Ανάγκη για νέες δεξιότητες και αύξηση των θέσεων εργασίας στην Ελλάδα

Τα νέα μοντέλα εργασίας που διαμορφώθηκαν και αντικατέστησαν σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή μορφή μόνιμης απασχόλησης, ήταν αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης της εργασίας, μια επείγουσα αλλαγή που επιτάχυνε η πανδημική κρίση COVID-19, ανατρέποντας τον κόσμο της εργασίας.

Αυτό επισημαίνει η διεθνής μελέτη της Randstad, Flexibility@Work: Embracing Change, τονίζοντας ότι ως αποτέλεσμα αυτού, οι εργαζόμενοι που επιλέγουν και προτιμούν περισσότερο ευέλικτα μοντέλα απασχόλησης είναι σε θέση να ενσωματωθούν καλύτερα στο εργατικό δυναμικό των επιχειρήσεων μεταμορφώνοντας τελικά τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες προσεγγίζουν πλέον τις στρατηγικές αναζήτησης και προσέλκυσης των ταλέντων τους.

Η φετινή έκδοση της μελέτης περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία όπως αποτυπώθηκαν από την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO), τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), τη Διεθνή Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία (ITUC) και τον διεθνή Οργανισμό WorldSkills, καταγράφοντας την πρόοδο που συντελέστηκε τις τελευταίες δεκαετίες καθώς και τις τάσεις  που έρχονται να διαμορφώσουν εκ νέου τον κόσμο της εργασίας.

Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα αναδεικνύεται μια από τις πρώτες χώρες όπου η ανάγκη για νέες δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού εμφανίζεται ενισχυμένη, γεγονός που αποδίδεται στην υψηλή αυτοματοποίηση των διαδικασιών για τον περιορισμό της χειροκίνητης εργασίας. Αυτό συνεπάγεται ότι οι καινοτόμες τεχνολογίες και η χρήση της πληροφορικής θα δημιουργήσουν νέες  θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, απαιτώντας reskilling και upskilling από τη μελλοντική γενιά των εργαζομένων.

H Διευθύνουσα Σύμβουλος της Randstad Ελλάδας κα Leigh Ostergard δήλωσε χαρακτηριστικά « Παρά την απώλεια θέσεων εργασίας και τη διακοπή των εργασιών των επιχειρήσεων τον περασμένο Μάρτιο εξαιτίας της πανδημίας, η ελληνική οικονομία και το επιχειρηματικό περιβάλλον φαίνεται να επιστρέφει σταδιακά στην προ covid19 κανονικότητα. Ωστόσο, οι αλλαγές που μας επεφύλαξε αυτή η υγειονομική κρίση με φανερές επιπτώσεις σε κάθε μορφή δραστηριότητας, είναι παρούσες στο σήμερα αλλά και στο κοντινό μας μέλλον. Είναι απαραίτητο να επεξεργαστούμε τα πολύτιμα πορίσματα που έχουμε στη διάθεσή μας από αυτή τη μελέτη ώστε να ενσωματώσουμε στην εργαλειοθήκη και στη στρατηγική των επιχειρήσεων νέες λύσεις, σε μια προσπάθεια για την ανάκαμψή τους και την προστασία του ανθρώπινου δυναμικού τους. Στο άμεσο μέλλον, αναμένεται μια μετάβαση των κλασικών μοντέλων εργασίας όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα σε αυτά που αποκαλούμε ευέλικτα. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι αυτοματισμοί κατέλαβαν περισσότερο χώρο στις δομές και τις λειτουργίες των επιχειρήσεων συμβάλλοντας στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που απαιτούν πλέον περαιτέρω εξειδίκευση. Η αναζήτηση ταλέντων αποκτά άλλη προοπτική και είναι εμφανές πως η προσέλκυση και η διατήρησή τους θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη και την απρόσκοπτη συνέχειά τους.»

