Ο μηχανικός από την Πάτρα που τρέχει το Ταμείο Ανάκαμψης

Οταν συναντηθήκαμε για πρώτη φορά, ο Νίκος Μαντζούφας ήταν – αν και νεότατος σε ηλικία – διακεκριμένο στέλεχος σε μια παγκόσμια φίρμα παροχής εξιδεικευμένων ελεγκτικών, φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η συνάντησή μας έγινε με αφορμή ένα δημοσιογραφικό αφιέρωμα για τον νέο θεσμό των ΣΔΙΤ.

Ο νόμος 3.389 για τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είχε δημοσιευθεί στις 22 Σεπτεμβρίου 2005 στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως», ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2009, μεταφέρεται στο πεδίο της αγοράς καθώς υπογράφεται η πρώτη σύμβαση για έργο ΣΔΙΤ.

Η σύμβαση αφορούσε το ολοκληρωμένο πακέτο μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης και τεχνικής διαχείρισης κτιριακών και λοιπών εγκαταστάσεων του Πυροσβεστικού Σώματος για τη στέγαση 6 υπηρεσιών στην Αλεξανδρούπολη, τη Βέροια, τα Γιαννιτσά, τη Λευκάδα, τα Καλάβρυτα και τους Γαργαλιάνους, καθώς και του 1ου Πυροσβεστικού Σταθμού Θεσσαλονίκης.

Η συνολική αξία του έργου προσδιορίστηκε στο ποσό των 25,6 εκατομμυρίων ευρώ. Η αρχή μόλις είχε γίνει. Ανάδοχος, μια μικρή οικογενειακή κατασκευαστική εταιρεία με την επωνυμία Γαντζούλας.

Εμπειρία σε έργα

Ψάχνοντας στο Διαδίκτυο βρήκα ένα ενδιαφέρον στοιχείο: «Η Grant Thornton υπήρξε σύμβουλος του αναδόχου στο πρώτο έργο ΣΔΙΤ που δημοπρατήθηκε στην Ελλάδα – έργο πυροσβεστικών σταθμών . Η παροχή των υπηρεσιών περιλάμβανε και την υποστήριξη στο χρηματοοικονομικό κλείσιμο του έργου, στο οποίο συμμετείχε ως δανειστής και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων».

Στο ίδιο κείμενο διαβάζω: «Η επαγγελματική δραστηριότητα περιλαμβάνει τον χώρο του πολιτικού μηχανικού, την επενδυτική τραπεζική και τον συμβουλευτικό τομέα. Ο Νίκος Μαντζούφας έχει σημαντική εμπειρία σε έργα παραχωρήσεων, ΣΔΙΤ, ιδιωτικοποιήσεων και ειδικότερα στον τομέα λιμένων, αυτοκινητοδρόμων, ενέργειας, εκπαίδευσης, υγείας…».

Από τότε χρειάστηκε να περάσουν 5 χρόνια και να αλλάξουν κυβερνήσεις. Οι επόμενες συμβάσεις – 6 τον αριθμό – υπογράφονται το 2014. Ο νεαρός από την Πάτρα κάθεται πλέον από την άλλη πλευρά του τραπεζιού. Είναι πλέον ειδικός γραμματέας στην ευέλικτη και άκρως επιτελικής λειτουργίας Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ.

Οι επιδόσεις

Ο πολιτικός μηχανικός – γεννημένος το 1973 – μέσα από τις διαδικασίες του open.gov επιλέγεται να δώσει σάρκα και οστά στον νέο θεσμό και μάλιστα στην πιο δύσκολη στιγμή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Και τα καταφέρνει! Οι επιδόσεις με αδύναμο τραπεζικό σύστημα, πολλαπλούς δημοσιονομικούς περιορισμούς και διστακτικό έως αδιάφορο ιδιωτικό τομέα να αναλάβει ρίσκο και να βρει χρηματοδότηση υπερβαίνουν κάθε προσδοκία!

Το καλοκαίρι του 2019 ο 46χρονος πλέον Νίκος Μαντζούφας είναι επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων και ΣΔΙΤ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Μια 10ετής σχεδόν διαδρομή από την ανοικτή διαδικασία του open.gov στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ενός δοκιμασμένου τεχνοκράτη που φλερτάρει με τα χαρακτηριστικά ενός καταξιωμένου statesman.

