Λευχαιμία: Νέο αντικαρκινικό φάρμακο από Ελληνοκύπριο και Έλληνα της διασποράς

Επιστήμονες στη Βρετανία, με επικεφαλής έναν Ελληνοκύπριο και έναν Έλληνα, έκαναν ένα πολλά υποσχόμενο βήμα για την ανάπτυξη ενός νέου αντικαρκινικού φαρμάκου για τη θεραπεία της Οξείας Μυελογενούς Λευχαιμίας (ΟΜΛ), μίας πάθησης του αίματος. Η νέα προσέγγιση, η οποία στοχεύει σε ένζυμα που παίζουν ρόλο-κλειδί στη «μετάφραση» του DNA σε πρωτεΐνες, μπορεί να οδηγήσει σε μία νέα κατηγορία αντικαρκινικών φαρμάκων.

Η αρχή είχε γίνει το 2017, όταν μία επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον ελληνοκυπριακής καταγωγής καθηγητή Τόνι Κουζαρίδη των Ινστιτούτων Milner και Gurdon του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, είχε δείξει ότι ένα ένζυμο (που ελέγχει πρωτεΐνες), το METTL3, παίζει κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη της ΟΜΛ. Το εν λόγω ένζυμο υπερ-εκφράζεται -δηλαδή υπερ-παράγεται- σε ορισμένα κύτταρα, με συνέπεια της εμφάνιση της ΟΜΛ.

Η ΟΜΛ είναι ένας καρκίνος του αίματος, στον οποίο ο μυελός των οστών παράγει αφύσικα λευκά μυελοειδή κύτταρα, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες προστατεύουν το σώμα από λοιμώξεις και βλάβες των ιστών. Η ΟΜΛ εξελίσσεται γρήγορα και επιθετικά, συνήθως απαιτώντας άμεση θεραπεία, ενώ πλήττει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες (συνήθως άνω των 65 ετών).

Τώρα, για πρώτη φορά, ο κ. Κουζαρίδης, ο ελληνικής καταγωγής δρ Κωνσταντίνος Τζελέπης του Θεραπευτικού Ινστιτούτου Milner του Κέιμπριτζ και οι συνεργάτες τους στην εταιρεία-τεχνοβλαστό STORM του βρετανικού Πανεπιστημίου και στο Ινστιτούτο Wellcome Sanger, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», βρήκαν ένα φαρμακευτικό μόριο (STM2457) που μπορεί να καταστείλει τη δράση του ενζύμου METTL3 και με αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο εμφάνισης ΟΜΛ, όπως έδειξαν τα πειράματά τους τόσο σε κυτταρικές καλλιέργειες όσο και σε πειραματόζωα (τρωκτικά).

«Οι πρωτεΐνες είναι ουσιώδεις για να λειτουργούν τα σώματά μας και παράγονται από μία διαδικασία που εμπλέκει τη μετάφραση του DNA μας σε RNA μέσω της χρήσης ενζύμων. Μερικές φορές αυτή η διαδικασία εκτρέπεται με πιθανώς καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία. Μέχρι τώρα κανένας δεν είχε εστιάσει σε αυτήν τη θεμελιώδη διαδικασία ως τρόπο καταπολέμησης του καρκίνου. Αυτό είναι το ξεκίνημα μίας νέας εποχής για τη θεραπεία του καρκίνου», δήλωσε ο δρ Κουζαρίδης.

Το φάρμακο STM2457 μειώνει σημαντικά την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων από ασθενείς με ΟΜΛ, ενώ παράλληλα ενισχύει την απόπτωση (δηλαδή τον κυτταρικό θάνατο) των καρκινικών κυττάρων.

Ο κ. Τζελέπης ανέφερε ότι «αυτό είναι ένα τελείως νέο πεδίο έρευνας για τον καρκίνο και πρόκειται για το πρώτο υπό ανάπτυξη φαρμακευτικό μόριο αυτού του τύπου. Η επιτυχία του στο να καταστρέφει τα κύτταρα της λευχαιμίας και να παρατείνει τη ζωή των ποντικιών αφήνει πολλές υποσχέσεις. Ελπίζουμε να ξεκινήσουμε κλινικές δοκιμές σε ασθενείς έως την αρχή του επομένου έτους».

Ακόμη, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι «αυτή η προσέγγιση -η στόχευση των συγκεκριμένων ενζύμων- μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία μίας ευρείας γκάμας καρκίνων, πιθανώς προσφέροντάς μας ένα νέο όπλο στο οπλοστάσιό μας εναντίον αυτών των τρομερών ασθενειών».

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://dx.doi.org/10.1038/s41586-021-03536-w