Fed: Οι επενδυτές αναμένουν να ακούσουν την άρση του συναγερμού

Την άρση του συναγερμού. Αυτή είναι η απάντηση στο ενδιαφέρον, για τους παρεπιδημούντες την χρηματιστηριακή Ιερουσαλήμ, ερώτημα. Περιμένουν να ακούσουν από τον πρόεδρο της Fed ότι, έπειτα από 14 μήνες κρίσιμων καταστάσεων και έκτακτων μέτρων, η αμερικανική οικονομία επιστρέφει στο δρόμο της ανάπτυξης, καθώς η εμβολιαστική διαδικασία στις ΗΠΑ καλπάζει και η πανδημία νικιέται. Και ότι, συνακόλουθα, και οι πολιτικές της Fed θα πάρουν κι αυτές το δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα.

Στην ενημέρωση των εκπροσώπων του τύπου μετά το πέρας της διήμερης συνεδρίασης της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας ο Τζερόμ Πάουελ αναμένεται να αναγνωρίσει ότι η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται σε φάση εκτόξευσης. Αναμένεται επίσης να διαβεβαιώσει ότι την ώρα που οι τουρμπίνες ανεβάζουν στροφές δεν πρόκειται η Fed να αρχίσει να δοκιμάζει τα φρένα.

Με άλλα λόγια οι ειδικοί πιστεύουν ότι η συνεδρίαση αυτή της Fed θα είναι η τελευταία κατά την οποία η Κεντρική Τράπεζα θα διατηρήσει τη φρασεολογία της κρίσης και την επιχειρηματολογία που καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων «ειδικών καταστάσεων». Αναφερόμαστε στο πρωτοφανές προγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που εφαρμόζει επί ένα και πλέον έτος για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά επίχειρα της πανδημίας.

Κινεζικοί ρυθμοί ανάπτυξης

Αύριο Πέμπτη, εξάλλου, η αμερικανική κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει τα στοιχεία για την ανάπτυξητο πρώτο τρίμηνο του έτους. Οι αναλυτές προβλέπουν «κινεζικό» ποσοστό, γύρω στο 6,5%. Και για το δεύτερο τρίμηνο που διανύουμε και το οποίο χαρακτηρίζεται από την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων στις ΗΠΑ και από τη δρομολόγηση των οικονομικών πακέτων-μπαζούκα του προέδρου Μπάιντεν, οι ειδικοί αναμένουν ακόμα πιο «κινέζικο» ποσοστό ανάπτυξης. Πιθανόν και διψήφιο, γύρω στο 10%.

«Την επόμενη φορά που θα συνεδριάσουν θα αρχίσουν να μιλούν για την ανάγκη να περιορίσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων, αφού δεν θα μπορούν πλέον να αγνοήσουν τις ανοδικές τάσεις του πληθωρισμού και να μην παραδεχθούν ότι η ανάπτυξη δημιούργησε πλήθος νέων θέσεων εργασίας ρίχνοντας αισθητά την ανεργία», δήλωσε στο CNBC ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics. Η αναγνώριση της ανάγκης αλλαγής πολιτικής θα γίνει, όμως, σε θεωρητικό επίπεδο.

Αργό το χρονοδιάραμμα

Για την ώρα η Fed προχωρεί σε αγορές περιουσιακών στοιχείων αξίας 120 δισ. δολαρίων μηνιαίως (αφορούν περίπου 80 δισ. δολ. ομόλογα της αμερικανικής κυβέρνησης και 40 δισ. δολ. ενυπόθηκες εγγυήσεις στεγαστικών δανείων). Το αποτέλεσμα του πρωτοφανούς αυτού προγράμματος αγορών είχε ως αποτέλεσμα να εκτινάξει τον ισολογισμό της Κεντρικής Τράπεζας στα 7,9 τρισ. δολάρια.

