Logistics : Δυνατοί και αδύναμοι κρίκοι στην ελληνική αλυσίδα 

Τα εμπορεύματα ψάχνουν να βρουν το… λιμάνι τους, και η χώρα μας έχει κάνει δυναμικά βήματα τα τελευταία χρόνια αξιοποιώντας τις διεθνείς πύλες του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Τα δυο μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας έχουν ανεβάσει στροφές, χάρη στις ιδιωτικές επενδύσεις, όμως αυτό είναι μόνο η αρχή για να εξελιχθεί η Ελλάδα σε κόμβο logistics. Κι ενώ οι οδικές συνδέσεις της χώρας αναβαθμίστηκαν τα τελευταία χρόνια, ο σιδηρόδρομος αποτελεί τον αδύναμο κρίκο της αλυσίδας.

Όπως σημειώνεται στη δεύτερη έκδοση της έρευνας της EY Ελλάδος, «Greece: InternationalFreightCenter», η θαλάσσια εφοδιαστική αλυσίδα είναι αυτή που δίνει ώθηση στις επιδόσεις της χώρας, με μόνο στήριγμα, μέχρι στιγμής, το εθνικό οδικό δίκτυο. Την ίδια στιγμή, η αγορά εντοπίζει «κενά» στις σιδηροδρομικές μεταφορές και την ανάπτυξη των αναγκαίων logistics parks γύρω από τα σημαντικότερα λιμάνια της χώρας. Όσο νέες αποκρατικοποιήσεις λιμένων βρίσκονται εν όψει σε Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Ηράκλειο, Ηγουμενίτσα, τόσο πιο άμεσες θα πρέπει να είναι και οι αποφάσεις.

Αγκάθι το σιδηροδρομικό δίκτυο

Αν και η αναγκαιότητα ύπαρξης επαρκούς και σύγχρονης σιδηροδρομικής σύνδεσης με τα βασικά λιμάνια, αλλά και με το διευρωπαϊκό δίκτυο που θα ταξιδέψει τα εμπορευματοκιβώτια από τη χώρα μας στα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη, είναι πανθομολογούμενη, η οικονομική κρίση στοίχισε πολύ ακριβά στον σιδηρόδρομο. Η απαξίωση του υφιστάμενου δικτύου, παρά τα έργα εκσυγχρονισμού στον βασικό άξονα που προχωρούν σήμερα με καλούς ρυθμούς, έχει φέρει μεγάλα εμπόδια στα εμπορεύματα.

Hολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης του βασικού σιδηροδρομικού άξονα, που θα ενώσουν Αθήνα και Θεσσαλονίκη σε 3 ώρες και 15 λεπτά, με ορίζοντα τα τέλη του 2022, θα είναι το πρώτο βήμα. Την οριστική λύση θα δώσει το μεγάλο έργο της συντήρησης του δικτύου (παλιά και νέα κομμάτια) μέσω ΣΔΙΤ, που αναμένεται να συμβασιοποιηθεί στις αρχές του 2023. Το 10ετές πλάνο του ΟΣΕ, ύψους 1,2 δισ. ευρώ, θα καλύπτει με μεγάλες εργολαβίες συντήρησης και αναβάθμισης όλο το δίκτυο της χώρας.

Συγχρόνως, το πλάνο της ΕΡΓΟΣΕ για νέα έργα περιλαμβάνει τις συνδέσεις του δικτύου με τα βασικά λιμάνια της χώρας, καθώς και την ένωσή του με τις χερσαίες «πύλες». Όσον αφορά στα πρώτα, πρόκειται για νέα έργα με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, ύψους συνολικά 3,3 δισ. ευρώ, είτε για έργα αναβάθμισης του υφιστάμενου δικτύου. Τα νέα έργα αναμένεται να μπουν στις ράγες από την άνοιξη του 2023.

