Ο «πόλεμος» των ημιαγωγών, η Ταϊβάν και το δίλημμα της Ευρώπης

«Μπροστά στις οξυνόμενες εντάσεις ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, η Ευρώπη δεν θα είναι ένας αμέτοχος παρατηρητής ούτε, πολύ περισσότερο, θα μετατραπεί σε ένα πεδίο μάχης. Είναι ώρα να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας», δήλωνε τον Ιούλιο του 2020 ο Τιερί Μπρετόν – με λόγια που έμοιαζαν να αντηχούν ανάλογες δηλώσεις που έχουν κατά καιρούς κάνει μια σειρά ηγέτες, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και η Ανγκελα Μέρκελ.

Ο Μπρετόν δεν είναι κάποιο τυχαίο πρόσωπο στις Βρυξέλλες και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Πρόκειται, άλλωστε, για τον επίτροπο Βιομηχανίας ο οποίος έχει αναλάβει την ευθύνη να «ξελασπώσει» την ΕΕ από το φιάσκο στο θέμα των εμβολίων, διασφαλίζοντας ότι στο μέλλον δεν θα εμφανιστεί ανάλογο πρόβλημα.

Το κάνει δε ακολουθώντας πιστά τη γραμμή που έχει χαράξει: Η Ευρώπη να καταστεί αυτόνομη στην παραγωγή εμβολίων. Έτσι ώστε, πολύ απλά, να μην έχει ανάγκη τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς, τους Κινέζους και τους Ρώσους ή οποιονδήποτε άλλο.

«Η Ευρώπη στη θέση του οδηγού»

Κάτι ανάλογο μοιάζει αποφασισμένος να κάνει ο Μπρετόν και σε ένα ακόμη κρίσιμο μέτωπο, στο οποίο θα κριθούν πολλά: Τον σχεδιασμό και την παραγωγή ημιαγωγών, από τους οποίους εξαρτώνται πολλά άλλα προϊόντα – από τους υπολογιστές και τα κινητά, μέχρι τους αισθητήρες στα αυτοκίνητα και τα αεροσκάφη, ακόμη και τις συναλλαγές που αφορούν στο Bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα.

Ο ίδιος περιέγραψε τον στόχο του με την εξής απλή φράση: «Η Ευρώπη στη θέση του οδηγού». «Η ενίσχυση της αυτονομίας μας δεν σημαίνει την απομόνωσή μας σε ένα κόσμο στον οποίο οι εφοδιαστικές αλυσίδες είναι παγκόσμιες», δήλωσε την Παρασκευή.

Παράλληλα, προανήγγειλε τις επαφές που θα πραγματοποιήσει στις 30 Απριλίου με δύο από τους κορυφαίους παράγοντες του κλάδου παγκοσμίως: Τους επικεφαλής της αμερικανικής Intel και της ταϊβανέζικης TMSC, με τους οποίους προτίθεται να συζητήσει τρόπους συνεργασίας προκειμένου να ενισχυθεί η θέση της Ευρώπης. Με στόχο, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, ως το 2030 στην Ευρώπη να κατασκευάζεται το 20% των ημιαγωγών που παράγονται παγκοσμίως.

Τα μερίδια της αγοράς

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Ημιαγωγών, οι ΗΠΑ ελέγχουν το 47% της παγκόσμιας αγοράς – με την Intel να είναι μακράν η πρώτη σε πωλήσεις, οι οποίες το 2019 ξεπέρασαν τα 65 δισ. δολάρια. Από την άλλη, στην TSMC αντιστοιχεί το 54% του τζίρου που έκαναν πέρυσι οι εταιρείες-εργολάβοι που αναλαμβάνουν την κατασκευή των ημιαγωγών – ενώ συνολικά το μερίδιο της Ταϊβάν ξεπερνά το 60%.

Σύμφωνα με το Reuters, αν και όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά, ο Γάλλος πολιτικός μοιάζει να κλίνει προς την πλευρά της ταϊβανέζικης εταιρείας, θεωρώντας ότι πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει η ΕΕ. Εκτός των άλλων, δεν είναι ούτε αμερικανική ούτε κινεζική, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα επηρεαστεί άμεσα από την κόντρα ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Πεκίνο.

Παρ’ όλα αυτά, ο Μπρετόν και οι Βρυξέλλες οφείλουν να λάβουν υπόψη τους έναν «αστάθμητο» παράγοντα ο οποίος μπορεί να αλλάξει ριζικά τα δεδομένα: Να περιέλθει μελλοντικά η Ταϊβάν (άρα και η TSMC) στον άμεσο έλεγχο της Κίνας, η οποία έτσι θα καταστεί κυρίαρχη δύναμη και στον στρατηγικής σημασίας κλάδο των ημιαγωγών.

Το σενάριο του πολέμου

Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι το Πεκίνο έχει αρχίσει εδώ και καιρό να σφίγγει τον κλοιό γύρω από τη νησιωτική χώρα, απειλώντας εμμέσως πλην σαφώς με εισβολή και κατάληψή της. Οι δε Αμερικανοί, αν και δεν την έχουν αναγνωρίσει επισήμως, έχουν διαμηνύσει πως θα κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου αυτό να μην συμβεί – ενδεχομένως, ακόμη και πόλεμο.

Όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς με βάση τα παραπάνω, η στάση αυτή δεν υπαγορεύεται μόνο από λόγους γοήτρου και γεωπολιτικών ισορροπιών. Έχει να κάνει και με τον κλάδο στον οποίο η Ταϊβάν αποτελεί παγκόσμια υπερδύναμη – προνόμιο που μοιάζει αποφασισμένη να διατηρήσει, γι’ αυτό και προετοιμάζεται ήδη ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της παραγωγής της επόμενης «γενιάς» ημιαγωγών: Των τσιπ με μέγεθος μόλις 3 νανομέτρων.

Να, λοιπόν, το ερώτημα που προκύπτει: Τι θα κάνει η Ευρώπη στην περίπτωση που έχει συνάψει συμφωνία με την ταϊβανέζικη εταιρεία και ξεσπάσει σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας για την Ταϊβάν; Κάποιοι θα πουν, βεβαίως, ότι πρόκειται για μια ακόμη δημοσιογραφική υπερβολή και κινδυνολογία.

Σε αυτούς, πάντως, δεν συγκαταλέγεται ο διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων του Ειρηνικού, ο οποίος είχε προειδοποιήσει πρόσφατα ότι οι πιθανότητες ενός πολέμου στην περιοχή τα επόμενα επτά χρόνια είναι μεγάλες…