«Μέχρι στιγμής ο Πάουελ ακολουθεί την πολιτική του ‘βλέποντας και κάνοντας’. Προς το παρόν παρατηρεί τις εξελίξεις και εκτιμά την πρόοδο των οικονομικών στοιχείων. Στη συνεδρίαση της Fed τον Ιούνιο πιθανότατα θα αλλάξει η οπτική που βλέπουν τα πράγματα ο πρόεδρος και οι συνεργάτες του και τον Ιούλιο ή Αύγουστο

θα μιλάμε πλέον για φραστικές παρεμβάσεις του Πάουελ. Πιστεύω ότι το Δεκέμβριο θα ανακοινώσει ότι από τον Ιανουάριο του 2022 θα αρχίσουν να φτωχαίνει το πρόγραμμα αγορών της Fed», δήλωσε ο Μαρκ Κάμπανα της Bank of America.

Αν εξελιχθούν με αυτό το ρυθμό τα πράγματα, τότε ο ισολογισμός της Fed θα φουσκώσει ακόμα πολύ περισσότερο. Και τα επιτόκια του δολαρίου, που εδώ και ένα χρόνο βρίσκονται κοντά στο μηδέν; Ο στρατηγικός αναλυτής της Bank of America προβλέπει ότι, «επί Πάουελ», δεν πρόκειται να αρχίσουν να παίρνουν την ανιούσα πριν από τα τέλη του… 2023!

Πάουελ όπως Γέλεν

«Επί Πάουελ», είπε ο Κάμπανα, και παρεμπιπτόντως θα πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι πιστεύεται ευρέως ότι στις αρχές του 2022 ο Τζο Μπάιντεν θα ανανεώσει τη θητεία του κεντρικού τραπεζίτη που διόρισε το 2018 ο Ντόναλντ Τραμπ. Σε έρευνα του CNBC το 76% των ερωτηθέντων εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο νέος πρόεδρος θα κρατήσει στη Fed τον Πάουελ.

Είναι σαφές, εξάλλου, ότι ο σημερινός επικεφαλής αρμόδιος για τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ πολιτεύεται στη γραμμή της προκατόχου του (που είχε διορίσει ο Ομπάμα και με χαρά έδιωξε ο Τραμπ). Της περιβόητης «κόκκινης τραπεζίτισσας» Τζάνετ Γέλεν, την οποία ο Μπάιντεν έσπευσε να επαναφέρει σε ακόμα πιο νευραλγικό πόστο, αναθέτοντάς της το υπουργείο Οικονομικών.

Ο Μαρκ Κάμπανα της BoA πιστεύει ότι η εξέλιξη των πραγμάτων θα είναι αργή. Αλλά «άπαξ και η Fed ξεκινήσει να ανεβάζει τα επιτόκια, αυτά θα κινηθούν με ρυθμό ταχύτερο από αυτόν που περιμένει η αγορά». Σε κάθε περίπτωση, «ο Πάουελ εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να δηλώσει εμφατικά ότι η Fed θα περιμένει με υπομονή να «ξεκολλήσει η οικονομία», σημειώνει ο Τόνι Κρεσέντσι της Pimco.

Ο αναλυτής εξηγεί ότι εκείνο που περιμένει «υπομονετικά» η Fed είναι να ανακάμψει η αγορά εργασίας. «Οι εξελίξεις από το μέτωπο της απασχόλησης είναι πολύ ενθαρρυντικές και αναμένεται να είναι ακόμα καλύτερες το επόμενο δίμηνο. Όμως είμαστε πίσω όχι μόνο 8,4 εκατ. θέσεις εργασίας που χάθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης και ακόμα δεν αναπληρώθηκαν, αλλά και επιπλέον 1,5 εκατ. θέσεις που θα είχαν δημιουργηθεί αν δεν είχε προκύψει η πανδημία και η συνακόλουθη ύφεση», εξήγησε ο Κρεσέντσι.

