Αντίστροφη μέτρηση για το Σύμφωνο Σταθερότητας;

Αντιμέτωπη με μία μεγάλη πρόκληση βρίσκεται η Ευρώπη που θα κρίνει την ικανότητα της να αλλάζει και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες στην οικονομία και να αναβαθμίζει το κράτος πρόνοιας και το βιωτικό επίπεδο των πολιτών.

Πρόκειται για την αναμόρφωση του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας που έχει «λαβωθεί» από την κρίση της πανδημίας και λειτουργεί συχνά ως βρόχος για την ανάπτυξη και τη κοινωνία

Ο «σιδερένιος» κανόνας της εξυγίανσης που θεσπίστηκε στη δεκαετία του 90’ και επιτάσσει το κοντέρ του ελλείμματος να είναι κολλημένο κάτω από το 3% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να κινείται στη περιοχή του 60% έχει ξεπεραστεί από τα ίδια τα γεγονότα.

Οταν η οικονομία στροβιλίζεται στη δίνη της ύφεσης και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά γονατίζουν από το βάρος των απωλειών στα εισοδήματα οι κυβερνήσεις έχουν χρέος να χρηματοδοτήσουν μέτρα στήριξης. Το κυρίαρχο είναι η δημιουργία ισχυρού «τείχους ανοσίας» και η ενεργοποίηση του παραγωγικού ιστού.

Οι τονωτικές ενέσεις ρευστότητας διευρύνουν τη «μαύρη τρύπα» του δημοσίου και διογκώνουν το χρέος προκαλώντας σχίσμα στο δόγμα της δημοσιονομικής ορθοδοξίας.

Τι νόημα έχει η «υγεία των δημοσιονομικών δεικτών» όταν η πραγματική οικονομία νοσεί και οι πολίτες υποφέρουν.

Οι τροχιοδεικτικές δηλώσεις των ευρωπαίων παραπέπμουν σε αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας αλλά δεν δίνουν στίγμα προθέσεων. Για μια ακόμη φορά επιχειρούν να κρατούν τις ισσοροπίες καθώς στους κόλπους της Ευρωπαικής Ένωσης διατυπώνονται αντικρουόμενες θέσεις και πολιτικές.

Οι σκληροπυρηνικοί του Βορρά με προεξάρχουσα τη Γερμανία συζητούν ελαστικοποίηση των κριτηρίων χωρίς όμως αλλαγές στους «κόφτες» για τα ελλείμματα και τα χρέη.

Αντίθετα οι χώρες του Νότου θέλουν ριζική αναμόρφωση του Συμφώνου που θα απελευθερώνει δημοσιονομικό χώρο για την ενίσχυση της χρηματοδοτικής δύναμης πυρός για την επανεκκίνηση των επιχειρήσεων, την τόνωση της ανάκαμψης και των θέσεων εργασίας και την αναπλήρωση των απωλειών στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Ζητούν να εξαιρούνται οι αναπτυξαικές και κοινωνικές παρεμβάσεις από τον υπολογισμό του ελλείμματος και μετρητής για τη βιωσιμότητα του χρέους να μην είναι όγκος του αλλά το ύψος των δαπανών εξυπηρέτησης ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του επιτρόπου Οικονομικών, Πάολο Τζεντιλόνι και του αντιπροέδρου της Ευρωπαικής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόφσκις η Κομισιόν θα προτείνει τροποποιήση των δημοσιονομικών κανόνων μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2021. Ωστόσο οι δύο αξιωνατούχοι κράτησαν κλειστά τα χαρτιά τους για το εύρος των αλλαγών και περιορίστηκαν να δηλώσουν ότι ένας «χρυσός κανόνας» που συζητείται είναι να αφαιρούνται από τον υπολογισμό του ελλείμματος οι δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις και το ποσοστό αύξησης των υπόλοιπων δαπανών να μην υπερβαίνει το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης.

Το σχέδιο φαίνεται ότι δεν θίγει το πυρήνα του Συμφώνου και αποτελεί παραλλαγή παλαιότερης ιδέας που είχαν υποστηρίξει αρκετές κυβερνήσεις αλλά έμεινε στα χαρτιά. Βέβαια δίνει ανάσες αλλά δεν εξαλείφει το κίνδυνο της «μεταπανδημικής λιτότητας» για την απόσβεση της δημοσιονομικής ζημιάς και δεν χαλαρώνει τη θηλιά του ελλείμματος στις δαπάνες για επενδύσεις και κοινωνικές παροχές.

Ομιχλώδες παραμένει το τοπίο και για το καυτό θέμα του δημόσιου χρέος που λόγω των μέτρων στήριξης έχει διογκωθεί και κινείται σε επίπεδα ρεκόρ σε πολλές χώρες με την Ελλάδα να έχει το υψηλότερο χρέος στην Ευρώπη σπάζοντας το φράγμα του 200% του ΑΕΠ.

Οι σημερινοί κανόνες ορίζουν ότι μια χώρα με χρέος υψηλότερο του 60% είναι υποχρεωμένη κάθε χρόνο να το μειώνει κατά το 1/20 της απόκλισης με περικοπές δαπανών η αυξήσεις φόρων η συνδυαστικά και με τα δύο Με βάση το κανόνα αυτό αν δεν ίσχυε η ρήτρα της ευελιξίας η Ελλάδα θα έπρεπε κάθε χρόνο να μειώνει το χρέος κατά 7% του ΑΕΠ!!!

Μια κρίσιμη μάχη ξεκινάει. Το ζητούμενο είναι η Ευρώπη να εγκαταλείψει αναχρονιστικές λογικές και να αποδείξει ότι πάνω από τους αριθμούς βάζει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Είναι ευκαιρία να βάλει τέλος στο «ηλίθιο» Σύμφωνο Σταθερότητας όπως το είχε αποκαλέσει ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής Ρομάνο Πρόντι.