Αποθήκευση ενέργειας: Έρχονται διαγωνισμοί και μηχανισμός στήριξης

Εντός του επόμενου τριμήνου αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί το νέο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο που θα ανοίξει τον δρόμο για την υλοποίηση έργων αποθήκευσης ενέργειας, εκ των οποίων πολλά παραμένουν «εγκλωβισμένα» για χρόνια.

Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ανώτατο στέλεχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), η νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα προβλέπει την πρόκριση έργων μέσα από διαγωνισμούς. Για τη δυνατότητα χορήγησης λειτουργικής ενίσχυσης σταθμών ΑΠΕ με αποθήκευση (υβριδικά έργα) μετά από διαγωνιστική διαδικασία έχει ήδη κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόταση προς έγκριση.

Στο ίδιο μοντέλο κινείται και ο σχεδιασμός για την ενίσχυση σταθμών αποθήκευσης ως μεμονωμένων έργων που επίσης θα γίνεται μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών. Ωστόσο, ακόμη αποτελεί ζητούμενο το ποια θα είναι η μορφή των διαγωνισμών και κατά πόσο θα διαχωρίζονται ανάλογα με την κλίμακα των έργων, όπως συμβαίνει σήμερα με τους διαγωνισμούς έργων ΑΠΕ (για αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα).

Κομβικής σημασίας θα είναι και η στήριξή τους μέσω μηχανισμού ισχύος, ο οποίος ωστόσο βρίσκεται ακόμη σε διαδικασία διαμόρφωσης. Έως σήμερα έχει εγκριθεί από την ΕΕ ένας μικρός αριθμός αντίστοιχων μηχανισμών, οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα ενίσχυσης και σταθμών αποθήκευσης.

Αυτοί οι εγκεκριμένοι μηχανισμοί βρίσκονται στο «μικροσκόπιο» της επιτροπής ειδικών (με συντονιστή τον καθηγητή του ΕΜΠ κ. Σταύρο Παπαθανασίου), την οποία είχε συστήσει τον περασμένο Δεκέμβριο η γενική γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, προκειμένου να προτείνει λύσεις για τον τρόπο αδειοδότησης και τον ακριβή τρόπο δραστηριοποίησής τους στις νέες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.

Έρχονται αλλαγές στο net metering

Η Επιτροπή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προωθεί και την απελευθέρωση της ανάπτυξης μικρών συσσωρευτών στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων (πίσω από τον μετρητή) όλων των καταναλωτών, από τους μικρούς οικιακούς μέχρι τις μεγαλύτερες βιομηχανίες. Οι συγκεκριμένες μονάδες θα επιτρέψουν τη διαχείριση της ζήτησης με σημαντικά οικονομικά οφέλη για τους καταναλωτές και θα μπορούν να συνδυάζονται με μικρές μονάδες αποκεντρωμένης παραγωγής, όπως τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, ενώ θα προσφέρουν ακόμα και λύσεις ενεργειακής αυτονομίας. Γι’ αυτό σχεδιάζεται η αναπροσαρμογή του θεσμικού πλαισίου ενεργειακού συμψηφισμού (net metering).

Επίσης, οι νέες νομοθετικές παρεμβάσεις θα περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για διευκολύνσεις στην αδειοδότηση, απαλλαγή από δυσμενείς και καταχρηστικές χρεώσεις, πλήρη συμμετοχή των μονάδων αποθήκευσης στις αγορές κλπ. Πάντως, πέρα από το θεσμικό πλαίσιο για τη στήριξη των συγκεκριμένων επενδύσεων, το ΥΠΕΝ έχει προτείνει για ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης δράση ύψους 450 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση συστημάτων αποθήκευσης, με συνολική ισχύ μέχρι 1.380 MW.

Επενδυτικός «πυρετός» για έργα αποθήκευσης

Δεν είναι τυχαίο ότι, πέρα από τις αιτήσεις στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για νέα έργα ΑΠΕ, τα …κοντέρ έσπασε και το ενδιαφέρον για υλοποίηση μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και υβριδικών. Στο διασυνδεδεμένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αδειοδοτηθεί 12 έργα αποθήκευσης, ισχύος 2,2 GW (γιγαβάτ) ενώ στη ΡΑΕ έχουν υποβληθεί και 69 αιτήσεις για έργα 3,8 GW, τα οποία απαιτούν επενδύσεις περίπου 4,8 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, επενδυτικός «πυρετός» επικρατεί και για υλοποίηση υβριδικών έργων (συνδυάζουν παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ με αποθήκευση) στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Ειδικότερα, έχουν αδειοδοτηθεί 164 έργα, ισχύος 0,6 GW και έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ 104 αιτήσεις για έργα 0,3 GW, με τα συνολικά επενδυόμενα κεφάλαια να προσεγγίζουν τα 2,7 δισ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, όπως και με το «τσουνάμι» των αιτήσεων για έργα ΑΠΕ, έτσι και με τα project αποθήκευσης, η υλοποίηση στο σύνολό τους είναι ανέφικτη, καθώς υπερκαλύπτουν κατά πολύ τις μεσοπρόθεσμες ανάγκες του ενεργειακού συστήματος της χώρας. Για την επίτευξη του στόχου ανάπτυξης ΑΠΕ που έχει τεθεί από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (δηλαδή 19 GW το 2030, από 7 GW σήμερα), βάσει μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για λογαριασμό της ΡΑΕ, προκύπτει ανάγκη ανάπτυξης περίπου 1,5 GW έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με την ώριμη και δοκιμασμένη μέθοδμο της αντλησιοταμίευσης (1 GW) και με νέες τεχνολογίες μπαταριών (0,5 GW). Η λειτουργία τους έχει υπολογιστεί ότι θα έχει ετήσιο οικονομικό όφελος για τη χώρα περίπου 100 εκατ. ευρώ.

Πιο συμφέρουσα η αποθήκευση για την «Πτολεμαΐδα 5»

Όσον αφορά στην ανάγκη μετατροπής της νέας λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5», στο πλαίσιο υλοποίησης του σχεδίου απολιγνιτοποίησης, νέα μελέτη προκρίνει ως την πλέον συμφέρουσα οικονομικά τη …μετεξέλιξή της σε μονάδα θερμικής αποθήκευσης ενέργειας, η οποία θα προέρχεται από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας).

Σύμφωνα με τη συγκριτική τεχνο-οικονομική ανάλυση που εκπονήθηκε από την enervis, σε συνεργασία με το Green Tank και την Client Earth και παρουσιάστηκε χθες, η συγκεκριμένη τεχνολογία την καθιστά εντελώς ανεξάρτητη από τις διακυμάνσεις των τιμών δικαιωμάτων CO2 στο Χρηματιστήριο Ρύπων ή του κόστους διαφόρων καυσίμων.

Υπολογίζεται μάλιστα σταθμισμένο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενάργειας (LCOE) που κυμαίνεται μεταξύ 91 ευρώ/ΜWh και 106 ευρώ/ΜWh, με τις πιο συμφέρουσες τιμές να προκύπτουν με τη συμμετοχή φωτοβολταϊκών της τάξης του 70% στο μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΕ που θα αποθηκεύεται.

Οι άλλες εναλλακτικές λύσεις που έχουν κατά καιρούς τεθεί ως λύση για την Πτολεμαΐδα 5 αφορούν τη χρήση της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS) σε συνδυασμό με τη συνέχιση της λιγνιτικής λειτουργίας της μονάδας, τη μετατροπή της σε μονάδα καύσης βιομάζας και την αντικατάσταση του λιγνίτη από ορυκτό αέριο.