Τρομάζει τις τουρκικές τράπεζες το φαραωνικό σχέδιο Ερντογάν για τον Βόσπορο

«Φρένο» φαίνεται πως βάζουν αρκετές μεγάλες τουρκικές τράπεζες στα φαραωνικά όνειρα του Ταγίπ Ερντογάν για την κατασκευή μιας νέας διώρυγας στον Βόσπορο, μήκους 45 χιλιομέτρων. Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, που επικαλείται τραπεζικές και άλλες πηγές, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – πρωτίστως τα ιδιωτικά – προβάλλουν πολλές και σοβαρές ενστάσεις αναφορικά με το συγκεκριμένο έργο, το κόστος του οποίου εκτιμάται ότι θα φτάσει ή και θα ξεπεράσει τα 13 δισ. δολάρια.

Πρόκειται, όπως είναι γνωστό, για ένα από τα μεγαλεπήβολα σχέδια στα οποία ο Τούρκος πρόεδρος έχει ποντάρει πολλά – τόσο για το πολιτικό του μέλλον όσο και, κυρίως, για την υστεροφημία του. Επιδιώκει δε τα έργα να ξεκινήσουν φέτος το καλοκαίρι και τα εγκαίνια να συμπέσουν με τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, το 2023.

Ωστόσο, με βάση τις πληροφορίες του Reuters, τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα, παρά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων και του εκπροσώπου του προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, ότι υπάρχει ήδη έντονο διεθνές ενδιαφέρον για συμμετοχή στο έργο – το οποίο, όπως λένε, είναι εγγυημένα κερδοφόρο.

Βαθιά πληγή στο περιβάλλον

Μία από τις αιτίες φαίνεται πως έχει να κάνει με το γεγονός ότι έξι τουρκικές τράπεζες έχουν υπογράψει ένα κείμενο αρχών του ΟΗΕ, που έχει στόχο οι δράσεις οι οποίες χρηματοδοτούνται να είναι φιλικές προς τον πλανήτη και τους κατοίκους του. Ανάμεσά τους είναι οι Garanti Bank, Is Bank και Yapi Kredi.

«Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να συμμετέχουμε στη χρηματοδότηση του Kanal Istanbul. Είναι κάτι που ενδέχεται να εγείρει περιβαλλοντικά ζητήματα», δήλωσε ένας τραπεζίτης στο πρακτορείο, ενώ συνάδελφός του από άλλη τράπεζα είπε: «Είναι σίγουρο ότι δεν θέλουμε να εγκρίνουμε δάνειο για αυτού του είδους το έργο, εξαιτίας περιβαλλοντικών ζητημάτων».

Δεν είναι τυχαίο, πάντως, ότι αμφότεροι – όπως και όλοι όσοι μίλησαν στο Reuters – διατήρησαν την ανωνυμία τους, κάτι που ασφαλώς οφείλεται στον φόβο ότι θα υποστούν διώξεις από το καθεστώς Ερντογάν…

Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές οργανώσεις και ειδικοί αμφισβητούν την εγκυρότητα της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχει καταρτίσει το αρμόδιο υπουργείο, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το έργο δεν πρόκειται να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο οικοσύστημα. Όπως τονίζουν, ανάμεσα στα άλλα, με τη διάνοιξη της νέας διώρυγας θα καταστραφούν οι «φλέβες» από τις οποίες προέρχεται το ένα τρίτο του καθαρού νερού στους πάνω από 15 εκατομμύρια κατοίκους της Κωνσταντινούπολης.

Υπέρμετρος δανεισμός

Υπάρχουν, πάντως, και άλλες αιτίες που δικαιολογούν τη στάση των τραπεζών. Η μία αφορά την ήδη υπερβολική τους έκθεση στον δανεισμό, η εξυπηρέτηση του οποίου καθίσταται ολοένα πιο δύσκολη εξαιτίας της απαξίωσης της λίρας. Κάτι που σημαίνει, ανάμεσα στα άλλα, πως ακόμη και εάν καταφέρουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου έργου, δεν θα έχουν πλέον κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν άλλες δραστηριότητες.

Παράλληλα, όπως δήλωσε άλλος τραπεζίτης, με δεδομένη την αντίθεση του συνόλου σχεδόν των κομμάτων της αντιπολίτευσης στο συγκεκριμένο έργο, καθώς και της πλειοψηφίας των πολιτών σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η τύχη του θα είναι αμφίβολη εάν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης χάσει τις εκλογές του 2023 (που μπορεί να διεξαχθούν και νωρίτερα).

«Αγκάθι» και η Συνθήκη του Μοντρέ

Τέλος, αλλά όχι τελευταίο σε σημασία, υπάρχει και το ζήτημα που έχει εγερθεί με τη Συνθήκη του Μοντρέ, η οποία καθορίζει το καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου. Όπως είναι γνωστό, η κυβέρνηση Ερντογάν επιδιώκει αυτή να μην ισχύσει στη νέα διώρυγα, προκαλώντας έντονες διεθνείς αντιδράσεις – ανάμεσά τους και της Μόσχας, που ανησυχεί για τις συνέπειες που θα υπάρξουν στην (ζωτικής σημασίας για τη Ρωσία) Μαύρη Θάλασσα.

Έτσι, δεν αποκλείεται οι τράπεζες να φοβούνται και ενδεχόμενα αντίποινα, από τα οποία θα πληγούν και οι ίδιες.

Φυσικά, τίποτε από αυτά δεν σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα εγκαταλείψει τα σχέδιά του. Δεν αποκλείεται να αναζητήσει απευθείας κρατικό δανεισμό από τις διεθνείς αγορές ή να προχωρήσει σε συμφωνία με κάποιους από τους φίλους της Τουρκίας στην περιοχή, όπως είναι το Κατάρ.

Σίγουρα, ωστόσο, καλείται να πάρει μια δύσκολη απόφαση και να περάσει ένα επικίνδυνο σκόπελο προτού προχωρήσει στα επόμενα βήματά του.