Η σιγουριά του Μακρόν, το στοίχημα της Λεπέν και ο τρόμος της Ευρώπης

Είναι λογικό και αναμενόμενο η προσοχή να είναι στραμμένη στη Γερμανία, καθώς μας χωρίζουν μόλις πέντε μήνες από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Πολύ περισσότερο καθώς αυτές θα ανοίξουν την πόρτα για τη μετά-Μέρκελ εποχή και θα οδηγήσουν, πιθανώς, σε ένα ριζικά διαφορετικό πολιτικό σκηνικό, το οποίο για την ώρα ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει.

Προσοχή, όμως. Διότι αμέσως μετά – για την ακρίβεια σε ένα χρόνο από σήμερα, ίσως και κάτι τις λιγότερο – θα έρθει η σειρά για να ανοίξουν οι κάλπες στη δεύτερη πιο μεγάλη και σημαντική χώρα της Ευρώπης, τη Γαλλία. Όπου, επίσης, τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, ούτε καν οι υποψήφιοι που θα βρεθούν αντιμέτωποι για να διεκδικήσουν την προεδρία.

Αυτό σημαίνει, πρακτικά, πως όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά: Η επανεκλογή του Εμανουέλ Μακρόν, η εμφάνιση κάποιου άλλου πιο «φρέσκου» προσώπου που θα καταφέρει να του κλέψει την πρωτιά, ακόμη και μια νίκη της Μαρίν Λεπέν.

Το τελευταίο, μάλιστα, είναι ένα σενάριο που δεν μοιάζει πλέον τόσο απίθανο. Είναι δε βέβαιο ότι θα προκαλέσει πολιτικό σεισμό και σοκ στη χώρα, την ΕΕ και την ευρωζώνη, που στο πρόσωπο του νυν προέδρου της Γαλλίας βλέπουν ένα σημείο αναφοράς και σταθερότητας, σε μια στιγμή που στο Βερολίνο επικρατεί… τρικυμία.

Μειοψηφία η Λεπέν, αλλά…

Βεβαίως, οι πιθανότητες της Λεπέν παραμένουν μειοψηφικές, έστω κι αν το προβάδισμά της στις δημοσκοπήσεις για τον πρώτο γύρο μοιάζει να σταθεροποιείται. Κι αυτό διότι ο μηχανισμός του «δημοκρατικού τόξου», έστω και πιο δύσκολα σε σύγκριση με το 2017, αναμένεται να λειτουργήσει πάλι υπέρ του αντιπάλου της Λεπέν, είτε είναι πάλι ο Μακρόν είτε κάποιος άλλος.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως από την προηγούμενη αναμέτρηση έχουν μεσολαβήσει πολλά τα οποία έχουν επιδράσει καθοριστικά στη συλλογική και πολιτική συνείδηση της γαλλικής κοινωνίας: Η εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων, η μεγάλη απεργία για το συνταξιοδοτικό, η όξυνση των κρισιακών φαινομένων στην ΕΕ και, φυσικά, η πανδημία και το θανατικό που έφερε μαζί της, εκθέτοντας ανεπανόρθωτα το σύστημα υγείας για το οποίο περηφανεύονταν οι Γάλλοι.

Για όλους αυτούς τους λόγους, το ινστιτούτο Jean-Jaures εκτιμά πως η πιθανότητα επικράτησης της Λεπέν στις εκλογές του 2022 «δεν είναι αμελητέα».

Ο δρόμος προς τα Ηλύσια

Προκειμένου να συμβεί δε αυτό, σύμφωνα με τους συντάκτες της σχετικής έκθεσης, θα πρέπει να πληρούνται μία ή περισσότερες από τις εξής τρεις προϋποθέσεις για την επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού: «Να κερδίσει μαζικά τους ψηφοφόρους της μετριοπαθούς Δεξιάς, να αποδαιμονοποιηθεί επαρκώς ώστε οι ψηφοφόροι των υποψηφίων που θα αποκλειστούν στον πρώτο γύρο να απέχουν και ο Μακρόν να καταστεί εξίσου απεχθής με την ίδια για μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος».

