Θερμική αποθήκευση ενέργειας η λύση για την «Πτολεμαΐδα 5»

Η μετατροπή της νέας λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5» σε μονάδα θερμικής αποθήκευσης ενέργειας, η οποία θα προέρχεται από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), αναδεικνύεται ως η πλέον οικονομικά ανταγωνιστική λύση, σύμφωνα με τη νέα συγκριτική τεχνο-οικονομική ανάλυση που εκπονήθηκε από την enervis, σε συνεργασία με το Green Tank και την Client Earth.

Κι αυτό διότι, όπως εξηγούν οι μελετητές, την καθιστά εντελώς ανεξάρτητη από τις διακυμάνσεις των τιμών δικαιωμάτων CO2 στο Χρηματιστήριο Ρύπων ή του κόστους διαφόρων καυσίμων. Όπως προέκυψε από τη μελέτη, η συγκεκριμένη λύση είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική καθώς χαρακτηρίζεται από σταθμισμένο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενάργειας (LCOE) που κυμαίνεται μεταξύ 91 ευρώ/ΜWh και 106 ευρώ/ΜWh, με τις πιο συμφέρουσες τιμής να προκύπτουν με τη συμμετοχή των φωτοβολταϊκών της τάξης του 70% στο μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΕ που θα αποθηκεύεται.

Αντιστοίχως, για τις άλλες εναλλακτικές λύσεις που έχουν κατά καιρούς τεθεί ως λύση για την Πτολεμαΐδα 5, στο πλαίσιο του σχεδίου απολιγνιτοποίησης του ενεργειακού μείγματος, προέκυψαν τα εξής:

α) η χρήση της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS) σε συνδυασμό με τη συνέχιση της λιγνιτικής λειτουργίας της μονάδας, αποδείχτηκε η πιο ακριβή με LCOE που κυμαίνεται ανάμεσα στα 128 ευρώ /ΜWh και τα 158 ευρώ /ΜWh και μάλιστα για μεγάλο εύρος ποσοστών δέσμευσης και αποθήκευσης του εκλυμένου CO2 μεταξύ 30% και 90%.

β) η μετατροπή της Πτολεμαΐδας 5 σε μονάδα καύσης βιομάζας, είναι οικονομικά πιο ανταγωνιστική (LCOE χαμηλότερο από 80 €/ΜWh) μόνο για χαμηλά επίπεδα σύγκαυσης σε συνδυασμό με πολύ χαμηλές τιμές CO2. Για το πιο ρεαλιστικό σενάριο εξέλιξης των τιμών CO2 ό για πλήρη αντικατάσταση λιγνίτη από βιομάζα, το σταθμισμένο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενάργειας ξεπερνά τα 100 €/ΜWh.

γ) η αντικατάσταση του λιγνίτη από ορυκτό αέριο είναι η πιο φθηνή επιλογή (65 €/ΜWh), αλλά μόνο για σενάρια που συνδυάζουν χαμηλότερες τιμές προμήθειας του καυσίμου από αυτές που προβλέπονται στο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα), χαμηλές τιμές CO2 και αυξημένες ώρες λειτουργίας της τάξης των 6.000 ωρών τον χρόνο. Για πιο υψηλές τιμές καυσίμου, το πιο ρεαλιστικό από τα δύο σενάρια εξέλιξης τιμών CO2 και για λειτουργία 4.000 ωρών τον χρόνο, το LCOE υπερβαίνει τα 120 €/ΜWh.

Το κόστος των CO2 και η Πτολεμαΐδα

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σενάριο της μελέτης επιπτώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η τιμή του δικαιώματος εκπομπών CO2, θα φτάσει τα 60 ευρώ ανά τόνο το 2030, ενώ ο μέσος όρος των πλέον πρόσφατων προβλέψεων οκτώ εξειδικευμένων αναλυτών της αγοράς άνθρακα για το ίδιο έτος είναι 86,4 ευρώ ανά τόνο (Carbon Pulse, 7.4.2021).

Ειδικά για την «Πτολεμαΐδα 5» ως λιγνιτική μονάδα, το κόστος των εκπομπών CO2 για την εξαετία 2023 – 2028 (10% hedging) υπολογίζεται από 705 εκατ. ευρώ έως και 1,83 δισ. ευρώ, με τον ετήσιο μέσο όρο να φτάνει τα 276 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, με καύσιμο τον λιγνίτη, η μονάδα θα χρειαστεί περιβαλλοντικές αναβαθμίσεις με υψηλό κόστος καθώς τα νέα ευρωπαϊκά όρια εκπομπών έχουν περιοριστεί σε σχέση με εκείνα που είχαν ληφθεί υπόψη στην ΑΕΠΟ της μονάδας (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων).

