Σουηδία: Γιατί πήραν «φωτιά» οι τιμές ακινήτων

Η αγορά κατοικιών της Σουηδίας έχει πάρει «φωτιά» ιδιαίτερα μέσα στις μεγάλες πόλεις, με νέες πολύ σημαντικές αυξήσεις στις τιμές που είναι οι υψηλότερες της τελευταίας 15ετίας, εντείνοντας πλέον τους φόβους ακόμη και για φούσκα.

Μόνο το Μάρτιο, οι αυξήσεις για σπίτια που στεγάζουν μια οικογένεια το καθένα αυξήθηκαν κατά 20% σε σύγκριση με πέρσι, σύμφωνα με στοιχεία του δείκτη ακινήτων HOX Sweden που επικαλείται το Bloomberg. Οι αυξήσεις αυτές είναι οι μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί από το 2005 και μετά.

Οι τιμές επίσης στη χώρα για αυτόνομες κατοικίες ή μονοκατοικίες όπως συνηθίζονται να αποκαλούνται στην Ελλάδα, εκτοξεύτηκαν κατά 17% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2021, ενώ οι τιμές για διαμερίσματα κατέγραψαν αύξηση κατά 8% την ίδια περίοδο. Στην εξέλιξη αυτή μάλιστα έχει συμβάλλει όπως όλα δείχνουν και η πανδημία.

Πρόκειται για ράλι τιμών ρεκόρ σύμφωνα με την Svensk Maklarstatistik, την ένωση μεσιτών ακινήτων η οποία έχει αρχίσει να συγκεντρώνει στοιχεία από το 2005 και μετά.

Πλέον οι αρχές έχουν αρχίσει να ανησυχούν σοβαρά για τις εξελίξεις, καθώς οι υψηλές τιμές οδηγούν σε υπέρογκη αύξηση του δανεισμού για τα νοικοκυριά και προκαλούν στρέβλωση στην αγορά.

Τα αίτια

Οι βασικοί λόγοι για το ράλι αυτό είναι τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, η σταθερά χαμηλή προσφορά κατοικιών, ειδικά μέσα στις μεγάλες πόλεις, οι χαμηλοί ρυθμοί ανοικοδόμησης, η υψηλή ζήτηση για ακίνητα ειδικά από όσους μετακινούνται από τις μικρότερες πόλεις στις πιο μεγάλες, το μεταναστευτικό κύμα και η θετική πορεία της οικονομίας.

Επίσης στη Σουηδία πολλά ζευγάρια αποφασίζουν να κάνουν παιδιά σε νεαρή ηλικία με αποτέλεσμα να δημιουργείται από νωρίς αυξημένη ανάγκη για στέγαση.

Καθοριστικό ρόλο όμως φαίνεται ότι έχει διαδραματίσει και η πανδημία.

Η μεγάλη ζήτηση για αυτόνομες κατοικίες-μονοκατοικίες καταγράφεται καθώς οι υποψήφιοι αγοραστές αναζητούν ακίνητα με μεγάλους χώρους και κήπους ώστε να μπορούν να εργάζονται πιο εύκολα από απόσταση, αναφέρει έκθεση της σκανδιναβικής τράπεζας Nordea.

Την ίδια στιγμή προσφορά τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση έχει αλλάξει, επειδή λόγω της πανδημίας έχει αναστραφεί η συνήθεια μεγαλύτερων σε ηλικία να φεύγουν από τα σπίτια τους που βρίσκονται στο κέντρο των πόλεων και να πηγαίνουν στην περιφέρεια.

Αυτό γίνεται επειδή έχουν περιοριστεί οι μετακινήσεις ως μέτρο αντιμετώπισης του Covid-19.

Με την οικονομία επίσης στη Σουηδία να μην έχει δεχτεί το ισχυρό πλήγμα που έχει καταγραφεί σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών συνέχισε να αυξάνεται, τροφοδοτώντας περαιτέρω την αύξηση των τιμών.

Πολλά νοικοκυριά αισθάνονται ότι υπάρχει οικονομική άνεση και εμπιστοσύνη για να γίνει μια τόσο μεγάλη αγορά όπως αυτή μιας κατοικίας λένε στελέχη της Nordea. Όπως επισημαίνουν, παρά την πανδημία ο πλούτος των νοικοκυριών αυξήθηκε το 2020. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν διατηρήσει τις δουλειές τους, τα επιτόκια είναι χαμηλά και το χρηματιστήριο έχει πάει καλά.

Κίνδυνοι

Σύμφωνα με στοιχεία των Τάιμς της Νέας Υόρκης, μετά από πτώση τιμών το 2017 και το 2018, οι τιμές των κατοικιών στη Σουηδία άρχισαν να αυξάνονται πάλι από το 2019.

Το 2020 οι τιμές αυξήθηκαν κατά 7,5% σε σύγκριση με το 2019, καταγράφοντας μάλιστα στην πορεία και ρεκόρ αριθμού συναλλαγών, σύμφωνα με έκθεση της σκανδιναβικής τράπεζας Nordea.

Κρατικά στοιχεία έδειξαν για το 2020 συνολική αύξηση των τιμών κατά 6 τοις εκατό για κτίρια που στεγάζουν μία ή δύο κατοικίες και 10% αύξηση των τιμών για εξοχικές κατοικίες.

Οι κίνδυνοι όμως είναι υπαρκτοί. Ακόμα κι αν δεν υπάρξει νέο οικονομικό σοκ από την πανδημία, οι οφειλέτες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης των στεγαστικών τους δανείων.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας έχει βάλει στον πάγο μεν τα επιτόκια, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αγορές έχουν αρχίσει να προεξοφλούν πιθανή αύξηση του πληθωρισμού στον ορίζοντα.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια στεγαστικών δανείων στη Σουηδία -με μέσο όρο περίπου 1,3% για δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου – μπορεί να αρχίσουν να αυξάνονται. Επιπλέον, οι εποπτικές αρχές κινούνται για να υιοθετηθούν αυστηρότεροι κανόνες χορήγησης στεγαστικών δανείων.