Τι σημαίνει η πανδημία για τη ρομποτική και την ανισότητα

Από την κατασκευή αυτοκινήτων μέχρι τα αυτοματοποιημένο τσεκ-άουτ σε ένα ξενοδοχείο, παντού βλέπουμε πώς ο αυτοματισμός μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο της εργασίας, με μικρότερο κόστος και υψηλότερη παραγωγικότητα από τη μία πλευρά, και περισσότερο αβέβαιη εργασία για τους ανθρώπους από την άλλη.

Αλλά η πανδημία του νέου κορωνοϊού έριξε και άλλο καύσιμο στη φωτιά που ήδη έκαιγε. Όπως αναφέρεται σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο IMFBlog, η άνοδος της τηλεργασίας, για παράδειγμα, βλάπτει τους χαμηλά αμειβόμενους εργαζόμενους και αυξάνει την ανισότητα.

Γενικότερα, αν η πανδημία επιταχύνει τον ρυθμό επίτευξης αυτοματισμού στις παραγωγικές διαδικασίες, μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι με μία οικονομική ανάκαμψη που θα χαρακτηρίζεται από ανεργία για τους χαμηλής ειδίκευσης εργαζόμενους. Στο σχετικό άρθρο υποστηρίζεται ότι το ερευνητικό προσωπικό του ΔΝΤ επιβεβαιώνει ότι οι συγκεκριμένες ανησυχίες είναι δικαιολογημένες.

Το IMFBlog επικεντρώνει σε μία μορφή αυτοματισμού, στα βιομηχανικά ρομπότ, και αναλύει την επίδραση προγενέστερων μεγάλων πανδημικών κυμάτων: του SARS το 2003, του H1N1 το 2009, του MERS το 2012 και του Έμπολα το 2014. Χρησιμοποιεί οικονομετρικές τεχνικές και ρομποτικά δεδομένα προερχόμενα από το International Federation of Robotics, που καλύπτουν 18 βιομηχανίες σε 40 χώρες, από το 2000 έως το 2018.

Η συγκεκριμένη ανάλυση αποκαλύπτει ότι η υιοθέτηση ρομπότ αυξάνεται μετά από κάθε μορφή πανδημίας, ειδικά όταν ο αντίκτυπος στον τομέα της υγείας είναι σημαντικός και όταν η πανδημία σχετίζεται με σημαντική οικονομική καθοδική πορεία.

Γιατί οι πανδημίες οδηγούν στην άνοδο των ρομπότ – Δύο τα στοιχεία κλειδιά

Καταρχήν, μετά από ισχυρά σοκ όπως οι περίοδοι ύφεσης, οι εταιρείες ανακατευθύνουν τις δραστηριότητές τους και ρυθμίζουν την παραγωγή, με έμφαση σε τεχνολογίες που επιτρέπουν το χαμήλωμα του εργασιακού κόστους. Δεύτερον, οι εταιρείες ίσως προτιμούν τα ρομπότ γιατί πολύ απλά αυτά έχουν… ανοσία. Οι αβεβαιότητες προερχόμενες από πανδημίες επίσης προσθέτουν κίνητρα υπέρ του αυτοματισμού, καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να σιγουρευτούν ότι μπορούν αντέξουν την επόμενη πανδημία.

Η άνοδος των ρομπότ και η ανισότητα

Τα ρομπότ δεν έχουν την ίδια επίδραση σε όλους τους εργαζόμενους. Χαμηλής κατάρτισης εργαζόμενοι βρίσκονται περισσότερο σε κίνδυνο αντικατάστασης από ρομπότ σε σχέση με εργαζόμενους υψηλής κατάρτισης, κάτι που ενισχύει την ήδη υπάρχουσα δυναμική ανισότητας.

Ερευνώντας τα δεδομένα σε επίπεδο χώρας και σε μεγαλύτερα δείγματα, το IMFBlog αποκαλύπτει ότι μετά από μία πανδημία η αύξηση της ανισότητας, μετρούμενη από τον συντελεστή Gini, μεσοπρόθεσμα είναι μεγαλύτερη όπου η νέα υιοθέτηση ρομπότ έχει αυξηθεί περισσότερο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η επιτάχυνση της «ρομποτικοποίησης» είναι ένα σημαντικό κανάλι μέσω του οποίου οι πανδημίες οδηγούν σε υψηλότερη ανισότητα.

Συνέπεια των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων είναι ότι ενώ η αυτοματοποίηση και η ρομποτικοποίηση επιταχύνουν από ακόμα χαμηλά επίπεδα, πιθανότατα θα γίνουν ακόμη πιο σημαντικοί παράγοντες ανισότητας στο μέλλον. Αν δεν ελεγχθούν, οι αυξανόμενες ανισότητες μπορεί να οδηγήσουν σε μακροχρόνιες καταγγελίες και τελικά σε κοινωνικές αναταραχές, σχηματίζοντας έναν φαύλο κύκλο.

Οι διαμορφωτές της πολιτικής θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην πρόληψη των επιπτώσεων στα μέσα διαβίωσης των πιο ευάλωτων, μεταξύ άλλων μέσω κατάλληλων πολιτικών για την αγορά εργασίας.

Καθώς ο αυτοματισμός εντείνεται μετά την έλευση της COVID-19 και μεταμορφώνει τους χώρους εργασίας, περισσότεροι εργαζόμενοι θα πρέπει να βρουν νέες θέσεις εργασίας, ειδικά εκείνοι που είναι λιγότερο ειδικευμένοι.

Οι πολιτικές για τον μετριασμό της αυξανόμενης ανισότητας περιλαμβάνουν την αναβάθμιση της εκπαίδευσης για την κάλυψη της ζήτησης για πιο ευέλικτα σύνολα δεξιοτήτων, τη διά βίου μάθηση και τη νέα κατάρτιση – ειδικά για τους εργαζόμενους που πλήττονται περισσότερο. Ένα καλό παράδειγμα είναι η πρωτοβουλία SkillsFuture στη Σιγκαπούρη, η οποία προωθεί τη μάθηση σε όλα τα στάδια ζωής για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκαλούν οι τεχνολογικές αλλαγές.

Ακόμα και αυτά τα μέτρα μπορεί να μην φανούν αρκετά εάν η εκπαίδευση συνεπάγεται την απόκτηση ενός πολύ διαφορετικού και προκλητικού συνόλου δεξιοτήτων, αυξάνοντας την πιθανότητα εγκατάλειψης. Άρα είναι σημαντικό όσοι καθορίζουν τις πολιτικές να λάβουν υπόψη τρόπους να θέσουν μεσοπρόθεσμες κοινωνικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων ενισχυμένων δικτύων κοινωνικής ασφάλειας.

Ενώ η ρομποτικοποίηση δεν μπορεί να αποφευχθεί, το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Μία κοινωνία που είναι περισσότερο πρόθυμη να προσφέρει υποστήριξη σε αυτούς που μένουν πίσω, μπορεί να υιοθετήσει και έναν ταχύτερο ρυθμό καινοτομίας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι όλα τα μέλη της κοινωνίας είναι σε καλύτερη κατάσταση.