Αυξάνεται η ενεργειακή φτώχεια εν μέσω πανδημίας

Η διεύρυνση της ενεργειακής φτώχειας αποτελεί ακόμη μία αρνητική συνέπεια της πανδημικής κρίσης παγκοσμίως, ιδίως μάλιστα σε ό,τι αφορά ασθενέστερα οικονομικά στρώματα και ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύτηκαν και από μείωση εισοδημάτων, ενώ οδήγησαν σε παραμονή σε περισσότερες ώρες στο σπίτι, οδηγώντας, κατά βάση, σε μεγαλύτερες ανάγκες κατανάλωσης ενέργειας, που σε πολλές περιπτώσεις δεν ικανοποιούνται επαρκώς ή και καθόλου.

Την ανησυχητική εικόνα αποτυπώνουν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος STEP-IN, που ολοκληρώθηκε, μετά από συνολικά 34 μήνες, και είχε ως αντικείμενο την ανάπτυξη μίας καινοτόμου μεθοδολογίας για την ανάλυση και την αντιμετώπιση των θεμάτων της ενεργειακής φτώχειας, μέσω τριών βιωματικών εργαστηρίων στην Ελλάδα (Μέτσοβο), στην Ουγγαρία (Nyirbator) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (Manchester). Από την ελληνική πλευρα συμμετείχαν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, και ο Δήμος Μετσόβου.

Κίνδυνος ενεργειακής φτώχειας για 1 στους 2

Όπως προκύπτει από την διερεύνηση στην ελληνική ορεινή περιοχή (Μέτσοβο), περίπου 30% των νοικοκυριών δήλωσαν ότι δεν μπορούν να διατηρήσουν αρκετά ζεστό το σπίτι τους τον χειμώνα, υπερβαίνοντας κατά πολύ το μέσο όρο της Ελλάδας σε επίπεδο χώρας (17,9%). Επιπλέον, προβλήματα υγρασίας/μούχλας αναφέρει το 34,2% των νοικοκυριών, που επίσης ξεπερνά τον μέσο όρο σε επίπεδο χώρας (12,5%), ενώ το ποσοστό των νοικοκυριών που ανέφεραν χρέη σε λογαριασμούς ενέργειας είναι στο 10,1% (σημειωτέον τα καύσιμα για θέρμανση, πετρέλαιο, ξύλα, υγραέριο συνήθως πληρώνονται τοις μετρητοίς, αλλιώς δεν προσφέρονται από τους προμηθευτές).

Βάσει της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε περίπου 50% των νοικοκυριών έχουν μηδενικό κίνδυνο ενεργειακής φτώχειας, 18,6% έχουν χαμηλό κίνδυνο, 15,5% έχουν μεσαίο κίνδυνο, 13,9% έχουν υψηλό κίνδυνο, ενώ περίπου 3% βρίσκονται σε υπερβολικό κίνδυνο ενεργειακής φτώχειας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από 80% των νοικοκυριών δήλωσε ότι δεν έχει τα οικονομικά μέσα για να προχωρήσει σε παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (πάνω από 90%) θεωρεί ότι το κράτος πρέπει να κάνει περισσότερα για να στηρίξει οικομικά τα ευάλωτα νοικοκυριά ώστε να λάβουν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, αναφέροντας την έλλειψη οικονομικών κινήτρων.

Στις 2.860 το κόστος θέρμανσης

Η θέρμανση έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στο ενεργειακό κόστος λόγω των σκληρών κλιματολογικών συνθηκών στην ορεινή περιοχή. Το κόστος θέρμανσης αντιπροσωπεύει περίπου 69,5% του συνολικού ετήσιου ενεργειακού κόστους, ενώ το 30,5% αντιστοιχεί στο κόστος ηλεκτρισμού.

Τα μέσα, ετήσια, ενεργειακά κόστη ανά νοικοκυριό είναι:

-για θέρμανση: περίπου 2.000 ευρώ.

-για ηλεκτρισμό: περίπου 890 ευρώ.

Συνολικά το μέσο κόστος ανέρχεται σε περίπου 2.860 ευρώ ανά νοικοκυριό το χρόνο. Το 51% ξοδεύει 1.000-2.000 ευρώ ετησίως, 29% ξοδεύει 2.000-3.000 ευρώ, 9% ξοδεύει κάτω από 1.000 ευρώ και 11% πάνω από 3.000 ευρώ.

Ποσοστό 80% των νοικοκυριών ξοδεύουν πάνω από το 10% του εισοδήματός τους προκειμένου να καλύψουν οικιακές ενεργειακές τους ανάγκες.

Μένουμε σπίτι…

Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία για τον αντίκτυπο των περιοριστικών μέτρων λόγω Covid-19: το 75% των πολιτών βρίσκονται πλέον περισσότερο χρόνο στο σπίτι, το 60% αύξησε τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών, το 40% αύξησε τη χρήση θέρμανσης μεταξύ 1 και 5 ωρών ημερησίως, το 45% είχε αλλαγές στην εργασιακή κατάσταση. Οι μισοί δήλωσαν ότι υπέστησαν μείωση στο εισόδημά τους, η οποία για 4 στους 10 έφτασε έως 40%, ενώ υπάρχει κι ένα ποσοστό 10% των συμμετεχόντων που δήλωσε μείωση εισοδήματος 80%-100%.