French President Emmanuel Macron visits the police headquarters in Montpellier, Southern France April 19, 2021. Guillaume Horcajuelo/Pool via REUTERS

Στο πρώτο, δηλαδή τη διείσδυσή της στα… χωράφια της αποκαλούμενης «μετριοπαθούς Δεξιάς», αυτό φαίνεται πως συντελείται σταδιακά εδώ και πολλά χρόνια, κάτι στο οποίο έχει συμβάλλει και ο Μακρόν με την πολιτική του, ειδικά σε θέματα μετανάστευσης και ασφαλείας και με το δόγμα «νόμος και τάξη».

Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά ότι, όπως έχει πει ο πολιτικός αναλυτής Εμιλιάνο Γκρόσμαν, «από τη στιγμή που τα ακροδεξιά επιχειρήματα γίνονται αποδεκτά, παραμένουν αποδεκτά». «Η μεγάλη πλειοψηφία των Γάλλων συμμερίζονται τις ιδέες μας, που είναι απολύτως ορθολογικές», υποστηρίζει η ίδια.

Σε σχέση με την «αποδαιμονοποίηση» της Λεπέν, επίσης έχουν γίνει σημαντικά βήματα, στα οποία περιλαμβάνεται και η αλλαγή συμβόλων και ονομασίας του κόμματός της, καθώς και η ρήξη με τον πατέρα της και ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου, Ζαν-Μαρί Λεπέν. Φαίνεται, όμως, πως δεν είναι επαρκή.

Για του λόγου το αληθές, σε δημοσκόπηση της Journal du Dimanche τον Μάρτιο, το 43% των ερωτηθέντων απάντησε πως αν και συμφωνεί με το πολιτικό πρόγραμμα της Λεπέν, μόνο το 28% εμφανιζόταν να αποδέχεται τις αξίες του κόμματός της και της ίδιας. Κάτι που σημαίνει ότι, έστω και με μισή καρδιά, ίσως τελικώς εκατομμύρια προσέλθουν στον δεύτερο γύρο για να της κλείσουν τον δρόμο προς το Μέγαρο των Ηλυσίων.

Τέλος, όσον αφορά στην εικόνα του Μακρόν όλα κρέμονται κυριολεκτικά από μία κλωστή. Το 38% δημοφιλίας που φαίνεται να απολαμβάνει είναι μεν από τα υψηλότερα σε σύγκριση με τους προκατόχους του την ίδια χρονική περίοδο πριν τις εκλογές, όμως με την πανδημία να συνεχίζει να «δαγκώνει» και το… ταμείο να έρχεται μετά το τέλος των lockdown, ουδείς μπορεί να εγγυηθεί πως η εικόνα δεν θα αλλάξει.

Υπάρχει τρίτη λύση;

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως εάν ο Μακρόν αποφασίσει ή αναγκαστεί να κάνει πίσω, υπάρχουν ήδη κάποιοι που μοιάζουν ικανοί να τον αντικαταστήσουν. Ένας από αυτούς είναι και ο πρώην πρωθυπουργός του, Εντουάρ Φιλίπ, που εμφανίζεται σήμερα ως ο πλέον δημοφιλής πολιτικός της Γαλλίας στις δημοσκοπήσεις.

Έτσι, το μόνο που μπορούμε να πούμε με σχετική βεβαιότητα είναι ότι Μακρόν και Λεπέν δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν σοβαρή πίεση από τα αριστερά. Οι Σοσιαλιστές εξακολουθούν να βρίσκονται σε κρίση, οι Πράσινοι ελπίζουν αλλά αποφεύγουν να βάλουν ψηλά τον πήχη (αν και μετά τις εξελίξεις στη Γερμανία πολλά μπορούν να αλλάξουν…), ενώ η Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν διατηρεί ένα ισχυρό πυρήνα, αλλά δεν δείχνει ικανή για το μεγάλο «άλμα».