«Κλιματική έξοδος»: Το ντοκιμαντέρ για την κλιματική αλλαγή μέσα από τα μάτια τριών γυναικών

«Πρόσωπο» γυναίκας στην κλιματική αλλαγή, δίνει ο σκηνοθέτης Νταβίντ Μπαούτε, με το ντοκιμαντέρ «Κλιματική έξοδος», βάζοντας το δικό του «λιθαράκι» στην ευαισθητοποίηση του κόσμου σχετικά με το παγκόσμιο αυτό ζήτημα.

Στην ταινία του -που θα προβληθεί από τις 22 έως τις 25 Απριλίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης- καταγράφει την τραγωδία τριών γυναικών που έχασαν τα πάντα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.

Επέλεξε να επικεντρωθεί σε γυναίκες, καθώς όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μπαούτε, σε μια φυσική καταστροφή «συνήθως ο άντρας φεύγει τελευταίος ή φεύγει νωρίτερα για να ψάξει δουλειά σε κάποιο άλλο μέρος. Μερικές φορές επιστρέφει, άλλες όχι. Η γυναίκα όμως είναι αυτή που τα υπομένει όλα. Μένει με την οικογένεια, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους. Είναι η τελευταία που φεύγει. Ήταν ενδιαφέρον να αναζητήσουμε αυτό το προφίλ των γυναικών που πρέπει να πάρουν την τελευταία απόφαση».

Η αναζήτηση αυτή, μαζί με τα γυρίσματα σε τρεις ηπείρους και το μοντάζ της ταινίας διήρκησαν σχεδόν εννέα χρόνια. Από τον Άγιο Μαρτίνο στην Καραϊβική με τους τυφώνες και την ερημοποίηση στην Κένυα, μέχρι την άνοδο της στάθμης της θάλασσας στην Ινδία. «Θέλαμε να αναδείξουμε ότι αυτά τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή συμβαίνουν σε όλο τον πλανήτη, επηρεάζοντας πολλούς ανθρώπους και πολλούς πολιτισμούς», τονίζει ο σκηνοθέτης.

Στην ταινία, η μία γυναίκα παλεύει καθημερινά να βρει τα τελευταία αποθέματα νερού για να επιβιώσει στην Τουρκάνα της Κένυας, όπου έχει σταματήσει να βρέχει. Η δεύτερη έχασε μια ολόκληρη σοδειά στην Γκοραμάρα της Ινδίας, εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Τυφώνες και θεομηνίες μαστίζουν τον Άγιο Μαρτίνο της Καραϊβικής, όπου μια τρίτη γυναίκα έχει μείνει άστεγη, ενώ οι γείτονές της έχουν χάσει τη ζωή τους.

Οι δυσκολίες στην προσέγγιση και στα οικονομικά

Ο Μπαούτε με το συνεργείο του κινηματογράφησαν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν υπήρχαν πόλεις και οι άνθρωποι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τη διαδικασία. Οι δυσκολίες να προσεγγίσουν αυτές τις περιοχές, αλλά και τους ανθρώπους ώστε να μπορέσουν να κινηματογραφήσουν ήταν πολλές. Δυσκολίες που ξεπεράστηκαν μέσα από στενή συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, αλλά και με ντόπιους.

«Όλα συμφωνήθηκαν με τους οδηγούς που είχαμε, σχετικά με τα πράγματα που θα μπορούσαν να μαγνητοσκοπηθούν και ποια όχι, ώστε να μην εισβάλουμε κατά κάποιο τρόπο στη ρουτίνα των ανθρώπων», εξηγεί ο σκηνοθέτης, υπογραμμίζοντας πόσο εντυπωσιακό είναι να γνωρίζεις αυτές τις ιστορίες, τους ανθρώπους, τους κόσμους και τους πολιτισμούς που εξαφανίζονται.

«Κάθε μέρος που πηγαίναμε είχε την πολυπλοκότητά του. Δεν είναι εύκολο να πάρεις άδεια για να καταγράψεις την καθημερινότητα. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν αυτοί οι άνθρωποι είναι να κινηματογραφηθεί η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται, οπότε χρειάστηκε πολύς χρόνος για να τους πείσουμε ότι είναι σημαντικό να την καταγράψουμε έτσι ώστε να είναι γνωστή στον κόσμο».

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι πάντα η χρηματοδότηση. «Αυτό ήταν που έκανε τη διαδικασία μαγνητοσκόπησης να καθυστερήσει τόσο πολύ. Κάναμε κάποια γυρίσματα, σταματούσαμε για να βρούμε κάποια ακόμη χρήματα και έτσι πήγαινε η διαδικασία. Αυτό ήταν ίσως το πιο περίπλοκο», σημειώνει ο σκηνοθέτης.

