Η αμερικανική οικονομία ετοιμάζεται να αναπτυχθεί με τον ταχύτερο ρυθμό εδώ και δεκαετίες, λαμβάνοντας ώθηση από ένα κύμα συμπιεσμένης ζήτησης που γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των τρισεκατομμυρίων δολαρίων στήριξης που παρείχε η κυβέρνηση κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο το πώς θα είναι αυτή η «έκρηξη» – πόσο θα διαρκέσει ή πώς θα μπορούσε να επηρεάσει την απασχόληση και τον πληθωρισμό. Η Ιστορία δεν προσφέρει πολλές περιόδους στο πρόσφατο παρελθόν κατά τις οποίες το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν να αυξήθηκε τόσο γρήγορα όσο αναμένουν οι αναλυτές φέτος. Επιπλέον, οι προηγούμενες εμπειρίες προέκυψαν όταν η σύνθεση της οικονομίας ήταν πολύ διαφορετική απ’ ό,τι σήμερα.

Οι οικονομολόγοι που ρωτήθηκαν από την IHS Markit εκτιμούν – κατά μέσο όρο – ότι το πραγματικό, ή προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό ΑΕΠ, θα είναι 6,7% υψηλότερο το τέταρτο τρίμηνο του 2021 από ό, τι ήταν ένα χρόνο πριν. Κάτι τέτοιο θα σηματοδοτήσει το έτος με την ισχυρότερη ανάπτυξη από το 1983. Τότε, όπως και τώρα, η οικονομία βρισκόταν σε διαδικασία απογείωσης έπειτα από μια βαθιά ύφεση. Ακόμα και η παραπάνω πρόβλεψη μπορεί να αποδειχθεί συντηρητική, καθώς ενσωματώνει τον κίνδυνο αναζωπύρωσης της κρίσης Covid-19, που μπορεί να μην επιβεβαιωθεί.

Λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα ισχυρής ανάπτυξης φέτος, το μεγάλο ερώτημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι οι επενδυτές, οι επιχειρήσεις, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι απλοί άνθρωποι είναι τι θα συμβεί στη συνέχεια. Η πιο ειλικρινής απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να είναι ένα αμήχανο σήκωμα των ώμων.

Ορισμένοι οικονομολόγοι, συμπεριλαμβανομένου του πρώην υπουργού Οικονομικών και του οικονομικού σύμβουλου του Ομπάμα, Λόρενς Σίμερς, ανησυχούν ότι τα πακέτα στήριξης που διοχετεύονται στην οικονομία είναι υπερβολικά. Πράγματι, με τις προβλέψεις των αναλυτών να κάνουν λόγο για ανάπτυξη κατά 3,3% το επόμενο έτος, τότε, μέχρι το τέλος του 2022, το ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι 2,7% υψηλότερο από την εκτίμηση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου σχετικά με το δυνητικό προϊόν ή το επίπεδο που μπορεί να διατηρήσει χωρίς να προκληθεί υπερθέρμανση. Η τελευταία φορά που το ΑΕΠ ξεπέρασε το δυνητικό προϊόν ήταν το 1973, όταν οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν ένα σοβαρό πρόβλημα πληθωρισμού που διήρκεσε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Οι σπόροι για την εμπειρία της δεκαετίας του 1970 διεσπάρησαν στη δεκαετία του 1960, όταν οι δαπάνες για κοινωνικά προγράμματα και για τον πόλεμο του Βιετνάμ τόνωσαν την ανάπτυξη. Ωστόσο, τα πακέτα ανακούφισης ύψους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν δοθεί από το ξέσπασμα της πανδημίας είναι πολύ πιο βραχυπρόθεσμο φαινόμενο απ’ ό,τι οι κυβερνητικές δαπάνες εκείνης της εποχής. Ως αποτέλεσμα, μια πιο κατάλληλη σύγκριση μπορεί να είναι η οικονομική ώθηση που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, υποστηρίζει ο Joseph Gagnon, πρώην ανώτερος οικονομολόγος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ ο οποίος τώρα κατέχει θέση στο Peterson Institute for International Economics.

Οι ΗΠΑ βρίσκονταν ήδη στο μέσον μιας ταχείας ανάκαμψης από την ύφεση που έληξε το 1949 όταν η Βόρεια Κορέα εισέβαλε στη Νότια τον Ιούνιο του 1950. Το «ανέβασμα στροφών» λόγω της πολεμικής προσπάθειας έθεσε σύντομα την οικονομία σε υπερβολική κινητικότητα. Στο τέταρτο τρίμηνο του 1950, το ΑΕΠ ήταν κατά 13,4% υψηλότερο έναντι του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος ένα χρόνο πριν. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε, ωστόσο στη συνέχεια υποχώρησε αμέσως.

Το οικονομικό περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό σήμερα. Ο κύριος μοχλός ανάπτυξης των ΗΠΑ δεν είναι πλέον η βιομηχανία όπως συνέβαινε παλαιότερα. Οι υπηρεσίες, οι οποίες αντιπροσώπευαν σχεδόν το 40% του ΑΕΠ στη δεκαετία του 1950, τώρα αντιστοιχούν περίπου στο 60%. Πολλές από τις επιπτώσεις της κρίσης που προήλθε από την πανδημία ήταν επίσης πρωτόγνωρες, όπως ο τρόπος με τον οποίο χτύπησε τον τουρισμό και την εστίαση, ενώ η βιομηχανία επλήγη πολύ πιο ελαφρά.

Tα παραπάνω επιτρέπουν την κατασκευή σεναρίων σχετικά με τις πιθανές εξελίξεις. Για παράδειγμα, η επανάσταση της τηλεργασίας, η οποία εκτινάχθηκε λόγω της πανδημικής κρίσης, μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν πιο αποτελεσματικά, ενισχύοντας την παραγωγικότητα, αυξάνοντας το δυνητικό ΑΕΠ και επιτρέποντας στην οικονομία να τρέχει πιο γρήγορα μακροπρόθεσμα χωρίς να υπερθερμαίνεται. Ή, π.χ. τα πολλά προβλήματα που προκάλεσε η κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα και οι δυσκολίες για την κάλυψη της ζήτησης, θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια πιο σοβαρή περίοδο πληθωρισμού από ό,τι αναμένουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι. Υπάρχουν ακόμη πολλές αβεβαιότητες, όπως το εάν θα καταφέρει ο Πρόεδρος Μπάιντεν να περάσει το φορολογικό του σχέδιο.

Στο μεταξύ, αυτό που πετυχαίνει φέτος η οικονομία εκπλήσσει, όχι μόνο επειδή είναι ανέλπιστο, αλλά και διότι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που αναπτύχθηκε με τόσο γρήγορο ρυθμό, όπως φαίνεται να πετυχαίνει σήμερα. Στην εκρηκτική ανάπτυξη του 1983, οι περισσότεροι Αμερικανοί εργαζόμενοι ήταν ακόμη παιδιά ή δεν είχαν καν γεννηθεί. Το μέλλον τούς επιφυλάσσει τώρα κάτι καινούριο.

Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο

Πρόσφατα Άρθρα