Στο… ράφι κινδυνεύει να μείνει η ανακαίνιση των δημοσίων κτιρίων

Η κατάσταση έχει ως εξής: αν και έχει σχεδιαστεί ένα τεράστιο «κύμα ανακαίνισης» δημοσίων κτιρίων με πόρους από τον νυν και επόμενο ΕΣΠΑ αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης – για τα οποία έχει συμφωνηθεί και χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ- πολλοί δημόσιοι φορείς αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες…

Γιατί; Επειδή τα κτήρια τους χαρακτηρίζονται «αυθαίρετα» (!). Κι αυτό, όχι διότι κτίστηκαν παράνομα αλλά πολλά από αυτά έχουν κτιστεί όχι ως κτήρια αλλά ως δημόσια έργα, ως στρατιωτικά, με ειδικές ρυθμίσεις κλπ, οπότε δεν καλύπτουν τις προϋποθέσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας όπως είναι οι καλύψεις γηπέδων, οι αποστάσεις, η θέση τους στο οικόπεδο, η ύπαρξη κανονικής οικοδομικής άδειας με πλήρεις μελέτες κ.α.

Αυτό οδηγεί στον πολεοδομικό τους χαρακτηρισμό ως « αυθαίρετα» και μάλιστα με μεγάλες αυθαιρεσίες (αυτά που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5). Σημειώνεται πως βασικό στοιχείο για οποιαδήποτε χρηματοδότηση προς το δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα από κοινοτικούς πόρους είναι η νομιμότητα της εγκατάστασης στην οποία γίνεται μια επένδυση που χρηματοδοτείται.

Ίδια κατάσταση επικρατεί και για εκατοντάδες κτήρια στην επαρχία, κυρίως αυτά που έχουν χτιστεί την περίοδο 1950- 1980, οπότε άλλαξαν και οι κανονισμοί κτηρίων προς το πιο σύγχρονο, τα οποία δεν έχουν τις μελέτες αλλά και τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται σε νεότερα κτήρια με βάση τη νομοθεσία.

Και γιατί επιδεινώθηκε τώρα το πρόβλημα; Επειδή, με το νέο καθεστώς που έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες –όπου έχει καταργηθεί πλέον η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων με μεγάλες αυθαιρεσίες- έχουν προκληθεί πολύ σοβαρές δυσλειτουργίες.

Ενδεικτικές περιπτώσεις

Οι Δήμοι Βόλβης και Λαγκαδά είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, οι ΟΤΑ αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα ειδικά με τα σχολεία αλλά και τα δημοτικά ακίνητα που έχουν χτιστεί προ της δεκαετίας του 2000. Για παράδειγμα, ο Δήμος Βόλβης έχει κάνει γνωστό πως επιθυμεί να εντάξει 15 δημοτικά κτήρια, 9 σχολεία και 6 άλλα δημοτικά ακίνητα, είτε σε ΕΣΠΑ είτε στο πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτηρίων που σύντομα ξεκινά.

Αυτό όμως δεν φαίνεται να είναι εφικτό επειδή με βάση τις επιθεωρήσεις μηχανικών τα κτήρια αυτά σήμερα χαρακτηρίζονται από την πολεοδομική νομοθεσία ως μη νομίμως υφιστάμεθα (άρα αυθαίρετα …) καθώς έχουν χτιστεί στο παρελθόν με ειδικές διατάξεις και προβλέψεις, δεν έχουν το πλήθος των μελετών και προϋποθέσεων που υπάρχουν σήμερα στην πολεοδομική νομοθεσία, και άρα δεν είναι δυνατόν να ενταθούν στο πρόγραμμα…

Πρόβλημα με το Δημαρχείο και τα …αυθαίρετα σχολεία

Άλλη περίπτωση: στη «γειτονική» Ασπροβάλτα αντίστοιχο πρόβλημα έχει το ίδιο το Δημαρχείο της περιοχής! Αλλά και στην Κρήτη, όπως και σε άλλες περιοχές, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Για παράδειγμα, στα Χανιά το τοπικό ΤΕΕ έκανε πριν από λίγα χρόνια μια σύμβαση για την ακίνητη περιουσία του, και αφού εξετάστηκαν 69 ακίνητα ανακαλύφθηκε πως όλα τα σχολεία, με βάση τον ορισμό του νόμου, θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως αυθαίρετα (!).

Πρόβλημα και με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση

Την ίδια ώρα, υπάρχει πρόβλημα και με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε δημόσιους φορείς που τα κτήρια τους δεν έχουν χαρακτηρισμό ως νομίμως υφιστάμενα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τεράστιο ζήτημα αντιμετώπισαν τους προηγούμενους μήνες πολλοί δημόσιοι φορείς που κάνουν έργα συντήρησης ή αναθέτουν υπηρεσίες και μελέτες για την ακίνητη περιουσία τους, με κοινοτικούς πόρους.

Όπως λένε, το ΑΠΘ για παράδειγμα,δεν μπορούσε να προχωρήσει σε διαγωνισμό καθαριότητας διότι απαιτούνταν στοιχεία νομιμότητας των κτηρίων. Αλλά κι άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα των οποίων παλαιότεροι χώροι έχουν κτιστεί ως δημόσια έργα, προσπαθούν να ξεμπλέξουν το κουβάρι των απαιτήσεων της πολεοδομικής νομοθεσίας τους τελευταίους μήνες και αδυνατούν, ενώ έχουν να απορροφήσουν πόρους για έργα και μελέτες.

Για το λόγο αυτό, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς έφερε, πρόσφατα ρύθμιση στη Βουλή όπου εξαιρεί από την υποχρέωση κατάθεσης βεβαίωσης μηχανικού όλες τις συμβάσεις έργων και μελετών του δημοσίου ( του νόμου 4412/2016) ώστε να αντιμετωπιστεί, εν μέρει, το ζήτημα, ειδικά για μη κτηριακά έργα και μελέτες, άλλα το πρόβλημα στο σύνολό τους εκκρεμεί ακόμη. Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Περιβάλλοντος, η κυβέρνηση επείγεται να ρυθμίσει οριστικά το ζήτημα διότι πλέον αποτελεί και οικονομικό πρόβλημα, αφού επηρεάζονται οι απορροφήσεις κοινοτικών πόρων.

Νέα νομοθετική ρύθμιση

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος προσπαθούν να δώσουν λύση στο θέμα με νομοθετική ρύθμιση για τα δημόσια κτήρια που χαρακτηρίζονται αυθαίρετα, αλλά για λόγους ισότητας, όπως εξηγούν πηγές από τον τεχνικό κόσμο, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα και σε χιλιάδες ιδιοκτήτες που διαθέτουν ακίνητα με μεγάλες αυθαιρεσίες -και έχουν μείνει έξω από τις ρυθμίσεις- να προχωρήσουν στην τακτοποίησή τους.

Ήδη, έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την ενσωμάτωση του νέου σχεδιασμού υπό τον αρμόδιο υφυπουργό Νίκο Ταγαρά, πιθανότατα στο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που αναμένεται να κατατεθεί μέσα στο επόμενο διάστημα στη Βουλή.