«Εξοικονομώ» με €1,73 δισ. σε νοικοκυριά επιχειρήσεις και δημόσιο

Ανεβάζει ρυθμούς η κυβέρνηση για τη μετατροπή του κτιριακού αποθέματος της χώρας σε σχεδόν μηδενικής – ή έστω χαμηλής – ενεργειακής κατανάλωσης. Ο πήχης έχει μπει ψηλά, τόσο για τα νοικοκυριά με νέα προγράμματα «Εξοικονομώ», όσο και για τις επιχειρήσεις και τα κτίρια του δημοσίου τομέα. Ο στόχος είναι διττός: Πρώτον, να ελαφρυνθεί το πορτοφόλι των οικονομικά ευάλωτων πολιτών αλλά και τα ταμεία των πληττόμενων, από τη διαρκή ύφεση, επιχειρήσεων. Και δεύτερον, να επιταχυνθεί η μετάβαση της χώρας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Αλλωστε, η πιο καθαρή ενέργεια είναι αυτή που δεν παράγεται.

Συνολικά για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος το ποσό που έχει περιληφθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι χαμηλότερο από τον αρχικό προϋπολογισμό των 3 δισ. ευρώ που είχε αιτηθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (δηλώσεις τέως υπουργού Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη / 9 Δεκεμβρίου 2020). Το κονδύλι τελικά ανέρχεται στα 1,73 δισ. ευρώ: 1,081 δισ. ευρώ για τα νοικοκυριά, 450 εκατ. ευρώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 200 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση υποδομών και κτιρίων του Δημοσίου.

Μικρές και μικρομεσαίες

Στις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας για επιχειρήσεις, με τα 450 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης θα καλύπτονται έργα που θα αφορούν ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων, παραγωγικών διαδικασιών, συστήματα ανάκτησης θερμότητας, εγκατάσταση «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, ηλεκτρικά οχήματα διανομής κ.λπ. Η προδημοσίευση του προγράμματος εκτιμάται ότι θα γίνει εντός των θερινών μηνών και θα έχει δύο σκέλη: ένα για πολύ μικρές επιχειρήσεις με απλοποιημένες διαδικασίες για γρήγορη απορρόφηση και ένα για τις μικρομεσαίες.

Επιπλέον, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), εντός του μήνα προωθείται στη Βουλή ρύθμιση (στο νομοσχέδιο για την ενεργειακή αποδοτικότητα) για τη διενέργεια διαδικασιών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης για τομείς όπως ο βιομηχανικός ή ο τριτογενής.

Η ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών θα προκηρύσσεται κάθε φορά με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στην οποία θα καθορίζονται ο προϋπολογισμός ενίσχυσης της προκήρυξης, οι όροι, η ημερομηνία διεξαγωγής της, τα κριτήρια συμμετοχής και αξιολόγησης, οι επιλέξιμες παρεμβάσεις κ.λπ. Για την εκκίνηση θα χρησιμοποιηθεί ένας «κουμπαράς» του Πράσινου Ταμείου, ύψους 40 εκατ. ευρώ      (από τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων).

Αρμόδιος για τη διενέργεια των διαγωνισμών θα είναι ο ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης) και θα προκρίνονται οι προσφορές με τη χαμηλότερη οικονομική ενίσχυση ανά εξοικονομούμενη μονάδα ενέργειας. Στα έργα θα μπορούν να εμπλακούν και οι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ), από τις οποίες θα υπάρξει μόχλευση κεφαλαίων, αλλά και κατασκευαστικές εταιρείες, πάροχοι ενέργειας, εταιρείες ακινήτων κ.λπ.

Βάση για την ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων α αποτελέσει η σύσταση ενός Εθνικού Ταμείου Ενεργειακής Απόδοσης, το οποίο θα λειτουργεί ως ταμείο δανεισμού, αλλά και εγγυοδοσίας. Επίσης, σε συνεργασία με τον εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα, θα σχεδιαστούν προγράμματα μεικτής – υβριδικής χρηματοδότησης, που με ευνοϊκούς όρους.

Κατοικίες

Κεντρικό πρόγραμμα παραμένει το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» για τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει παράγοντας του ΥΠΕΝ, η προδημοσίευση του επόμενου προγράμματος (προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ, με τη μόχλευση) αναμένεται τον Ιούνιο, με το άνοιγμα της πλατφόρμας να προσδιορίζεται για τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η ίδια πηγή, το ενεργειακό επιτελείο του κ. Σκρέκα μελετά προτάσεις ως προς τα νέα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή των δικαιούχων, όπως:

– Ο αριθμός όσων διαμένουν στην κατοικία.

