Ειδικός τρόπος φορολόγησης – Ποια είναι τα κίνητρα και οι φοροαπαλλαγές για μεταφορά φορολογικής κατοικίας και επαναπατρισμό φορολογούμενων

Η χώρα μας όπως άλλωστε και άλλες  χώρες, στην προσπάθεια αύξησης  των φορολογικών της εσόδων, θέσπισε ευνοϊκές  διατάξεις για φορολόγηση εισοδημάτων από το εξωτερικό.

Εναλλακτική φορολόγηση εισοδημάτων αλλοδαπών προσώπων στην Ελλάδα

Τα παρακάτω εφαρμόζονται για εισοδήματα :

• Όσων επενδύουν στην Ελλάδα άνω των 500.000,00 ευρώ (άρθρο 5Α).
• Από συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης που αποκτούν φυσικά πρόσωπα, εφόσον μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα (άρθρο 5Β).
• Από μισθούς και επιχειρηματική δραστηριότητα αλλοδαπών εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων αλλά και Ελλήνων που έφυγαν από την χώρα κατά την διάρκεια της κρίσης (άρθρο 5Γ).

Τι ισχύει και ποιες είναι οι προϋποθέσεις  αναλυτικά

Α) Το πρώτο βήμα έγινε με τον Ν.4646/2019 όπου προστέθηκε το άρθρο 5Α στον Κ.Φ.Ε 4172 σχετικά με την εναλλακτική μορφή φορολόγησης εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή για φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.

Ήδη από το φορολογικό έτος 2019 είχαν προστεθεί οι κωδικοί 039 -040 στο έντυπο Ε1, οι οποίοι συμπληρώνονται για όσους αλλοδαπούς φορολογούμενους υπάγονται στις διατάξεις τις εναλλακτικής φορολόγησης στην Ελλάδα εφόσον μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία , επενδύοντας τουλάχιστον 500.000 ευρώ, σε ακίνητα, ή επιχειρήσεις, ή κινητές αξίες, ή μετοχές και μερίδια σε νομικά πρόσωπα ημεδαπής. Στην παραπάνω επένδυση, μπορεί να προχωρήσει  ο ίδιος ή συγγενικό του πρόσωπο ο/η σύζυγος και οι ανιόντες ή κατιόντες σε ευθεία γραμμή.  Έτσι μπορεί να αποκτήσει  Golden Visa  και άδεια διαμονής,  πληρώνοντας κατ’αποκοπή, για κάθε φορολογικό έτος  τουλάχιστον 100.000 ευρώ φόρο, χωρίς να εξετάζεται αν έχουν δηλωθεί τα εισοδήματα  στην αλλοδαπή.

Για κάθε συγγενικό πρόσωπο, για το οποίο ζητήθηκε και εγκρίθηκε η υπαγωγή στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης, καταβάλλεται ποσό φόρου ίσο με 20.000 ευρώ.

Στα επιπλέον κίνητρα συμπεριλαμβάνεται η απαλλαγή φόρου κληρονομιών και δωρεών περιουσίας που βρίσκεται στην αλλοδαπή.

Για φορολογούμενους   που πραγματοποίησαν επενδύσεις από 12/12/2019 και μετά δεν εξετάζεται η δικαιολόγηση του συναλλάγματος που εισήχθηκε , ενώ η επένδυση πρέπει να ολοκληρωθεί εντός τριετίας από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Η εφαρμογή της ρύθμισης αυτής ισχύει από την υποβολή της αίτησης και λήγει μετά από 15 φορολογικά έτη χωρίς άλλη παράταση του διαστήματος αυτού.

Β) Στην συνέχεια ο νόμος 4714/2020 επέκτεινε την εναλλακτική φορολόγηση σε δικαιούχους σύνταξης εξωτερικού. Προστέθηκαν νέες διατάξεις  στο άρθρο 5Β  στον Κ.Φ.Ε. 4172 και με την απόφαση 1217/2020 δόθηκαν οδηγίες που αφορά  φορολογούμενους που θα μεταφέρουν την φορολογική κατοικία στην Ελλάδα και είναι συνταξιούχοι. Εδώ πρέπει να προστεθούν νέοι κωδικοί στο έντυπο Ε1.

Ποια είναι η διαδικασία – δελεαστικός φόρος 7%

Η αίτηση μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας με υπαγωγή στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή, υποβάλλεται στη Φορολογική Διοίκηση από το φυσικό πρόσωπο συνταξιούχο μέχρι τις 31 Μαρτίου του εκάστοτε φορολογικού έτους.

Αρμόδια υπηρεσία για την υποβολή, αίτηση, έγκριση και απόρριψη της αίτησης, για υπαγωγή του φορολογούμενου και την εξέταση των δικαιολογητικών καθώς και για την υποβολή και παρακολούθηση καταβολής φόρου είναι η Δ.Ο.Υ κατοίκων εξωτερικού.