«Παρόλο που η πανδημία άλλαξε δραστικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και επίσπευσε τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, την ίδια στιγμή μας επέτρεψε να βελτιώσουμε την τεχνολογία, τη συνδεσιμότητα και την κινητικότητα.»  επισημαίνει ο CEO της Randstad, κ. Jacques van den Broek, συμπληρώνοντας ότι « Αν οι οργανισμοί θέλουν να ανακάμψουν επιτυχώς, χρειάζεται να διασφαλίσουν ότι είναι έγκαιρα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν έκτακτες απαιτήσεις ιδιαίτερα τώρα που η φύση της εργασίας υπόκειται σε ραγδαίες μεταβολές. Είναι απαραίτητο, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς να συνεργαστούν για τον εντοπισμό και την παροχή ευκαιριών ώστε περισσότερα άτομα να είναι σε θέση να εισέλθουν αποτελεσματικά και να παραμείνουν στην αγορά εργασίας.»

Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται με τη μορφή της προσωρινής απασχόλησης, γεγονός που όπως σημειώνει η μελέτη πρόκειται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτή η μορφή απασχόλησης επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσαρμόσουν σε πολύ γρήγορους χρόνους το μέγεθος και την εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού τους στη βάση των συγκεκριμένων αναγκών, διαδικασιών και των στρατηγικών στόχων, διασφαλίζοντας την ίδια στιγμή ότι οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες για τη δημιουργία επαγγελματικής σταδιοδρομίας.

«Οι εργασιακές ρυθμίσεις γίνονται όλο και πιο διαφορετικές και πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε σωστά τα καινοτόμα μοντέλα εργασίας», δήλωσε ο κ. Guy Ryder, Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).  «Πρέπει να σκεφτούμε σημεία εισόδου και ευκαιρίες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι άνθρωποι να βρουν αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας στα πρώτα στάδια της καριέρας τους, γεγονός που θα επηρεάσει θετικά τις μελλοντικές προοπτικές της απασχόλησής τους».

Οι θέσεις εργασίας στο μέλλον δεν πρόκειται να είναι ίδιες με αυτές του σήμερα. Παρά το γεγονός ότι η συνολική απασχόληση προβλέπεται ότι θα αυξηθεί, σύμφωνα με τη μελέτη, 1 στους 7 εργαζόμενους αναμένεται ότι θα έρθει αντιμέτωπος με την απώλεια της θέσης εργασίας του ως αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης.  Στα συμπεράσματα της διεθνούς μελέτης, επισημαίνεται η ανάγκη των εθνικών κυβερνήσεων να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να αναλάβουν πρωτοβουλίες προτείνοντας λύσεις για την εργασία, την εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία. Παράλληλα, οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις χρειάζεται να εστιάσουν τις δράσεις τους σε τρεις βασικούς τομείς μέσα στο 2021: τη βελτίωση της ευελιξίας τους, την εφαρμογή μιας οριζόντιας προσπάθειας επανακατάρτισης των εργαζομένων τους καθώς και τη δημιουργία ενός βιώσιμου κόσμου εργασίας.

Το μοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας αποδεικνύεται ότι ήρθε για να μείνει για πολλές επιχειρήσεις και η τάση αυτή έρχεται να φέρει με τη σειρά της νέες προκλήσεις. Οι εργοδότες θα χρειαστούν να εισάγουν νέες ευέλικτες μορφές απασχόλησης στο εργασιακό περιβάλλον τους και να διασφαλίσουν ταυτόχρονα ότι το ανθρώπινο δυναμικό τους διατηρεί ίσες ευκαιρίες για την επιθυμητή επαγγελματική εξέλιξή του.

