημείωμα, που να μην ξεπερνά τις έξι σελίδες, το οποίο να διαβάζεται σιωπηρά από όλους τους υπόλοιπους πριν την έναρξη της σύσκεψης.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει το επίτευγμα του Μπέζος – μαζί, φυσικά, με ό,τι αυτό αποδεικνύει. Και πώς να το αμφισβητήσει, άλλωστε, όταν έχουμε να κάνουμε με έναν όμιλο του οποίου η κεφαλαιοποίηση ξεπερνά τα 1,5 τρισ. δολάρια… Ιδού, λοιπόν, πώς επιτεύχθηκε αυτό το «αμερικανικό όνειρο», με τη βοήθεια του BusinessInsider.

1964, η γέννηση του Μπέζος

Η μητέρα του Τζάκι ήταν έφηβη όταν τον γέννησε, ενώ είχε παντρευτεί τον Κουβανό μετανάστη Μιγκέλ Μπέζος, ο οποίος τον υιοθέτησε. Ο ίδιος έμαθε στα 10 του χρόνια την αλήθεια, χωρίς να δείξει ότι εντυπωσιάστηκε. Όσο για τον πραγματικό του πατέρα, μέλος του θιάσου ενός τσίρκου, πληροφορήθηκε πως είχε γιο νωρίτερα, όταν αυτός ήταν 4 ετών, ενώ μέχρι τότε δεν γνώριζε οτιδήποτε.

Η παιδική ηλικία

Από τα 4 ως τα 16 του, ο νεαρός Τζεφ περνούσε αρκετό χρόνο στο ράντσο του παππού και της γιαγιάς του στο Τέξας, ασχολούμενος με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Ωστόσο, όπως λένε οι βιογράφοι του, είχε από νωρίς αρχίσει να δείχνει το υψηλό IQ και το ανήσυχο πνεύμα του. Αφού ερωτεύτηκε τη γνωστή σειρά «Star Trek», φέρεται να είπε στους δασκάλους του στο σχολείο ότι «το μέλλον της ανθρωπότητας δεν βρίσκεται σε αυτό τον πλανήτη», καθώς και ότι ήθελε να γίνει επιχειρηματίας του διαστήματος.

Μετά το κολέγιο

Ο Τζεφ Μπέζος σπούδασε επιστήμη υπολογιστών και προγραμματιστών στο πανεπιστήμιο του Πρίνσετον, όπου και διέπρεψε. Μετά την αποφοίτησή του, αφού απέρριψε προσφορές της Intel και της Bell Labs, έπιασε δουλειά σε μια νέα εταιρεία, την Fitel. Σχετικά σύντομα αποχώρησε και, μετά από ταλάντευση, προτίμησε να ενταχθεί στο hedge fund D.E Shaw, του οποίου μάλιστα έγινε αντιπρόεδρος μετά από μόλις τέσσερα χρόνια. Εκεί γνώρισε και τη σύζυγό του, Μακένζι Τατλ, την οποία παντρεύτηκε το 1993, κάνοντας μαζί της τέσσερα παιδιά – το ζευγάρι χώρισε τον Ιανουάριο του 1995.

1994, η απόφαση-ματ

Αφού διαπίστωσε πως το Διαδίκτυο είχε αναπτυχθεί με τον εκρηκτικό ρυθμό του 2.300% μέσα σε ένα μόλις έτος, αποφάσισε πως έπρεπε να κάνει κάτι για να το εκμεταλλευτεί. Έφτιαξε, λοιπόν, μια λίστα από 20 πιθανά προϊόντα που θα μπορούσε να πουλά διαδικτυακά και κατέληξε στα βιβλία. Έτσι, παρά τις προσπάθειες του αφεντικού του στο hedge fund να τον μεταπείσει, αποχώρησε και ίδρυσε την Amazon, εκτιμώντας ότι θα ήταν καλύτερα να προσπαθήσει και να αποτύχει παρά να μην προσπαθήσει καν – μια τακτική που έκτοτε τον συνοδεύει σε όλη την πορεία του.

«Θαύμα» από τον πρώτο μήνα

Οι δουλειές της Amazon άρχισαν σε ένα γκαράζ όπου υπήρχε μία σόμπα και ένα τηλέφωνο, το οποίο χτυπούσε κάθε φορά που κάποιος ήθελε να αγοράσει κάτι. Στην αρχή, όλοι μαζεύονταν γύρω για να διαπιστώσουν εάν ήταν κάποιος γνωστός ή επρόκειτο για νέο πελάτη, όμως σύντομα τα κουδουνίσματα δεν σταματούσαν ούτε λεπτό. Μέσα στον πρώτο μήνα της ύπαρξής της, η Amazon πούλησε βιβλία και στις 50 πολιτείες των ΗΠΑ, όπως και σε 45 χώρες του κόσμου.