Οι προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν σωρευτικά είναι :

1) να μην ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδας τα προηγούμενα (5) από τα (6) έτη πριν την μεταφορά της φορολογικής του κατοικίας στην Ελλάδα και

2) να μεταφέρει την φορολογική του κατοικία από κράτος στο οποίο ισχύει η συμφωνία διοικητικής συνεργασίας με την Ελλάδα.

Ο τρόπος φορολόγησης  είναι  7%  με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης , για το σύνολο του εισοδήματος που αποκτήθηκε στην αλλοδαπή. Το φυσικό πρόσωπο θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδας  κατά την έννοια των συμβάσεων για την αποφυγή της διπλής φορολογίας που έχει συνάψει η Ελλάδα.

Τυχόν φόρος που έχει καταβληθεί στην αλλοδαπή για τα εισοδήματα που αφορούν και εντάσσονται  στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης, εκπίπτει από τον φόρο , με βάση τις διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 4172 ή με βάσει την Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος , εφόσον είτε προβλέπεται σχετικά ότι υπάρχει δικαίωμα φορολόγησης και στα δύο κράτη, είτε δεν έχει η Ελλάδα υπογράψει αντίστοιχα ΣΑΔΦΕ με το κράτος προέλευσης  του εισοδήματος.

Ο φόρος καταβάλλεται σε 1 δόση μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου.

Θέματα που αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή :

• Αν σε κάποιο έτος το φυσικό πρόσωπο δεν καταβάλλει ολόκληρο το ποσό του φόρου παύει να υπάγεται στις ευνοϊκές διατάξεις του παρόντος και φορολογείται για το παγκόσμιο εισόδημα του βάσει των γενικών διατάξεων.
• Στο εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή δεν επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
• Το φυσικό πρόσωπο που υπάγεται στις διατάξεις, 5Β δεν έχει απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς και δωρεάς για περιουσία που βρίσκεται στην αλλοδαπή.
• Το φυσικό πρόσωπο που υπάγεται στις διατάξεις , του 5Β δεν μπορεί να υπαχθεί στις διατάξεις 5Α.

Μισός φόρος για Μισθωτούς και για ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα

Γ) Συνέχεια στα κίνητρα  δόθηκε  με τον νόμο 4758/2020 όπου προστέθηκε και νέο άρθρο  5 Γ στον Ν.4172 με το οποίο θα υπάρχει ειδική μεταχείριση για  φυσικά πρόσωπα  που θα μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και έχουν εισοδήματα από μισθούς και επιχειρηματική δραστηριότητα. (Οδηγίες δόθηκαν με την Α.1087/2021)

Τα φορολογικά προνόμια που ισχύουν :

• Απαλλαγή του 50% του εισοδήματος από τον φόρο και την εισφορά αλληλεγγύης
• Μη εφαρμογή των διατάξεων για τις ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες
• Μη εφαρμογή των διατάξεων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

Η διάρκεια της ρύθμισης αυτή ισχύει για φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1.1.2021 και μετά.

Η υπαγωγή στο καθεστώς αυτό ξεκινάει από την αίτηση και δεν δύνανται να υπερβαίνει το επτά έτη, χωρίς δυνατότητα παράτασης

Προσοχή:  Ο φορολογούμενος πρέπει να δηλώσει ότι θα παραμείνει στην Ελλάδα τουλάχιστον για μια διετία.

Στο πλαίσιο προσέλκυσης στην Ελλάδα φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στο εξωτερικό εντάσσεται και ο πρόσφατος νόμος 4778/2021, ο οποίος ρυθμίζει τη σύσταση και λειτουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας.

Με τις νέες διατάξεις θεσπίζονται σαφείς και διαφανείς κανόνες – με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές – οι οποίοι διέπουν τη διαχείριση, από τα λεγόμενα family offices, χρηματικών ροών και οικογενειακής περιουσίας φυσικών προσώπων υψηλής οικονομικής επιφάνειας.

Παρατάσεις Υποβολής αιτήσεων

Με ανακοίνωσή του στις 27/4 το Υπουργείο Οικονομικών λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος φορολογούμενων δόθηκε παράταση :

• Έως τις 31 Μαΐου, για νέους φορολογικούς κατοίκους που πραγματοποιούν σημαντικές επενδύσεις στην Ελλάδα (άρθρο 5Α του Κ.Φ.Ε ) και για δικαιούχους σύνταξης εξωτερικού οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στη χώρα μας (άρθρο 5Β του Κ.Φ.Ε).
• Έως τις 30 Σεπτεμβρίου, για φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία και θα απασχοληθούν σε νέες θέσεις εργασίας ή θα προβούν σε έναρξη δραστηριότητας ως αυτοαπασχολούμενοι (άρθρο 5Γ του Κ.Φ.Ε.).

O Δαμιανός Ευστρατιάδης είναι Λογιστής- φοροτεχνικός

Γ.Γ. Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ),

Σύμβουλος  επιχειρήσεων