54η η Ελλάδα στη λίστα του Δείκτη Ενεργειακής Μετάβασης

Στην 54η θέση βρίσκεται η Ελλάδα, ανάμεσα σε 115 χώρες, στη λίστα του Δείκτη Ενεργειακής Μετάβασης (Energy Transition Index -ETI). Όπως καταγράφεται στην έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum – WEF) για την πράσινη… στροφή του ενεργειακού τομέα, η οποία μόλις εκδόθηκε (Απρίλιος 2021), παρότι 92 χώρες αύξησαν τις επιδόσεις τους την τελευταία δεκαετία, μόνο το 10% των κρατών μπόρεσαν να έχουν σταθερά οφέλη.

Ιδιαιτέρως απογοητευτικά είναι τα στοιχεία για τις προηγμένες οικονομικά χώρες (της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, η Αυστραλία και η Ιαπωνία), οι οποίες αντιστοιχούν στο 30% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων και στο 13% του πληθυσμού. Όπως προκύπτει, το 68% των συγκεκριμένων εύρωστων κρατών έχει βελτιωθεί μόνο κατά 2%, την τελευταία δεκαετία, καταδεικνύοντας την ανάγκη να τεθούν νέοι στόχοι για την επίτευξη των κλιματικών στόχων τα επόμενα χρόνια.

Όπως αναφέρουν οι μελετητές του WEF, καθώς οι χώρες συνεχίζουν τις προσπάθειες μετάβασης στην καθαρή ενέργεια, καθίσταται ζωτικής σημασίας οι αλλαγές να ριζώσουν σε όλα τα πεδία – της οικονομίας, της πολιτικής, της κοινωνίας – ώστε να διασφαλιστεί ότι η πρόοδος δεν θα είναι προσωρινή ή αναστρέψιμη.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι δέκα κορυφαίες χώρες στον Δείκτη Ενεργειακής Μετάβασης, αντιπροσωπεύουν μόνο το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού και μόλις το 3% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την καύση ορυκτών καυσίμων. Πρόκειται για τις: Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Ελβετία, Αυστρία, Φινλανδία, Βρετανία, Νέα Ζηλανδία, Γαλλία και Ισλανδία.

Ιδιαιτέρως αξιοσημείωτο είναι ότι από τις δέκα σημαντικότερες οικονομίες στον κόσμο, μόνο η Βρετανία και η Γαλλία βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα. Σε κάθε περίπτωση, βελτίωση (6%), σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, καταγράφηκαν στις μεγαλύτερες, όσον αφορά στον πληθυσμό και στην ενεργειακή ζήτηση, χώρες του πλανήτη, δηλαδή στην Κίνα και στην Ινδία. Ενδιαφέρον έχουν και τα στατιστικά για την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο, το Κατάρ και την Ταϊλάνδη, χώρες οι οποίες αν και δεν κατάφεραν να προκριθούν στις πρώτες θέσεις, βελτιώθηκαν τόσο ώστε να προσεγγίσουν τον μέσο όρο.

Γενικότερα, το συμπέρασμα είναι ότι η ταχύτητα της ενεργειακής μετάβασης είναι πιο υψηλή στις αναδυόμενες οικονομίες, αν και παραμένουν σημαντικά κενά. Το ενδιαφέρον πάντως, είναι ότι συνολικά, μόνο το 25% των χωρών έχει ισορροπήσει στις τρεις επιταγές που εξετάζει το WEF. Το «ενεργειακό τρίγωνο» έχει τις εξής παραμέτρους: Ασφάλεια και Πρόσβαση, Περιβαλλοντική Αειφορία και Οικονομική Ανάπτυξη. Η πρόοδος σχετικά με την πρόσβαση σε πηγές ενέργειας και την περιβαλλοντική αειφορία είναι ισχυρή, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά στην οικονομική ανάπτυξη.

Το 2020 (σε σχέση με το 2010) 770 εκατ. άνθρωποι (από 1,2 δισ. προ δεκαετίας) εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό ενώ διεθνώς εκπέμπονται 34 γιγατόνοι ισοδύναμου CO2 (από 33 γιγατόνους) εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων. Όσο για το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ηλεκτρικό μείγμα αυξήθηκε από 19% σε 26% τα τελευταία δέκα χρόνια.

Σχετικά με τις χρηματοοικονομικές ροές που κατευθύνονται στην ενεργειακή μετάβαση, συνολικά έγιναν επενδύσεις 501 δισ. δολαρίων παγκοσμίως το 2020, από 458 δισ. δολάρια το 2019, με τις περισσότερες να αφορούν ώριμες τεχνολογίες ΑΠΕ, ενώ άλλοι τομείς της ενεργειακής μετάβασης _ όπως η κινητικότητα, η θερμότητα που παράγεται από ηλεκτρική ενέργεια, η αποθήκευση ενέργειας και η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευση CO2 (CCS) _ αντιπροσωπεύουν ένα μικρό ποσοστό των συνολικών επενδύσεων.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, παρά τη δυναμική της ενεργειακής μετάβασης παγκοσμίως, απαιτείται περαιτέρω επιτάχυνση, καθώς διάφοροι παράγοντες, όπως το πανδημικό κύμα της COVID-19, λειτούργησαν ως ένα επιπλέον τροχοπέδη, απειλώντας να την εκτροχιάσουν. Οι αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες, οι προκλήσεις της διεθνούς συνεργασίας και οι γεωπολιτικές αλλαγές απαιτούν μια πιο ολοκληρωμένη και πιο ολιστική προσέγγιση, όπως σημειώνουν οι μελετητές του WEF, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να βασίζεται σταθερά στη νομοθεσία, στην ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, στις υποδομές και στις επενδύσεις.