Ποιες ελληνικές και ευρωπαϊκές εταιρείες στηρίζουν την «πράσινη» επανάσταση στην Αφρική

Πεδίον δόξης λαμπρόν η Αφρική για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πράσινης ενέργειας. Και ανάμεσα σε ευρωπαϊκούς κολοσσούς που αναπτύσσουν τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στη μαύρη ήπειρο, ελληνικές εταιρείες και Έλληνες επιστήμονες που δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σε ένα διαφορετικό επενδυτικό περιβάλλον και επιστημονικό πεδίο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που μιλούν για …νεοαποικιοκρατία, καθώς οι ίδιοι οι Aφρικανοί δεν διαθέτουν ούτε την τεχνογνωσία, αλλά ούτε την οικονομική δύναμη για ανάπτυξη καθαρής ενέργειας. Άλλωστε, 600 εκατ. άνθρωποι στην Αφρική δεν έχουν σήμερα πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια.

Όπως λέει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο κ. Γιάννης Τσιπουρίδης ο οποίος, ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μομπάσα, γνωρίζει καλά τον ενεργειακό τομέα στην Αφρική, δεν υπάρχει περιθώριο ο εξηλεκτρισμός της να γίνει με τη σειρά που έγινε στον αναπτυγμένο κόσμο, δηλαδή περνώντας πρώτα από τα ορυκτά καύσιμα. Σύμφωνα με τον ίδιο, πρέπει να περάσει κατευθείαν στις ΑΠΕ, αλλά γι ΄αυτό απαιτείται οικονομική στήριξη, ξεκινώντας από την ανάπτυξη δικτύων μεταφοράς ενέργειας.

«Αυτή τη στιγμή ωριμάζουμε διάφορα μικρά φωτοβολταϊκά έργα, με πρώτο ένα έργο 10 MW για το ίδιο το Πανεπιστήμιο της Μομπάσα. Παράλληλα, έχει κατατεθεί αίτημα στην Κομισιόν για χρηματοδότηση από το πακέτο του Green Deal έργων παραγωγής καθαρού νερού με ενέργεια από φωτοβολταϊκά πάρκα», σημειώνει. Υπογραμμίζει εντούτοις, ότι οι τράπεζες που τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν ένα «πράσινο» πρόσωπο στην Ευρώπη, αποκλείοντας την οικονομική στήριξη επενδύσεων ορυκτών καυσίμων, στις αναπτυσσόμενες χώρες συνεχίζουν να χρηματοδοτούν το …κάρβουνο. Πάντως, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει αρχίσει και χρηματοδοτεί μικρά φωτοβολταικά έργα και τοπικά δίκτυα προκειμένου να εξηλεκτριστούν απομακρυσμένα από το δίκτυο χωριά ή πόλεις.

Η Αφρική έχει άμεση ανάγκη για ενεργειακή μετάβαση. Τα ορυκτά καύσιμα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία δημοσιεύθηκε προσφάτως στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Energy, αναμένεται να παραμείνουν ως η κυρίαρχη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στις αφρικανικές χώρες κατά την επόμενη δεκαετία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σχεδιάζονται περίπου 2.500 σταθμοί παραγωγής ενέργειας, αρκετοί για να διπλασιαστεί η παραγωγή ρεύματος έως το 2030. Αλλά λιγότερο από το 10% της νέας ισχύος θα προέρχεται από αιολικά ή ηλιακά πάρκα. Έτσι, είναι ορατός ο κίνδυνος, η Αφρική να δεσμευθεί σε ένα ενεργειακό μείγμα υψηλής περιεκτικότητας άνθρακα για δεκαετίες.

Ελληνικές και ευρωπαϊκές εταιρείες στην Αφρική

Για αυτό οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι απαιτείται άμεσα ένα …σοκ απανθρακοποίησης για να ακυρωθούν πολλά από τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος από ορυκτά καύσιμα που σχεδιάζονται σήμερα. Ήδη η ελληνικών συμφερόντων «METKA Power West Africa», σε συνεργασία με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Νιγηρίας. έχει αναπτύξει υβριδικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργεια, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές, με ενσωματωμένες μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και εφεδρική λειτουργία παραγωγής με καύσιμο ντίζελ.

default

Αλλά και η «Ανυψωτική ΑΕ» κατασκεύασε στην Κένυα το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Αφρική, το οποίο αποτελείται από 365 ανεμογεννήτριες και έχει συνολική ισχύ 310 MW. Ωστόσο, με δεδομένες τις ανεπάρκειες σε υποδομές στην αφρικανική ήπειρο, έκανε δύο χρόνια για να φτάσει το δίκτυο στην περιοχή ώστε να μπορεί να μεταφερθεί το παραγόμενο ρεύμα.

