Άμεσες Ξένες Επενδύσεις : Οι παράγοντες που τις περιορίζουν στην Ελλάδα

Η σύγχρονη παγκόσμια οικονομία γίνεται όλο και περισσότερο πολύπλοκη και τα τελευταία έτη επιχειρείται συστηματικά η ποσοτικοποίηση ποιοτικών εννοιών, όπως η έννοια της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, για την κατανόηση των αλληλεπιδράσεων στην παγκόσμια οικονομία.

Αυτή η διαδικασία έχει οδηγήσει στην ανάδειξη του πεδίου μελέτης της πολιτικής οικονομίας της μέτρησης και της αξιολόγησης των κρατών προκειμένου να εξάγονται συμπεράσματα με μεγαλύτερη επιστημονική ακρίβεια.

Οι δείκτες που αναλύονται στο προαναφερόμενο πεδίο μελέτης επιχειρούν να καταγράψουν ένα μεγάλο εύρος των οικονομικών και πολιτικών πτυχών των κρατών που διαμορφώνουν τις προοπτικές και τη θέση τους στην παγκόσμια οικονομία. Η μελέτη των δεικτών αναδεικνύει εάν μπορούν να έχουν μια προγνωστική χρησιμότητα ή κυρίως μια ερμηνευτική ικανότητα όσον αφορά ορισμένα γεγονότα της παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας.

Για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο της παρούσας σύντομης ανάλυσης μελετάται ο Δείκτης Ρυθμιστικών Περιορισμών για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΔΡΠ ΑΞΕ) – FDI Regulatory Restrictiveness Index (FDI RRI) καθώς οι  Άμεσες Ξένες Επενδύσεις είναι καθοριστικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη των εθνικών οικονομιών. Ο Δείκτης Ρυθμιστικών Περιορισμών (ΔΡΠ ΑΞΕ) δημοσιεύεται από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Ο συγκεκριμένος δείκτης μετρά τους περιορισμούς στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις για 22 τομείς σε δείγμα 69 χωρών. Στη μελέτη του Δείκτη Ρυθμιστικών Περιορισμών περιλαμβάνονται όλα τα κράτη του ΟΟΣΑ και της ομάδας G20.

Ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης σημασίας των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων, ο ΟΟΣΑ προσπαθεί να κατανοήσει τα εμπόδια που υπάρχουν.

Η περιοριστικότητα των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων αποτελεί μέσο μέτρησης των βασικών περιορισμών, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι:

1) Περιορισμοί σε μετοχές εξωτερικού,

2) Μηχανισμοί ελέγχου ή έγκρισης,

3) Περιορισμοί στην απασχόληση αλλοδαπών ως βασικό προσωπικό,

4) Λειτουργικοί περιορισμοί, π.χ. περιορισμοί διακλάδωσης και επαναπατρισμού κεφαλαίου ή ιδιοκτησίας γης (OECD, 2021).

Η βαθμολογία του δείκτη είναι από 0 (δεν υπάρχουν ρυθμιστικά εμπόδια στις άμεσες ξένες επενδύσεις στον κλάδο) έως 1 (το μέτρο περιορίζει πλήρως τις ξένες επενδύσεις στον τομέα). Η ανάλυση του Δείκτη αυτού επικεντρώνεται στις επιδόσεις του δείκτη συνολικά και στους 22 συγκεκριμένους τομείς από το 2015 έως το 2019 όπως απεικονίζεται στον Πίνακα.

Η βαθμολογία της Ελλάδας είναι χαμηλότερη συγκριτικά με τον μέσο όρο των κρατών του ΟΟΣΑ για όλα τα έτη υπό μελέτη και άρα διαθέτει ένα αρκετά φιλελεύθερο επενδυτικό περιβάλλον.

Όπως αποδεικνύεται, η Ελλάδα έχει φιλελευθεροποιήσει την οικονομία της σε αρκετούς τομείς για να προσελκύσει Άμεσες Ξένες Επενδύσεις  χωρίς όμως να παρατηρείται ξεκάθαρη βελτίωση στην προσέλκυση τους.

Αναδεικνύεται ότι παράγοντες όπως:

• το μέγεθος της εγχώριας αγοράς,
• οι τεχνολογικές και καινοτομικές δυνατότητες,
• και οι δυνατότητες έρευνας και ανάπτυξης

είναι καθοριστικοί προσδιοριστικοί παράγοντες για την προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων και θα συνεχίσουν να αποτελούν, αιτίες που τις περιορίζουν για τη χώρα μας, παρά τη φιλελευθεροποίηση του θεσμικού πλαισίου.

*Ο Σπυρίδων Ρουκανάς είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Βιβλιογραφία:

OECD (2021), FDI Regulatory Restrictiveness Index, 14-04-2021, https://www.oecd.org/investment/fdiindex.htm

Για πιο αναλυτική μελέτη οι αναγνώστες μπορούν να μελετήσουν την εξής μονογραφία: Ρουκανάς, Σ. Α. (2020), Η πολιτική οικονομία της μέτρησης και της αξιολόγησης των κρατών, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη. https://www.patakis.gr/product/642865/vivlia-oikonomia-dioikhsh-oikonomikes-episthmes/H-politikh-oikonomia-ths-metrhshs-kai-ths-aksiologhshs-ton-kraton/