Με την υπογραφή του

Σε κάθε περίπτωση, ο Νίκος Μαντζούφας έβαλε για τα καλά την υπογραφή του σε αυτή τη διαδρομή. 14 χρόνια μετά τον Σεπτέμβριο του 2005 οι ΣΔΙΤ όχι μόνο αποτελούν διακριτό κομμάτι της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας (μόνο επί των ημερών των κυβερνήσεων Αλέξη Τσίπρα και με υπογραφές υπουργών του – Ευκλείδης Τσακαλώτος, Γιώργος Σταθάκης, Κώστας Γαβρόγλου κ.ά. – προχώρησαν 13 νέα έργα αξίας 1,7 δισ. ευρώ), αλλά έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν μια ευρύτατη πολιτική και κομματική αποδοχή και συναίνεση, την εμπιστοσύνη των επενδυτών (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) αλλά και την απαραίτητη και αναγκαία έξωθεν καλή μαρτυρία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.ά.).

Τον Νοέμβριο του 2020 ορίζεται ως ο πρώτος διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας του Ταμείου Ανάκαμψης. Στη «μετάβαση» μέτρησαν, δίχως άλλο, και οι επιδόσεις με τα ΣΔΙΤ και πολλά projects. Ολα αυτά είναι γνωστά και καταγεγραμμένα και, το σημαντικότερο, δεν αμφισβητούνται.

Τεχνογνωσία

Αν και έχουν περάσει χρόνια, ακόμη θυμάμαι ένα περιστατικό με ένα ισχυρό διευθυντικό στέλεχος της LG από την Κορέα, την ώρα που ο διεθνής κολοσσός της τεχνολογίας έχει μόλις κερδίσει το ΣΔΙΤ του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στις συγκοινωνίες της Αθήνας. Για να έρθουμε και στα λόγια του κορεάτη manager: «Δεν περιμέναμε ότι μια μη ευρωπαϊκή εταιρεία θα μπορούσε να συμμετάσχει σε μια τόσο καθαρή και ανοιχτή διαδικασία. Είμαστε εδώ και για άλλα έργα πλέον».

Η αξιοπιστία, η εμπιστοσύνη, η διαφάνεια, η λογοδοσία, η επιμονή στη λεπτομέρεια, το άμεμπτο στις διαγωνιστικές διαδικασίες είναι σε κάθε περίπτωση η παρακαταθήκη για το μέλλον. Αλλά τι πέτυχε ο Μαντζούφας στις συμβάσεις ΣΔΙΤ που σε κάθε περίπτωση θα χρησιμεύσει για τη συνέχεια; Η απάντηση είναι μία και μόνη και αφορά την τεχνογνωσία της μόχλευσης – τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων για την υλοποίηση και παροχή δημόσιων υποδομών και υπηρεσιών.

7+1 ερωτήσεις στον διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας του Ταμείου Ανάκαμψης

1. ΣΔΙΤ: Τέσσερα γράμματα που απέδειξαν ότι μπορούν να φέρουν μια πολύ μεγάλη αλλαγή.

2. Ταμείο Ανάκαμψης: Ευκαιρία και πρόκληση για να μην είναι άλλο ένα από τα προγράμματα του παρελθόντος.

3. Διοικητής του Ταμείου Ανάκαμψης: Μεγάλη τιμή που συνοδεύεται και από μεγάλη ευθύνη.

4. Μια δεύτερη (προσωπική) σκέψη μετά την αποδοχή της άκρως τιμητικής πρότασης: Να αποδείξουμε ότι το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν θα είναι άλλο ένα από τα προγράμματα των περασμένων δεκαετιών.

5. Η πρώτη εντύπωση από το νέο πόστο: Οταν άρχισα να συμμετέχω σε συσκέψεις κ.λπ. ένιωσα ότι αποτελώ και εγώ ένα μέλος μιας σοβαρής και αποτελεσματικής ομάδας. Στη συνέχεια, εδραιώθηκε η πεποίθησή μου ότι θα κερδίσουμε το στοίχημα!

6. Οταν θα μεγαλώσει η κόρη σου, ποιο από τα έργα θα ήθελες να επισκεφθείς μαζί της; Θα πηγαίναμε μαζί να επισκεφθούμε το Καλλιτεχνικό Σχολείο Κερατσινίου-Δραπετσώνας που έγινε με ΣΔΙΤ και χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στεγάζεται σε ένα κτίριο που έχει στον πυρήνα του τα πρώην Λουτρά Παλαντζιάν. Και αυτό για να τις δείξω την προσωπική μου συνεισφορά, το λιθαράκι που έβαλα και εγώ.

7. Ποιο από τα προγράμματα του Ελληνικού Σχεδίου σε κέντρισε περισσότερο όταν διάβασες τις προτάσεις; Θα έλεγα δίχως δεύτερη σκέψη ότι με ευαισθητοποίησε η υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης της Δημόσιας Υγείας «Σπύρος Δοξιάδης».

8. Ποιο είναι παράδειγμα project που συμπυκνώνει και εκφράζει το τρίπτυχο «Εργα – Επενδύσεις – Μεταρρυθμίσεις»; Τα πλωτά αιολικά πάρκα!