Αλλά και μικρότερες ελληνικές εταιρείες έχουν αρχίσει, τα τελευταία χρόνια, να στρέφουν το βλέμμα τους προς την Αφρική, Ωστόσο, πρέπει να «τρέξουν» για να κατοχυρώσουν μια καλή θέση, καθώς κορυφαίες ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες όπως η ιταλική ENEL, η γαλλική EDF κ.ά. έχουν ήδη διεισδύσει στην αφρικανική ενεργειακή αγορά.

Το άλμα για την Αφρική

Η μετάβαση απευθείας στην πράσινη ενέργεια, υπερπηδώντας το στάδιο των συμβατικών καυσίμων, δεν είναι πρωτόγνωρο για την Αφρική. Συνέβη ήδη σε έναν άλλο τομέα, εκείνον των επικοινωνιών, επενδύοντας μόνο σε τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας και όχι σε σταθερή, με αποτέλεσμα σήμερα το 90% των κατοίκων σε ολόκληρη την ήπειρο να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών. Αλλά στον τομέα της παραγωγής ρεύματος το άλμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί πριν την δεκαετία, με τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο να κυριαρχούν σε 54 αφρικανικές χώρες έως το 2030, με μόλις 9,6% να προέρχεται από ΑΠΕ (εκτός υδροηλεκτρικής ενέργειας).

Οι ερευνητές, οι οποίοι μελέτησαν παλαιότερους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, και συνδύασαν τα συμπεράσματά τους με τους 2.500 που σχεδιάζονται να κατασκευαστούν στην Αφρική κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το …μέγεθος μετράει αντίστροφα. Δηλαδή όσο μεγαλύτερη η μονάδα τόσο συχνότερη η αποτυχία. Σε κάθε περίπτωση οι ερευνητές της Οξφόρδης θεωρούν ότι υπάρχει ακόμα χρόνος για να γυρίσει το παιχνίδι στην Αφρική από τα ορυκτά καύσιμα στις ΑΠΕ.

Τα σχέδια ηλεκτρικών διασυνδέσεων με την Αφρική

Πάντως, το δυναμικό ΑΠΕ που διαθέτει η Αφρική είναι τεράστιο. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ελληνικές εταιρείες ωριμάζουν μεγάλα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων για να μεταφέρουν καθαρή ενέργεια από την Αφρική στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας. Στα τέλη Μαρτίου μάλιστα, υπεγράφη και το πλαίσιο συνεργασίας (MoU) μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Αιγύπτου κ.κ. Κώστα Σκρέκα και Μοχάμεντ Σακέρ Ελ-Μαρκάμπι για την προώθηση των σχεδίων ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδας με την Αφρική.

Ήδη το επενδυτικό ενδιαφέρον για διασυνοριακά έργα διασύνδεσης έχει αποτυπωθεί και στη λίστα «Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος» (Projects of Common Interest, PCIs) που είχε θέσει σε διαβούλευση στις αρχές του χρόνου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η λίστα στον τομέα του ηλεκτρισμού περιλαμβάνει τέσσερις υποδομές μεταφοράς ελληνικού-αφρικανικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για:

-Το έργο LEG1 της Green Power 2020 που σχεδιάζεται να διασυνδέσει τη βόρεια Αφρική, και ειδικότερα την Αίγυπτο και τη Λιβύη, με την Κρήτη στο πλαίσιο αξιοποίησης της άφθονης ηλιακής ενέργειας στην αφρικανική ήπειρο και τη μεταφορά της στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας.

– Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου «Greece – Africa Power Interconnector» (GAP) της εταιρείας «Κυκλαδικά Μελτέμια» του ελληνικού ομίλου Eunice Energy Group (EEG).

– To project του «Southern Aegean Interconnector», επίσης της εταιρείας «Κυκλαδικά Μελτέμια», το οποίο θα συνδέει την Αττική με τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη και ακολούθως μέσω του GAP με την Αίγυπτο. Το έργο σχετίζεται με το έργο «Αιγαίο» του ομίλου EEG, ύψους 1,5 δισ. ευρώ που βρίσκεται σε τελικό στάδιο αδειοδότησης και περιλαμβάνει την εγκατάσταση 138 ανεμογεννητριών σε 23 νησίδες του Αιγαίου.

– Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου (GREGY Interconnector) της ELICA. Tο έργο σχεδιάστηκε ώστε να συνδυαστεί με την ανάπτυξη αιολικών πάρκων στο Ras Ghareb και τη μεταφορά «πράσινης» ενέργειας στην Ευρώπη.

Ο τελικός κατάλογος των PCIs, ο οποίος αναθεωρείται κάθε δύο χρόνια, αναμένεται μετά τη διαβούλευση, να οριστικοποιηθεί προς τα τέλη του έτους. Η ένταξη των έργων στη σχετική λίστα συνεπάγεται ταχύτερη αδειοδοτική διαδικασία και ευκολότερη χρηματοδότηση.