Σταθερή αξία το οδικό δίκτυο, δυνατότητες στα αεροδρόμια

Σταθερή αξία αποτελεί στον αντίποδα το οδικό δίκτυο της χώρας, που τα τελευταία χρόνια αναβαθμίστηκε, μετρώντας πια πάνω από 2.145 χλμ. σύγχρονων αυτοκινητόδρομων. Αυτή η εξέλιξη, συμπληρώνοντας τις μεγάλες επενδύσεις αρχικά στο λιμάνι του Πειραιά κι εν συνεχεία στη Θεσσαλονίκη, έδωσε ώθηση στις εμπορευματικές μεταφορές, εξασφαλίζοντας διέξοδο στα εμπορεύματα προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης.

Με βάση τον όγκο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, η Ελλάδα κατέλαβε την 11^ηθέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2019 με 354 εκατ. τόνους, όταν η Γερμανία διακίνησε 3,2 δισ. τόνους. Το 2018, οι οδικές μεταφορές αντιπροσώπευαν το 30% των επιχειρήσεων του κλάδου των υπηρεσιών μεταφοράς και αποθήκευσης, που περιλαμβάνει στη χώρα μας κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις (αντιστοιχούν 1,5 φορτηγά ανά πάροχο), οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς με χαμηλό́ περιθώριο κέρδους σε μεσαίους ή μεγάλους παρόχους logistics.

Η έρευνα διαγράφει θετικές προοπτικές και για τα αεροδρόμια της χώρας με κορυφαίο βέβαια το «Ελευθέριος Βενιζέλος», το οποίο προ πανδημίας γνώριζε και υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Παρά τη μεγάλη βουτιά στην επιβατική κίνηση, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έχει διατηρήσει τη δυναμική του στα εμπορευματικά δρομολόγια και έχει τις προοπτικές να εξελιχθεί σε κόμβο logistics για τη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Μερίδιο περίπου 35% του διεθνούς εμπορίου της χώρας ως προς την αξία αντιστοιχεί στο aircargo, αλλά αυτό περιορίζεται μόλις στο 1% ως προς το βάρος. Ο ρυθμός ανάπτυξης της αεροπορικής μεταφοράς φορτίων είναι υψηλός, με τις διεθνείς μεταφορές από́ την Ελλάδα προς την ΕΕ και εκτός αυτής, να αυξάνονται κατά 10,1% και 5,9%, το 2017 και το 2018.

Οι διεθνείς αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% του συνόλου των αεροπορικών μεταφορών, με τις εξωκοινοτικές μεταφορές να ξεπερνούν για πρώτη φορά τις ενδοκοινοτικές το 2018, ενώ οι εξερχόμενες εμπορευματικές μεταφορές αυξήθηκαν σταδιακά από 40% το 2008 σε 57% το 2019. Περισσότερο από 88,3% του συνολικού αεροπορικού́φορτίου το 2019 διακινήθηκε μέσω του ΔΑΑ.

Στοίχημα: Θριάσιο Πεδίο και Γκόνος

Οι τεράστιες προοπτικές που διαφαίνονται για το λιμάνι του Πειραιά, που είναι το 1^ο εμπορικό λιμάνι της Μεσογείου και το 4^ομεγαλύτερο στην Ευρώπη σε όρους εμπορευματοκιβωτίων, αναδεικνύουν το Θριάσιο Πεδίο στο nextbigthingγια τον κλάδο των logisticsστη χώρα. Αρκεί η μεγάλη καθυστέρηση που σημειώνεται στην ανάπτυξή του, με το Θριάσιο Iκολλημένο στην Κομισιόν και το Θριάσιο ΙΙ στη γραμμή της αναμονής, να μην οδηγήσει σε μια ακόμα χαμένη ευκαιρία.

Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, η ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, η οποία βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο προκαταρκτικής μελέτης σκοπιμότητας, αναμένεται να ενισχύσει την χωρητικότητα του τερματικού σταθμού́ του ΟΛΘ, συνεπώς και τις δυνατότητές του. Οι μεγαλύτερες επενδύσεις σε πάρκα εφοδιαστικής γίνονται βρίσκονται πάντως σε εξέλιξη στα Οινόφυτα και στην Ηγουμενίτσα.