– Η παλαιότητα του ωφελούμενου κτιρίου.

– Η κατανάλωση ενέργειας (βάσει τιμολογίων ρεύματος, φυσικού αερίου, προμήθειας πετρελαίου) του προηγούμενου έτους.

– Η οικονομική αποδοτικότητα των παρεμβάσεων.

Η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου θα είναι υποχρεωτική για την υπαγωγή στο νέο «Εξοικονομώ», ενώ τα έξοδα για την έκδοσή της θα επιδοτούνται από το πρόγραμμα. Επίσης, μέρος του προϋπολογισμού του θα αφορά αποκλειστικά τα ευάλωτα νοικοκυριά (εισόδημα έως 5.000 ευρώ και δικαιούχοι ΚΟΤ) για τα οποία η ενίσχυση θα είναι μεγαλύτερη. Για τη συγκεκριμένη κατηγορία, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει πρόταση για εμπλοκή και των προμηθευτών ενέργειας.

Δημόσια κτίρια

Διακόσια εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν για την ανακαίνιση υποδομών και κτιρίων του Δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και για την ενεργειακή αναβάθμιση του οδοφωτισμού, με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα. Οσο για την υλοποίηση του προγράμματος «Ηλέκτρα», προϋπολογισμού περίπου 500 εκατ. ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων της γενικής κυβέρνησης και ΝΠΔΔ, υπεγράφη συμφωνία χρηματοδότησης 375 εκατ. ευρώ, μεταξύ Ταμείου Παρακαταθηκών και ΕΤΕπ. Τα έργα θα προχωρήσουν με μόχλευση κεφαλαίων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, με τη συμμετοχή στην υλοποίηση των παρεμβάσεων Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών μέσω συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης, ή επενδυτικών δανείων, τα οποία θα αποπληρώνονται από το πρόγραμμα.

Και στον Τουρισμό

Παράλληλα, σχεδιάζεται πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για τον τουρισμό που θα υλοποιηθεί σε πρώτη φάση για μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, με μαγιά 100 εκατ. ευρώ από το ΕΠΑΝΕΚ 2014-2020 και σε δεύτερη φάση (εάν εξασφαλιστούν πόροι) για μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες.

Θα εκπίπτουν από τις οφειλές φόρου οι δαπάνες αναβάθμισης ακινήτου

Προς το Εθνικό Τυπογραφείο οδεύει ΚΥΑ που υπεγράφη από τους υπουργούς Ενέργειας και Οικονομικών Κώστα Σκρέκα και Χρήστο Σταϊκούρα και ορίζει ότι για κάθε φυσικό πρόσωπο που πραγματοποιεί εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης ακινήτου, το 40% των κονδυλίων που θα καταβάλλει σε κάθε ένα έτος της περιόδου 2020-2022, θα εκπίπτει από τις οφειλές φόρου εισοδήματος των 4 ετών που έπονται του έτους καταβολής των εξόδων.
Το ανώτατο όριο για το ύψος των δαπανών είναι 16.000 ευρώ, άρα το μέγιστο ποσό έκπτωσης φόρου που θα δικαιούται ένας ιδιοκτήτης συνολικά την τετραετία θα φθάνει τα 6.400 ευρώ. Για τον υπολογισμό της έκπτωσης θα λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες εργασιών και όχι τα έξοδα προμήθειας υλικών. Προϋπόθεση για να ισχύσει η έκπτωση είναι τα κτίρια να μην έχουν ενταχθεί σε «Εξοικονομώ».
Στις επιλέξιμες ενεργειακές δαπάνες περιλαμβάνονται συστήματα αυτοπαραγωγής, κουφώματα, θερμομόνωση, φωτισμός κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας κ.λπ. Από τις αισθητικές-λειτουργικές δαπάνες μπορούν να καλυφθούν εργασίες αντικατάστασης υδραυλικών, ηλεκτρικών, ανελκυστήρα, επισκευή στέγης – δαπέδου, βάψιμο, φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων κ.λπ. Δικαιούχοι της μείωσης φόρου είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ψιλής κυριότητας επί ακινήτου, με την προϋπόθεση να το χρησιμοποιούν ως κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία, είτε ως έδρα ή υποκατάστημα της επιχείρησής τους.