Η ρηξικέλευθη εσωτερική πολιτική ατζέντα του Μπάιντεν και οι σχέσεις με την Κίνα

Πέρα απο το σαρωτικό επενδυτικό πρόγραμμα των 4 τρισ. δολαρίων για την απασχόληση, την εκπαίδευση και την κοινωνική αρωγή που ανέλυσε κατά την πρώτη ομιλία του στην κοινή συνεδρίαση των δύο Σωμάτων του αμερικανικού Κογκρέσου, ο Τζο Μπάιντεν σκιαγράφησε τον τρόπο με τον οποίο θα πολιτευθεί τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, δίνοντας έμφαση στις σχέσεις της χώρας του με την έτερη παγκόσμια υπερδύναμη, την Κίνα.

Η ομιλία Μπάιντεν στο Κογκρέσο ξεκίνησε σαν ένας «γύρος του θριάμβου», όπως χαρακτηριστικά γράφει ο αναλυτής του BBC Άντονι Ζάρτσερ. Ο πρόεδρος προέταξε την επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος και τις εκατοντάδες θέσεις εργασίας που ήδη τις πρώτες 100 ημέρες της διακυβέρησής του κατάφερε να δημιουργήσει. Και εξήγγειλε την πανηγυρική έξοδο των ΗΠΑ από την πανδημική κρίση. Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε θέση εκτόξευσης, εξάλλου, με την ανάπτυξη το πρώτο εξάμηνο να φθάνει το 6,3% και το δεύτερο να αποκτά πιθανότατα και διψήφιο ποσοστό, κατά τους αναλυτές.

Ο νέος πρόεδρος ολοκλήρωσε, ωστόσο, την ομιλία του με μια προειδοποίηση για τους κινδύνους που εγκυμονούν για τη χώρα και το δημοκρατικό πολίτευμά της λαϊκιστικές ρητορικές και διχαστικές πολιτικές σαν αυτές που προκάλεσαν τα άνευ προηγουμένου γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου και την εισβολή των σκοταδιστών μπαχαλάκηδων του Τραμπ στο Κογκρέσο.

Ιστορικές στιγμές

Ιστορική ήταν η στιγμή που, ξεκινώντας να μιλά, απευθύνθηκε στο προεδρείο. «Κυρία πρόεδρε της Βουλής των Αντιπροσώπων, κυρία πρόεδρε της Γερουσίας» είπε απευθυνόμενος στη Νάνσι Πελόζι και στην Κάμαλα Χάρις, αφού για πρώτη φορά στα 245 χρόνια της αμερικανικής Δημοκρατίας στα δύο Σώματα προεδρεύουν γυναίκες.

«Κανείς πρόεδρος δεν έχει ξεκινήσει να μιλά απευθυνόμενος σε δύο κυρίες. Καιρός ήταν…», πρόσθεσε. Και συνέχισε το γύρο του θριάμβου εξαγγέλλοντας την πανηγυρική έξοδο της χώρας από την πανδημική κρίση. Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε θέση εκτόξευσης, εξάλλου, με την ανάπτυξη το πρώτο εξάμηνο να φθάνει το 6,3% και το δεύτερο να αποκτά πιθανότατα και διψήφιο ποσοστό, κατά τους αναλυτές.

Ριζοσπαστική ατζέντα

Ο Μπάιντεν δικαίωσε όσους τον θεωρούν πολύ φιλελεύθερο (στην αμερικανική πολιτική ορολογία πολύ φιλεύθερος σημαίνει πολύ αριστερός), που ενώ είχε ξεκινήσει ως μετριοπαθής Δημοκρατικός (αυτή ήταν και η εικόνα του ως αντιπρόεδρος του Ομπάμα άλλωστε) στη συνέχεια ενσωμάτωσε τη φρασεολογία και εγκολπώθηκε πολιτικές προτάσεις που εξέφραζαν ριζοσπαστικά στελέχη του κόμματός του, όπως οι γερουσιαστές Μπέρνι Σάντερς και Ελίζαμπεθ Γουόρεν.

Από το βήμα του Κογκρέσου ο Μπάιντεν μίλησε για την ανάγκη να περιοριστεί νομοθετικά η οπλοκατοχή. Να ρυθμιστούν νομοθετικά ζητήματα που αφορούν τη μετανάστευση. Να αναμορφωθεί η ποινική δικαιοσύνη και να ρυθμιστούν με νόμο ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα ψήφου των μειονοτήτων. Συνέδεσε την «πράσινη μετάβαση» με την κοινωνική πολιτική και την πολιτική για την απασχόληση. Και με μια «άλλη» εθνική (πατριωτική ακριβέστερα) προσέγγιση της οικονομίας.

«Όταν σκέφτομαι την κλιματική αλλαγή, το μυαλό μου πέει στις θέσεις εργασίας. Δεν υπάρχει λογος γιατί οι Αμερικανοί εργαζόμενοι να μην μπορούν να γίνουν πρωτοπόροι παγκοσμίως στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων και μπαταριών», είπε σε μια αποστροφή του λόγου του. Ξεαθρισε εξάλλου ότι είναι «τα μπλε κολάρα εκείνα που θα χτίσουν την Αμερική». Η εργατική τάξη, δηλαδή, θα είναι εκείνη που θα υλοποιήσει το τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα για τις δημόσιες μεταφορές, για τους δρόμους, τις γέφυρες ή για τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα ευρέως φάσματος. «Οι Αμερικανοί που έμειναν πίσω και ξεχασμένοι», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Οικονομικός πατριωτισμός

«Δεν ήταν ποτέ καλό να ποντάρει κανείς κατά της Αμερικής. Και εξακολουθεί να μην είναι», προειδοποίησε ο Μπάιντεν τους «φίλους και εταίρους» (εντός αλλά και εκτός εσαγωγικών) της διεθνούς κοινότητας που προσπαθούν να συρρικνώσουν την παγκόσμια πολιτική και οικονομική επιρροή των ΗΠΑ. Κάποιοι ξένοι αναλυτές έκαναν λόγο για συνέχιση από τον Μπάιντεν της γραμμής Τραμπ σε ό,τι αφορά το διεθνές εμπόριο και συγκεκριμένα τις σχέσεις με την Κίνα.