1997, η ώρα του χρηματιστηρίου

Στις 15 Μαΐου 1997, έγινε η δημόσια εγγραφή της εταιρείας στον Nasdaq. Όταν, δύο και κάτι χρόνια αργότερα, έσκασε η βόμβα των μετοχών των εταιρειών του κλάδου της τεχνολογίας, ορισμένοι χαρακτήριζαν το δημιούργημα του Μπέζος ως «Amazon.bomb». Αυτό, όμως, σε πείσμα των προβλέψεων, ήταν από τις λίγες επιχειρήσεις που άντεξαν, ενώ σύντομα άρχισε να πουλά οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς – εφαρμογές, ρούχα, υπηρεσίες κ.λπ. Ένα χρόνο αργότερα, το 2004, ο Μπέζος επένδυσε 250.000 δολάρια στην Google, που τότε αντιστοιχούσαν σε 3,3 εκατομμύρια μετοχές της.

Από του χάρου τα δόντια… στα μίντια και το διάστημα

Ο έρωτας του Μπέζος με τις πτήσεις και το διάστημα παραλίγο να του κοστίσει τη ζωή του. Ήταν το 2003, όταν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε συνετρίβη στο Τέξας, κατά τη διάρκεια αναζήτησης της κατάλληλης έκτασης όπου θα εγκαθιστούσε τη διαστημική εταιρεία την οποία σχεδίαζε. Με την περιουσία του να συνεχίζει να αυξάνει, κάποιες περιόδους εκθετικά, ο Μπέζος άρχισε να επεκτείνει τις φιλοδοξίες και την επιρροή του. Έτσι, το 2013 αγόρασε έναντι 250 εκατομμυρίων τον τίτλο της εμβληματικής Washington Post, ενώ το 2016 πέταξε με το προσωπικό του αεροσκάφος στη Γερμανία, για να παραλάβει τον ρεπόρτερ της Τζέισον Ριζάιαν, ο οποίος κρατείτο από το Ιράν.

Δύο χρόνια αργότερα, το 2015, άρχισε να κάνει το παιδικό του όνειρο πραγματικότητα: Ίδρυσε τη διαστημική εταιρεία Blue Origin και έγραψε ιστορία, καθώς έγινε ένας από τους πρώτους ιδιώτες που εκτόξευσαν με επιτυχία ένα πύραυλο ο οποίος θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιηθεί.

Real estate

Η «έδρα» του Μπέζος βρίσκεται στο Μπέβερλι Χιλς, όπου το 2007 αγόρασε έναντι 24,5 εκατ. δολαρίων μια πολυτελή κατοικία με επτά υπνοδωμάτια, γήπεδο τένις, πισίνα και σπίτι για τους επισκέπτες του – δίπλα στην ιδιοκτησία του σταρ του Χόλιγουντ, Τομ Κρουζ. Το 2017 απέκτησε, έναντι 23 εκατ. δολαρίων, το Textile Museum στην Ουάσιγκτον και διαθέτει ένα κονδύλι 12 εκατ. για την ανακαίνισή του. Στην κατοχή του έχει, επίσης, τέσσερα μεγάλα και πολυτελή διαμερίσματα στην 212^η λεωφόρο της Νέας Υόρκης, αξίας περίπου 100 εκατομμυρίων. Τον Φεβρουάριο του 2020, έγινε ο νέος ιδιοκτήτης των εγκαταστάσεων της Warner στο Μπέβερλι Χιλς, έναντι 165 εκατ. δολαρίων.

Η επέκταση συνεχίζεται

Τον Αύγουστο του 2017, η Amazon αγόρασε την αλυσίδα ειδών διατροφής Whole Foods, καταβάλλοντας 13,7 δισ. δολάρια. Οι εγγεγραμμένοι πελάτες της Amazon απολαμβάνουν από την πρώτη στιγμή έκπτωσης 10% σε όλα τα είδη. Την ίδια χρονιά, ο Μπέζος ανακηρύχθηκε για πρώτη φορά πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη, με περιουσία 90 δισ. δολαρίων τότε, ξεπερνώντας τον Μπιλ Γκέιτς. Ο πλούτος του συνεχίζει να αυξάνεται, ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, καθώς οι πωλήσεις μέσω Διαδικτύου γνώρισαν νέα εκρηκτική άνοδο.

«Έχουν δίκιο οι Black Lives Matter»

Μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, τον Μάιο του 2020, καθώς και το ξέσπασμα που πυροδότησε, ο Μπέζος εξέφρασε δημοσίως τη στήριξή του στα αιτήματα του κινήματος των Black Lives Matter, επιτιθέμενος δημοσίως σε όσους έστελναν e-mail με ρατσιστικό περιεχόμενο. Μάλιστα, σε μια ανάρτησή του στο Instagram, συνόδευσε το μήνυμα ενός πελάτη και το συνόδευσε με το σχόλιο «το είδος του πελάτη που είμαι χαρούμενος να χάνω».