Συλλογική και ατομική ευθύνη

Πρόθεσή του Μπαούτε ήταν μέσα από την ταινία να δημοσιοποιηθεί το πρόβλημα των κλιματικών προσφύγων. «Να βάλουμε αυτή τη φορά ανθρώπινα πρόσωπα στο πρόβλημα. Να σταματήσουμε να μιλάμε για αριθμούς, διοξείδιο του άνθρακα κ.λπ. και να δούμε πραγματικά τι συμβαίνει στους ανθρώπους», επισημαίνει και δηλώνει απαισιόδοξος για το μέλλον. «Βλέποντας τι έχει συμβεί δεν είμαι αισιόδοξος. Πρόκειται για τραγωδίες, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται από τις κλιματολογικές συνέπειες και για αυτούς τους ανθρώπους δεν υπάρχει καμία επιστροφή», τονίζει.

Θεωρεί ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ένα συλλογικό έργο, το οποίο εμπεριέχει πολιτικές αποφάσεις, αλλά και ατομική ευθύνη. «Πρέπει να εργαστούμε πολύ περισσότερο για το ζήτημα της ευαισθητοποίησης σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνο σε σχολεία ή ινστιτούτα, αλλά και σε όλα τα είδη ομάδων».

Επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα μέσα ενημέρωσης στη διάδοση όλων αυτών των θεμάτων, και τονίζει ότι από τη μία υπάρχουν οι παγκόσμιες πολιτικές που διαχειρίζονται το πρόβλημα, αλλά από την άλλοι οι άνθρωποι «έχουν τη δύναμη της απόφασης όταν πρόκειται να ψηφίσουν τον ένα ή τον άλλο, γνωρίζοντας ποιες περιβαλλοντικές πολιτικές εφαρμόζουν».

Εκτιμά ότι όλοι μας μπορούμε με συνέπεια να κάνουμε καθημερινά μια μικρή προσπάθεια να ζούμε σε έναν πιο βιώσιμο κόσμο, χρησιμοποιώντας λιγότερο αυτοκίνητο, καταναλώνοντας νερό υπεύθυνα και έχοντας καθαρή ενέργεια στα σπίτια. «Να κάνουμε δηλαδή το λιγότερο κακό, ώστε να μη γίνει ακόμη χειρότερη η κατάσταση», εξηγεί ο Μπαούτε.

Χαρακτηρίζει «επείγον» το να ληφθούν αποφάσεις από τις παγκόσμιες κυβερνήσεις, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη που πληρώνουν το τίμημα για το πρόβλημα που όλοι έχουμε δημιουργήσει, «πρόβλημα το οποίο αργά ή γρήγορα θα φθάσει σε όλους μας», τονίζει.

Η ταινία έχει αποσπάσει το βραβείο «Πράσινη Ακίδα» για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ – SEMINCI, Valladolid International Film Week 2020.

Η σχέση του με τη Θεσσαλονίκη

Ο Νταβίντ Μπαούτε ήδη εργάζεται για ένα νέο πρότζεκτ το «The Birthplace is the Color First», το οποίο μιλά για την ιστορία ενός ηλικιωμένου, περιγράφοντας τη μοναξιά των τελευταίων ετών της ζωής ενός ατόμου που βρίσκεται μόνο του σε ένα αγροτικό σπίτι και εκφράζει την ελπίδα του ότι και αυτή η ταινία θα βρει μια θέση στο επόμενο Thessaloniki Pitching Forum -την πλατφόρμα συμπαραγωγής και συγχρηματοδότησης του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για δημιουργικά και τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ- στο οποίο είχε βρεθεί και η ταινία «Κλιματική έξοδος».

Έχει μόνο καλά λόγια να πει για το Φεστιβάλ και για τη Θεσσαλονίκη. «Έχουν πολύ καλό προγραμματισμό», σημειώνει για το ΦΚΘ και χαρακτηρίζει την πόλη «αξιοζήλευτη», το φαγητό «απίστευτο» και τους ανθρώπους της «υπέροχους».

Η ταινία «Κλιματική έξοδος» (Ισπανία, 2020), επιτρέπεται για άτομα άνω των 14 ετών και προβάλλεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γης (22 Απριλίου) από τις 22 έως τις 25 Απριλίου 2021 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης από το online.filmfestival.gr, μαζί με τις ταινίες «Παιδί της φύσης» και «Είμαι η Γκρέτα», όλες σε ελληνική πρεμιέρα.  Τα εισιτήρια (3 ευρώ) είναι διαθέσιμα έως τις 25 Απριλίου.