«Αξιοποιώντας την εμπειρία που κερδίσαμε το 2020, έχουμε στα χέρια μας μια ευκαιρία για να μετατρέψουμε την απομακρυσμένη εργασία σε έξυπνη εργασία.» σημείωσε ο κ. Stefano Scarpetta, Διευθυντής Εργασίας, Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ, τονίζοντας ότι « Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο απλά να εργάζεται  κανείς από το σπίτι του, αλλά να μπορεί να εργάζεται καλύτερα και πιο αποδοτικά. Χρειάζεται ακόμη να επαναπροσδιορίσουμε τους σκοπούς που υπηρετούν οι χώροι εργασίας μας, προκειμένου να τους κάνουμε ακόμη πιο κατάλληλους μπροστά στην εμφάνιση υβριδικών μοντέλων εργασίας που πρόκειται να λειτουργήσουν τα επόμενα χρόνια.»

Στη μελέτη διαπιστώνεται επίσης ότι καθώς τα θέματα σχετικά με την ποικιλομορφία και την ένταξη εντείνονται περαιτέρω, η ενθάρρυνση της ισότητας του ανθρώπινου δυναμικού πρόκειται να αποτελέσει βασική προτεραιότητα για τους οργανισμούς. Η ικανότητα μιας επιχείρησης να αποφεύγει διακρίσεις και  αποκλεισμούς μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία ενός βιώσιμου ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να ανταποκριθεί επιτυχώς στους επιχειρηματικούς της στόχους.

«Σχεδόν πεντακόσια εκατομμύρια θέσεις εργασίας έχουν χαθεί και δύο εκατομμύρια εργαζόμενοι είναι εκτεθειμένοι στην άτυπη εργασία. Οι εργαζόμενοι έχουν ανάγκη από ένα «νέο κοινωνικό συμβόλαιο» που θα διασφαλίσει την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα.» υπογράμμισε η κα Sharan Burrow, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας (ITUC). «Οι εργαζόμενοι χρειάζονται θέσεις εργασίας, δικαιώματα και εγγυήσεις ότι αυτά δεν μπορούν να καταστρατηγηθούν. Απαιτούν μια καθολική κοινωνική προστασία και ισότητα εισοδήματος, φύλου και εθνικότητας. Επίσης, επιζητούν την ένταξη που θα διασφαλίσει την ειρήνη ως βάση για ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που θα παρέχει ευκαιρίες σε όλες τις γενιές ανθρώπων παντού στον κόσμο.»

Όπως επισημαίνει η παρούσα μελέτη, η πανδημία COVID-19 κατάφερε να ανατρέψει την παγκόσμια παραγωγικότητα σε τέτοιο βαθμό που καμία γεωπολιτική ή χρηματοπιστωτική κρίση δεν είχε προκαλέσει μέχρι τώρα, αναγκάζοντας τους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς να επικεντρωθούν σε προσπάθειες ανάκαμψης καθόλη τη διάρκεια του 2021. Μάλιστα, για τους ηγέτες των επιχειρήσεων, το 2021 θα είναι μια εποχή για να επαναπροσδιορίσουν τον κόσμο της εργασίας, επικεντρώνοντας την προσοχή τους στο πώς το reskilling, η βιωσιμότητα και η ευελιξία θα  παίξουν καταλυτικό ρόλο στη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας.

«Η προσαρμοστικότητα είναι κρίσιμης σημασίας για το ανθρώπινο δυναμικό, για αυτό και δίνεται μεγάλη έμφαση σε αυτού του τύπου τις δεξιότητες» δήλωσε ο κ. David Hoey, Διευθύνων Σύμβουλος της WorldSkills International. «Οι εργοδότες χρειάζεται όχι τόσο να εξηγήσουν στους υποψήφιους εργαζόμενους πώς να κάνουν μια συγκεκριμένη εργασία, αλλά αντίθετα χρειάζεται να προσπαθήσουν να τους εξηγήσουν πώς οι δικές τους ικανότητές βρίσκουν εφαρμογή σε αυτή την εργασία. Ουσιαστικά, οι άνθρωποι χρειάζεται πλέον να διδαχθούν πώς να μαθαίνουν παρά τι ακριβώς να μαθαίνουν.»