Γιατί η Εργατική Πρωτομαγιά είναι τόσο σημαντική σήμερα

Στην Ελλάδα, φέτος, λόγω του Πάσχα, οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς μεταφέρθηκαν για αύριο Τρίτη. Με την ευκαιρία αυτή, ας θυμηθούμε γιατί η ημέρα αυτή έχει τόση σημασία, ειδικά σήμερα που ο πλανήτης κλονίζεται απο την πανδημία του κορονοϊού.

Η Εργατική Πρωτομαγιά έχει τις ρίζες της στην εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης και σκοπό έχει την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Την εποχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να έχουν ανάγκη προστασίας καθώς η πανδημία κατέστρεψε 255 εκατομμύρια θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης το 2020, σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας ILO. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια υγειονομική κρίση επιτάχυνε το ρυθμό χρήσης ρομπότ στην εργασία, εξέλιξη που οδηγεί σε αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, όπως αποκάλυψε έρευνα του ΔΝΤ.

Οι αγώνες και τα επιτεύγματα των εργαζομένων εορτάζονται την Εργατική Πρωτομαγιά με απεργία και εορταστικές εκδηλώσεις. Η απεργία αυτή γιορτάζεται στις περισσότερες χώρες την 1^η Μαίου, όμως στις ΗΠΑ, η ημέρα αυτή γιορτάζεται την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου.

Στη διάρκεια της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης στη δεκαετία του 1880, οι άνθρωποι εργάζονταν 10-16 ώρες ημερησίως, έξι ημέρες την εβδομάδα. Πολλοί εξ αυτών ήταν παιδιά, πρόβλημα που παραμένει ακόμη και σήμερα και αφορά περίπου 152 εκατομμύρια παιδιά. Τα μέλη των εργατικών ενώσεων και σωματείων ενώθηκαν ζητώντας έλεγχο στα ωράρια εργασίας και καταπολέμηση των φαινομένων κατάχρησης από τους εργοδότες. Η προστασία των εργαζομένων παραμένει το ίδιο σημαντική σήμερα –ειδικά στο πλαίσιο της πανδημίας του κορονοϊού. Και όπως αναφέρει η Βικτόρια Μάστερσον σε άρθρο της στο World Economic Forum, υπάρχουν τέσσερις λόγοι γιαυτό:

1. Η άνοδος των ρομπότ

Οι πανδημίες οδηγούν σε αύξηση των ρομπότ, σύμφωνα με το ΔΝΤ, με τους εργαζόμενους χαμηλής εξειδίκευσης να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν τις δουλειές τους απ΄ ότι οι συνάδελφοί τους με υψηλή εξειδίκευση. Το ΔΝΤ ανέλυσε την υιοθέτηση των βιομηχανικών ρομπότ έπειτα από τέσσερις προηγούμενες πανδημίες, περιλαμβανομένων του SARS το 2003 και του Εμπολα το 2014 και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αυτοματοποίηση επιταχύνθηκε στα χρόνια που ακολούθησαν. Δύο είναι οι λόγοι που κρύβονται πίσω από αυτή την τάση, όπως υποστηρίζουν οι Ταχσίν Σααντί Σεντίκ και Ζιάε Γιού, οικονομολόγοι του ΔΝΤ: «Πρώτον, μετά από μεγάλα σόκ όπως υφέσεις, οι εταιρείες αναδιαρθρώνουν τις δραστηριότητές τους και προσαρμόζουν την παραγωγή σε νέες τεχνολογίες που μειώνουν το εργατικό κόστος. Δεύτερον, οι εταιρείες ίσως προτιμούν ρομπότ επειδή δεν αρρωσταίνουν.» Η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το 2020 για το μέλλον της εργασίας, αποκάλυψε ότι περισσότερο από το 80% των εργοδοτών εκτιμά ότι θα κάνει μεγαλύτερη χρήση της εξ αποστάσεως εργασίας και ότι θα ψηφιοποιήσει τις διαδικασίες εργασίας. Περίπου το 50% των εργοδοτών επίσης προετοιμάζεται για την αυτοματοποίηση κάποιων διαδικασιών. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα λιγότερες θέσεις εργασίας, αλλά σίγουρα κάποιες θέσεις εργασίας βρίσκονται σε κίνδυνο.

2. Ισόττητα στους χώρους εργασίας

Γυναίκες και κορίτσια επηρεάζονται δυσανάλογα από κρίσεις όπως οι πανδημίες, λόγω του διπλού ρόλου που καλούνται να υπηρετήσουν στην πρώτη γραμμή και στο σπίτι. Πράγματι, το 70% των εργαζομένων στον υγειονομικό τομέα είναι γυναίκες, ωστόσο, τo μισθολογικό χάσμα των φύλων στον υγειονομικό τομέα βρίσκεται στο 28% και είναι μεγαλύτερο από το συνολικό μισθολογικό χάσμα του 16%. Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών ανέπτυξε ένα πρόγραμμα ως παγκόσμια απάντηση στις επιπτώσεις του κορονοϊού σε γυναίκες και κορίτσια, περιλαμβανομένων πακέτων στήριξης και διασφάλισης ότι το «ασθενές» φύλο θα ηγηθεί της διαδικασίας σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων.

3. Ανάκαμψη από την πανδημία

Η Covid-19 κατέστρεψε 255 εκατομμύρια θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ILO. Το 8,8% των παγκόσμιων εργατοωρών που χάθηκαν είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερο από τον αριθμό που χάθηκε στη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2009, όταν οι μειωμένες ώρες εργασίας και οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν έπληξαν 114 εκατομμύρια ανθρώπους. Ενώ ο ILO περιμένει ότι η ισχυρή οικονομική ανάκαμψη θα έρθει στο δεύτερο ήμισυ του 2021 με τη βοήθεια του εμβολιασμού, παράλληλα προειδοποιεί ότι η ανάκαμψη θα είναι άνιση, με μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας σε τομείς που επλήγησαν καίρια όπως εστίαση, τέχνη και λιανεμπόριο, ενώ οι γυναίκες και οι νέοι επίσης επλήγησαν περισσότερο από τους άνδρες.

4. Εργασία για ένα βιώσιμο μέλλον

Η κλιματική αλλαγή θα αλλάξει τη φύση και τη δομή της απασχόλησης, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και καθιστώντας άλλες μη-βιώσιμες, όπως υποστηρίζει ο ILO, που καλεί τις χώρες σ΄ ολόκληρο τον κόσμο να συμβάλουν προς την κατεύθυνση ενός πιο πράσινου μέλλοντος, επενδύοντας στην κλιματική εκπαίδευση. «Πρέπει να προετοιμάσουμε τους νέους γιαυτόν τον κόσμο που αλλάζει,» όπως δήλωσε ο επικεφαλής του ILO, Γκι Ριντέρ.