Τουρκία : Η πτώση της λίρας και οι «αλμυρές τιμές» του Ερντογάν

Οι ανησυχίες τόσο για την χρηματοπιστωτική, όσο και για την γεωπολιτική σταθερότητα στην Τουρκία, προκαλούν κλυδωνισμούς στην λίρα, η οποία εξακολουθεί να διολισθαίνει στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος. Αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο τις πληθωριστικές πιέσεις στην  χώρα, με ένα σημαντικό ποσοστό των κατοίκων να μην μπορεί να προμηθευτεί πλέον ούτε τα βασικά.

Αυξήσεις παρατηρούνται σε βασικά προϊόντα, όπως γάλα, αυγά, λάδι, φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Σε ορισμένα προϊόντα οι τιμές έχουν ανέβει έως και κατά 25% τις τελευταίες μόνο εβδομάδες. Ο πληθωρισμός στα φρούτα και τα λαχανικά αγγίζει τιμές ρεκόρ, της τάξης του 33,9%

Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε κατά 2,3% στις 8,3669 λίρες ανά δολάριο, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες από τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

«Η νέα εξασθένιση της λίρας είναι εναρμονισμένη με τις ευρύτερες τάσεις στις αναδυόμενες αγορές τις τελευταίες ημέρες. Ωστόσο κάθε υποτίμησή της είναι πάντοτε σημαντική, επειδή η συναλλαγματική ισοτιμία είναι καθοριστικό στοιχείο του υψηλού πληθωρισμού στην Τουρκία και κάθε φαινομενικά ανώδυνη κίνηση μπορεί να εκκινήσει ένα σπιράλ στην αγορά και να περιπλέξει τα πράγματα», δήλωσε χαρακτηριστικά, αναλυτής της Commerzbank .

Μεγάλες πωλήσεις σημειώθηκαν και στα τουρκικά κρατικά ομόλογα με νόμισμα αναφοράς το δολάριο, καθώς ρεπορτάζ ανέφεραν ότι οι ΗΠΑ πρόκειται να αναγνωρίσουν επίσημα ως γενοκτονία τη σφαγή των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει ένταση στις σχέσεις μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσιγκτον.

Μία ημέρα πριν υπό το βάρος των πιέσεων της αντιπολίτευσης, οΤούρκος πρόεδρος παραδέχθηκε, πως οι Αρχές της γειτονικής χώρας δαπάνησαν 165 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της διετίας 2019-2020.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ισχυρίστηκε, παράλληλα, ότι αυτή τη στιγμή η Τράπεζα της Τουρκίας έχει συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους περίπου 90 δισ. δολαρίων. Προειδοποίησε μάλιστα πως οι Αρχές της γειτονικής χώρας ενδέχεται να καταφύγουν και πάλι σε αυτά τα διαθέσιμα «όταν χρειαστεί». Σε παρόμοιες δηλώσεις προέβη προ ημερών ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας Σαχάπ Καβτσιόγλου όταν τόνισε πως είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν τα διαθέσιμα της Τουρκίας αν και όταν κριθεί αναγκαίο.

Την τελευταία διετία η λίρα έχει δεχθεί μεγάλο πλήγμα με αποτέλεσμα να έχει χάσει πάνω από το 50% της αξίας της.

Ο νέος επικεφαλής της TCMB, προκειμένου να συγκρατήσει την έντονη εξασθένιση της τουρκικής λίρας, η οποία είχε ξεκινήσει από τις αρχές του 2020 και να αντιμετωπίσει την άνοδο του πληθωρισμού, εν μέσω των αυξανόμενων τιμών των τροφίμων, προέβη στην αύξηση του βασικού επιτοκίου (1 week repo) κατά 8,75 ποσοστιαίες μονάδες, από τον Νοέμβριο 2020 μέχρι σήμερα.

Ο πληθωρισμός συνεχίζει την ανοδική του πορεία και έχει φτάσει στο 14,97%, την υψηλότερη τιμή από τον Αύγουστο του 2019. Όπως επισημαίνει η τουρκική στατιστική υπηρεσία, την ανιούσα έχουν πάρει ιδιαίτερα οι τιμές των τροφίμων: φρούτα, λαχανικά, αυγά, γάλα, ελαιόλαδο και άλλα βασικά αγαθά προσφέρονται σε ιδιαιτέρως «αλμυρές» τιμές. Ο πρόεδρος Ερντογάν αποδίδει την ευθύνη σε μεμονωμένους μεγαλέμπορους, τους οποίους απειλεί με «σκληρή τιμωρία». Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι βλέπει μεγάλες διαφορές τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης και δεν πρόκειται να ανεχθεί αυτή την «καταπίεση των πολιτών».

Οι επικριτές της κυβέρνησης Ερντογάν υποστηρίζουν ωστόσο ότι η ίδια ευθύνεται για τις αυξημένες τιμές των τροφίμων. Διαφορετικά, υποστηρίζουν, δεν εξηγείται το γεγονός ότι η Τουρκία, μία χώρα που διαθέτει ιδανικό κλίμα για την καλλιέργεια της γης, αναγκάζεται να εισάγει αγροτικά προϊόντα. Ο οικονομολόγος Μπαρίς Σοϊντάν κάνει λόγο για νεοφιλελεύθερη πολιτική στην παραγωγή τροφίμων και τονίζει ότι καθώς ανεβαίνει το δολάριο, ανεβαίνει το κόστος παραγωγής για τους Τούρκους αγρότες, οι οποίοι αναγκάζονται να εισάγουν πετρέλαιο, λιπάσματα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Επιπλέον, σημειώνει ο Σοϊντάν, τα τελευταία δέκα χρόνια μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις δεν χρησιμοποιούνται ή έχουν διατεθεί για την κατασκευή κατοικιών.