Σπάνιες γαίες: Το come back των Αμερικανών

Μαζικές επενδύσεις σε πράσινα project δρομολογεί η νέα κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, στο πλαίσιο της νέας φιλικότερης προς το περιβάλλον πολιτικής που έχει υιοθετήσει ο Λευκός Οίκος με παράλληλο στόχο και την τόνωση της οικονομίας και της απασχόλησης.

Ένας από τους τομείς που έχουν μπει σε προτεραιότητα και για λόγους εθνικής ασφαλείας είναι ο τομέας της εγχώριας παραγωγής σπάνιων γαιών, δεδομένου πως πρόκειται για μέταλλα ζωτικής σημασίας για τον τεχνολογικό κλάδο, για την παραγωγή μικροτσίπ, μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, την κατασκευή ανεμογεννητριών κ.λπ.

Κυρίαρχη δύναμη στην παραγωγή σπάνιων γαιών παγκοσμίως παραμένει η Κίνα, η οποία ελέγχει περίπου το 40% των παγκόσμιων αποθεμάτων και το 2019 ήταν υπεύθυνη για το 80% των εισαγωγών.

Ο νέος Λευκός Οίκος με προεδρικό διάταγμα του Τζο Μπάιντεν δρομολόγησε αναθεώρηση της εθνικής στρατηγικής στο μέτωπο των σπάνιων γαιών, που γρήγορα μεταφράστηκε σε ένα στρατηγικό σχέδιο ύψους 30 εκατ. δολαρίων από το υπουργείο Ενέργειας για την άμεση ενίσχυση της έρευνας για σπάνιες γαίες με στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής (κυρίως σε κοβάλτιο και λίθιο).

Η πρωτοβουλία έχει τη στήριξη και πολλών βουλευτών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, οι οποίοι αντιλαμβάνονται το θέμα, όχι μόνο μέσα από το πρίσμα της οικονομικής ανάγκης της χώρας αλλά και της γεωπολιτικής, που έχει να κάνει με το ρόλο της Κίνας και τον τρόπο που «εκβιάζει» την παγκόσμια κοινότητα με τις προμήθειες σπάνιων γαιών.

Δεν είναι τυχαίο πως και κατά την κλιμάκωση του σινοαμερικανικού πολέμου επί Ντόναλντ Τραμπ, οι Κινέζοι είχαν απειλήσει να απαντήσουν στις αμερικανικές κυρώσεις με περιορισμούς στις προμήθειες σπάνιων γαιών προς τις ΗΠΑ και τους αμερικανικούς ομίλους, αν και απέφυγαν να υλοποιήσουν τις απειλές τους αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα που θα προκαλούσε για την παγκόσμια τεχνολογική αγορά.

Υπόψη πως η οικογένεια των σπάνιων γαιών, που περιλαμβάνει 17 στοιχεία, δεν είναι τόσο σπάνια όσο υποδηλώνει η ονομασία της. Όμως, η επεξεργασία τους είναι δαπανηρή και κυρίως ιδιαίτερα ρυπογόνα, εξ ου και η ανάπτυξη της παραγωγής ήταν ευκολότερη από την Κίνα, όπου οι περιβαλλοντολογικοί κανόνες ήταν επί χρόνια… χαλαροί. Ένα πρακτικό πρόβλημα που θα συναντήσουν μπροστά τους και οι ΗΠΑ στα νέα project που θα θελήσουν να δρομολογήσουν.

Αυτό φάνηκε ήδη από τις αντιδράσεις που έχουν δημιουργηθεί αναφορικά με το project κατασκευής ενός νέου εργοστασίου επεξεργασίας σπάνιων γαιών στο Τέξας από την αυστραλιανή εταιρεία ορυχείων Lynas Corporation, που είναι και από τους μεγαλύτερους, μη κινεζικούς, παίκτες του κλάδου διεθνώς.

Η Lynas κατάφερε να διασφαλίσει και μια παχυλή χρηματοδότηση ύψους περίπου 30 εκατ. δολαρίων από το Πεντάγωνο για να προχωρήσει το έργο που κρίθηκε σημαντικό και για λόγους εθνικής ασφαλείας. Όμως, οι αντιδράσεις από ακτιβιστικές οργανώσεις προκαλούν ήδη καθυστερήσεις.

Υπόψη πως σύμφωνα με μελέτες, μόνο η εκτιμώμενη αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων στα 12,2 εκατ. οχήματα μέχρι το 2025 θα κλιμακώσει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό για τις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την κατασκευή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, εκτοξεύοντας τις τιμές για τις μπαταρίες κατά 18% και διπλασιάζοντας τις τιμές λιθίου και κοβάλτιου στις διεθνείς αγορές commodities.