Για παράδειγμα στους περιβαλλοντικούς όρους της «Πτολεμαΐδας 5», τα όρια για τον υδράργυρο είναι 30 mg/Nm3 ενώ πλέον έπεσαν στα 1-4 mg/Nm3, για τα μικροσωματίδια ήταν 10 mg/Nm3 ενώ σήμερα 1-5 mg/Nm3, τα οξείδια του αζώτου από 200 mg/Nm3 έχουν πέσει στα 50-85 mg/Nm3 και για το διοξείδιο του θείου από 150 mg/Nm3 στα 10-75 mg/Nm3. Άρα η αναβάθμιση, όπως επεσήμανε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου αναλυτής πολιτικής για τη δεξαμενή σκέψης The Green Tank κ. Νίκος Μάντζαρης ανεβάζει το κόστος εγκατάστασης κατά 65 -110 εκατ. ευρώ και το επιπλέον ετήσιο κόστος λειτουργίας στα 13-14 εκατ. ευρώ.

Μεμονωμένα το καθαρό κόστος εγκατάστασης (δηλαδή δίχως να λαμβάνεται υπόψη το κόστος της λειτουργίας και της παραγόμενης ενέργειας), το οποίο ωστόσο δεν δίνει την πλήρη εικόνα για την οικονομική ανταγωνιστικότητα των τεσσάρων τεχνολογικών λύσεων είναι: Για τη CCS έως 2,8 δισ. ευρώ, για τη θερμική αποθήκευση 739 εκατ. ευρώ, για την αντικατάσταση του λιγνίτη από ορυκτό αέριο στα 264 εκατ. ευρώ και για τη βιομάζα στα 230-290 εκατ. ευρώ.

Σε αέριο προσανατολίζεται η ΔΕΗ

Η νέα λιγντική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5» προορίζεται να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του 2022 και ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να λειτουργήσει ως λιγνιτική έως το 2028. Ωστόσο, όπως ανέφερε προσφάτως μιλώντας σε ενεργειακό συνέδριο, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης, καθώς η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα διαρκώς αυξάνονται, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η τελική λύση θα είναι το φυσικό αέριο και θα υλοποιηθεί το αργότερο έως τα μέσα της δεκαετίας. Σε κάθε περίπτωση το μέλλον της μονάδας παραμένει ένα ακανθώδες ζήτημα, καθώς έχει ήδη στοιχίσει τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ.

Αλλαγή καυσίμου και θέσεις εργασίας

Σε ό,τι αφορά στις θέσεις εργασίας, ο μικρότερος αριθμός εργαζομένων (405) αντιστοιχεί στην επιλογή της αντικατάστασης της Πτολεμαΐδας 5 από μονάδα ορυκτού αερίου, ενώ η πλήρης αντικατάσταση του λιγνίτη από βιομάζα μπορεί να οδηγήσει σε 1.428 θέσεις εργασίας. Ωστόσο πολλές από αυτές δεν θα είναι εγχώριες καθώς πιθανότατα θα απαιτηθούν εισαγωγές για την προμήθεια τόσο μεγάλων ποσοτήτων βιομάζας. Από την άλλη μεριά, η μετατροπή της Πτολεμαΐδας 5 σε μονάδα θερμικής αποθήκευσης ηλεκτρισμού από ΑΠΕ μπορεί να οδηγήσει σε 1.247 μόνιμες θέσεις εργασίας αν ληφθούν υπόψη οι θέσεις όχι μόνο στη μονάδα αλλά και αυτές που απαιτούνται για τη λειτουργία και τη συντήρηση των αιολικών και των φωτοβολταϊκών.

«Η κρίσιμη απόφαση για την τεχνολογία η οποία θα εφαρμοστεί τελικά στην Πτολεμαΐδα 5 θα πρέπει να ξεφύγει από τη λογική των εξαιρέσεων και της μυωπικής ανάγνωσης των διεθνών τάσεων στην κλιματική και ενεργειακή πολιτική που επικράτησε στην προσπάθεια ανάπτυξης του λιγνιτικού αυτού έργου τα τελευταία 10-15 χρόνια», δήλωσε ο κ. Νίκος Μάντζαρης. Και πρόσθεσε: «Είναι απολύτως αναγκαίο να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι μακροχρόνιες τάσεις της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CΟ2, των τιμών ορυκτού αερίου, καθώς και η συμβατότητα της λύσης που θα επιλεγεί με τον πιο κεντρικό, πανευρωπαϊκό στόχο της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050». Η έκθεση των Enervis, Green Tank και Client Earth έχει ήδη σταλεί στη ΔΕΗ, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και στον Συντονιστή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.