Είναι ακόμα λίγο νωρίς για να βγάλει κανείς τόσο «ακραία» συμπεράσματα. Το βέβαιο είναι ότι, όπως φάνηκε και από την ομιλία Μπάιντεν στο Κογκρέσο, οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την πολιτική των κυρώσεων εναντίον κινεζικών εταιρειών, όπως είναι Huawei που κατηγορήθηκε από την προηγούμενη διακυβέρνηση για κατασκοπεία και για απειλή της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.

Για να αντιμετωπίσει τον κινεζικό ανταγωνισμό η διακυβέρνηση Μπάιντεν θα επιδιώξει διεθνείς συνεργασίες με συμμάχους σε τομείς των νέων τεχνολογιών, όπως είναι οι ημιαγωγοί και η τεχνητή νοημοσύνη. «Στρατηγική απόφαση του Μπάιντεν είναι να προστατεύσει τις αμερικανικές τεχνολογίες και να διασφαλίσει νευραλγικές εφοδιαστικές αλυσίδες που θα μειώσουν την εξάρτηση της χώρας από την Κίνα και θα περιορίσουν την αύξηση της διεθνούς επιρροής του Πεκίνου», δήλωσε στο CNBC ο Πολ Τριόλο, επικεφαλής γεωτεχνολογικών πρακτικών της Eurasia Group.

Επιχείρηση σαγήνη

Με κυβερνητικά διαπιστευτήρια και πολιτική υποθήκη την αδιαμφισβήτητη επιτυχία του προγράμματος εμβολιασμών (κατάφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες να ανεβάσει τον αριθμό των εμβολιασμών στα 3 εκατ. ημερησίως και να έχει κάνει μια δόση εμβολίου σχεδόν το 50% του συνολικού πληθυσμού των ΗΠΑ), ο Μπάιντεν προσπάθησε να σαγηνεύσει το Κογκρέσο και δη τα μέλη της Γερουσίας, όπου το κόμμα του διαθέτει οριακή πλειοψηφία χάρη στην ψήφο της προέδρου του Σώματος και αντιπροέδρου των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις.

Ήταν ένα εγχείρημα που μάλλον δεν στέφθηκε από επιτυχία, αν κρίνει κανείς από τις αντιδράσεις ηγετικών στελεχών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής του Κόμματος Ρόνα Μακ Ντάνιελ (ανιψιά του Μιτ Ρόμνεϊ, προεδρικού υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών στις εκλογές του 2012 που επανεξελέγη ο Ομπάμα) χαρακτήρισε τις πρώτες 100 ημέρες της διακυβέρνησης Μπάιντεν ως την «απόλυτη αποτυχία», ενώ ο γερουσιαστής Τιμ Σκοτ (ο μοναδικός μαύρος γερουσιαστής των Ρεπουμπλικανών και επίδοξος διεκδικητής του χρίσματος του Κόμματος για τις επόμενες προεδρικές εκλογές) χαρακτήρισε την ατζέντα Μπάιντεν ως ένα «φιλελεύθερο ευχολόγιο μεγάλης κυβερνητικής σπατάλης».

Είναι μια περίεργη περίπτωση πολιτικού ο Τιμ Σκοτ, που σίγουρα θα απασχολήσει περισσότερο την κοινή γνώμη και την αμερικανική και τη διεθνή τα χρόνια που έρχονται. Ο ηλικίας 55 ετών γερουσιαστής από τη Νότια Καρολίνα παιδί μονογονεϊκής οικογένειας που ανέθρεψε με στερήσεις και θυσίες η εργαζόμενη ως βοηθός νοσοκόμα μητέρα του και αποτελεί, αν μη τι άλλο, την προσωποποίηση του αμερικάνικου ονείρου στην πιο ακραία και δύσκολα επιτεύξιμη εκδοχή του, έφθασε στο σημείο να υποστηρίξει ότι «στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ρατσισμός»!

Αμερικανικά παράδοξα

Η αλλοπρόσαλλη απόφανση αυτή του γιου της μαύρης νοσοκόμας, που κατά το παρελθόν έχει επανειλημμένως μιλήσει για τις διακρίσεις που υπέστη ως νέος Αφροαμερικανός, ήταν η απάντηση που έδωσε στην αναφορά που έκανε ο Μπάιντεν στη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ μιλώντας για τις φυλετικές ανισότητες, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Όλοι είδαμε το γόνατο της αδικίας να συνθλίβει τον σβέρκο των μαύρων Αμερικανών… Τώρα είναι η ευκαιρία να κάνουμε μια πραγματική πρόοδο».

Ευλόγως αναρωτιέται κανείς αν είναι πειστικότερος στα μάτια των έγχρωμων Αμερικανών ψηφοφόρων ένας μαύρος πολιτικός που έζησε στη φτώχεια και την στέρηση και δηλώνει ότι «δεν υπάρχει ρατσισμός» ή ένας de facto εκπρόσωπος της «λευκής πολιτικής ελίτ» που δεν του έλειψε ποτέ τίποτα αλλά στην πρώτη του προεδρική ομιλία του στο Κογκρέσο ξεστομίζει τη φράση «η λευκή υπεροχή είναι τρομοκρατία».