Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να γίνουν πράσινες

Μια επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη στις κεντρικές τράπεζες: μια πράσινη επανάσταση. Παντού, οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής αναζητούν τρόπους να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής. Και είναι το «πώς» και όχι το «αν» οι κεντρικοί τραπεζίτες πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους εάν αγνοήσουν το ζήτημα.

Και έχουν δίκιο. Μόλις πριν έξι χρόνια, ο Μάρκ Κέρνι, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας τότε, προκάλεσε αναταραχή προειδοποιώντας για κινδύνους χρηματοοικονομικής σταθερότητας από «το λανθάνον ενεργητικό» -αξίες στους ισολογισμούς εταιρειών, όπως αποθέματα πετρελαίου, τα οποία θα ήταν ακατόρθωτο να υπολογισθούν. Φτάνοντας στο σήμερα είναι προφανές και ευτυχώς αναγνωρίζεται ως τέτοιο, ότι η κλιματική αλλαγή έχει βαθιά επίδραση στις οικονομίες  κάτι που δεν μπορούν να αγνοήσουν οι κεντρικές τράπεζες. Ακόμη και ο βασικός στόχος της σταθερότητας των τιμών απειλείται από μεγάλης κλίμακας αναταραχή που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, όπως ιστορικά έχει υπονομευθεί από φυσικές καταστροφές στο παρελθόν.

Σε μια ένδειξη του πόσο μακριά μπορεί να φτάσουν τα πράγματα, αυτή την εβδομάδα το Δίκτυο για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα, που περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, δημοσίευσε έναν οδηγό χρήσης για τους τρόπους με τους οποίους τα ιδρύματα νομισματικής πολιτικής μπορούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή στις λειτουργίες τους.

Ορισμένες οδηγίες είναι αμφιλεγόμενες. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να κατανοήσουν τους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους που φέρνει η κλιματική αλλαγή. Στο ρόλο τους ως φύλακες χρηματοοικονομικής σταθερότητας, θα πρέπει να δράσουν για την προστασία τους όπως θα έκαναν για οποιοδήποτε άλλο κίνδυνο. Θα πρέπει να κάνουν το ίδιο με τους ισολογισμούς τους μέσω κανόνων και αποτιμώντας τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής σε όρους με τους οποίους δέχονται εξασφαλίσεις από τις τράπεζες. Αυτή η βασική διαχείριση κινδύνου απαιτεί όχι ιδιαίτερα «πράσινες» πολιτικές συμπάθειες καθώς ακόμη και ο πιο συντηρητικός κεντρικός τραπεζίτης θα πρέπει να την υιοθετήσει.

Πιο ριζοσπαστικό και πιο αμφιλεγόμενο είναι κατά πόσον οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να δράσουν πέραν από την αμυντική τους προσέγγιση και να συμβάλλουν άμεσα στην απαλλαγή από τον άνθρακα. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να μεταφέρουν την κατανομή της οικονομίας σε κεφάλαια προς την ενεργειακή μετάβαση μέσω πολιτικών όπως «πράσινη ποσοτική χαλάρωση» ή «πράσινες στοχευμένες χρηματοδοτήσεις». Κάτι τέτοιο θα περιλάμβανε τη χορήγηση πλεονεκτημάτων σε συναλλαγές πράσινων ομολόγων ή προγραμμάτων ρευστότητας τραπεζών, αντίστοιχα.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι δικαιολογημένα επιφυλακτικοί όσον αφορά στην ανάμιξή τους σε πολιτικό έδαφος. Η σταθεροποίηση της οικονομίας είναι ένα πράγμα, η διοχέτευση ροών κεφαλαίου με τομεακές και διανεμητικές επιπτώσεις, είναι κάτι άλλο. Οι κεντρικές τράπεζες στοχεύουν στην «ουδετερότητα» για έναν καλό λόγο. Για την κλιματική αλλαγή, ωστόσο, η αγορά δεν είναι ουδέτερη αλλά διαταραγμένη από την αποτυχία να αποτιμηθεί πλήρως η περιβαλλοντική ζημιά και το πώς επηρεάζουν οι κεντρικές τράπεζες τη διανομή και κατανομή κεφαλαίου.

εν είναι δουλειά των δημοκρατικών κυβερνήσεων να αποφασίσουν την εντολή των κεντρικών τραπεζών. Η Τράπεζα της Αγγλίας πρόσθεσε μόλις τις ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή στην εντολή της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι νομικά υπεύθυνη για στηρίξει την οικονομική πολιτική στην Ε.Ε. όσο χρειάζεται για να διασφαλιστεί η σταθερότητα των τιμών.

Το ερώτημα είναι κατά πόσον είναι σοφόν για τις κυβερνήσεις να ζητήσουν από τις κεντρικές τους τράπεζες να προωθήσουν ενεργά την απαλλαγή από τον άνθρακα. Δύο πράγματα είναι σαφή. Δεν έχει νόημα για τις κεντρικές τράπεζες να δρούν σε διασταυρούμενους σκοπούς με τους ευρύτερους οικονομικούς στόχους των κυβερνήσεων. Όμως, η ευρύτερη εντολή απαιτεί ευρύτερη πολιτική στήριξη για να είναι βιώσιμη. Είναι πιο εύκολο για την Τράπεζα της Αγγλίας και την ΕΚΤ να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή απ΄ότι η Federal Reserve λόγω της συναίνεσης υπέρ της μείωσης των εκπομπών καυσαερίων.

Όπως δήλωσε ο Κλάας Κνότ, πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας, σε συνέδριο των FT για το κλίμα την προηγούμενη εβδομάδα: «Δεν θάπρεπε να έχουμε τον πειρασμό να νομίσουμε ότι είμαστε πρωταγωνιστές. Ο πρωταγωνιστές είναι οι κυβερνήσεις.» Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να ακολουθήσουν, όμως πρώτα είναι δουλειά των δημοκρατικά-εκλεγμένων κυβερνήσεων να ηγηθούν.