Μια «άλλη» Fed

Εδώ θα πρέπει να θυμίσει κανείς ότι η Fed έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια τον τρόπο αξιολόγησης των οικονομικών εξελίξεων που επηρεάζουν τις αποφάσεις της. Έχει δώσει πλέον στην κοινωνία ρόλο ισότιμο με τον «μονεταριστικό» (αν όχι ακόμα πιο πρωταγωνιστικό) στη χάραξη της πολιτικής της.

Ο Πάουελ και όλοι οι αναλυτές πλέον αναφέρονται στη «διπλή αποστολή» της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας: τη σταθερότητα των τιμών και την απασχόληση. Ο Πάουελ, μάλιστα, συνήθως προτάσσει της σταθερότητας των τιμών, την απασχόληση. Δεν ήταν έτσι η κατάσταση πριν από τη Γέλεν, τη μαθήτρια του κεϊνσιανιστή νομπελίστα Τζέιμς Τόμπιν που δεν κρύβει πόσο επηρεάστηκε απ’ αυτόν η οικονομική της σκέψη.

Επί Άλαν Γκρίνσπαν και επί Μπεν Μπερνάνκι ουδείς μιλούσε για την απασχόληση. Ασφαλώς ο Γκρίνσπαν συνήθιζε πάντοτε να αναφέρεται στο «fine tuning», στον «καλό συντονισμό» της νομισματικής πολιτικής κατά τρόπον ώστε να αποτρέπει την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων στην αγορά δίχως να της στερεί ρευστότητα, δίχως να αναχαιτίζει δηλαδή τον αναπτυξιακό ρυθμό της οικονομίας.

Και η οικονομική ανάπτυξη είναι εκείνη σε μια ελεύθερη οικονομία που δημιουργεί θέσεις εργασίας. Σε περιόδους λοιμών, σεισμών και καταποντισμών, σαν κι αυτή που προέκυψε με την παγκόσμια υγειονομική κρίση, εναποτίθεται στην κρατική πρωτοβουλία να δημιουργήσει ανάπτυξη και απασχόληση μέσω δημοσίων έργων που χρηματοδοτεί.

Κάτι που ήδη πράττει ο Μπάιντεν με το πρόγραμμα των 2,25 τρισ. δολαρίων για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών που εξήγγειλε. Αλλά δεν είναι αυτό το πρότυπο στο σύγχρονο καπιταλισμό.

Η απασχόληση και οι θέσεις εργασίας μόνο εμμέσως ευνοούνταν από την επιτυχημένη πολιτική μιας Κεντρικής Τράπεζας. Η Γέλεν είναι εκείνη που άλλαξε τη φρασεολογία, τη φιλοσοφία και τις προτεραιότητες στην άσκηση νομισματικής πολιτικής, φέρνοντας την κοινωνία στην πρώτη γραμμή του ρόλου και της καταστατικής αποστολής της Fed. Ο Πάουελ ακολουθεί αβίαστα και αποτελεσματικά την ίδια γραμμή.

Γι’ αυτό και, εν προκειμένω, οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα… περιστέρια θα συνεχίσουν για καιρό ακόμα να πετούν ανενόχλητα πάνω από τη Wall Street. Και τα επιτόκια θα παραμείνουν οιονεί μηδενικά επί μακρόν.

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 2,6% σε ετήσια βάση το Μάρτιο, όμως ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων) αυξήθηκε μόνο κατά 1,8%.

Τις τελευταίες δεκαετίες είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο ιδανικός πληθωρισμός που δημιουργεί κίνητρο για ανάπτυξη δίχως να ροκανίζει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών είναι ένα ποσοστό «πολύ κοντά αλλά όχι πάνω από το 2%».

«Πολύ σύντομα ο πληθωρισμός θα φτάσει το 3%. Αλλά θα τον αντέξουν και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και οι παράγοντες της αγοράς», εκτίμησε ο Κρεσέντσι της Pimco.