Την τροφή και τα μάτια σας…

Ομολογώ πως πολλά πράγματα για την τροφή δεν κατέχω. Ερωτήματα από πού προέρχεται και τι τρώμε ποτέ δεν με απασχόλησαν ιδιαίτερα.

Θεωρώ πως πολλοί άνθρωποι που ζούμε σε πόλεις έχουμε ξεχάσει ή για να είμαι ακριβής δεν μπαίνουμε στον κόπο (έχουμε άλλωστε τόσα στο κεφάλι μας που ο… σκληρός δίσκος είναι έτοιμος να «κρασάρει») να σκεφτούμε πως η τροφή ξεκινάει από κάποιο αγρόκτημα, περνάει από πολλά στάδια, μεθόδους και τεχνικές ενώ για την παραγωγή της απαιτούνται πόροι (νερό, χώμα, βιοποικιλότητα, ενέργεια) που είναι πολύτιμοι για την ισορροπία και την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων από την οποία εξαρτάται και η δική μας υγεία.

Και εγώ, στη Γερμανία, σε μια μικρή βιομηχανική πόλη (Plettenberg), γεννήθηκα και μεγάλωσα, μακριά από χωράφια, και ο χώρος που έπαιζα ήταν δίπλα στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου όπου δούλευαν οι δικοί μου. Ακόμη θυμάμαι το καφετί φουγάρο του εργοστασίου που έβγαζε καπνό μέρα–νύχτα.

Είναι η πανδημία που άλλαξε τον τρόπο που πρέπει να σκεφτόμαστε

Θα αναρωτηθείτε λοιπόν: και τι άλλαξε τώρα στα 56 σου και σκέφτεσαι την προέλευση της τροφής; Είναι η κουβέντα που έκανα με την υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργίας της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace Έλενα Δaνάλη, η οποία μου ανέφερε πως η πανδημία  Covid-19 αποκάλυψε με τον πιο ωμό και σκληρό τρόπο τον συσχετισμό της υγείας με την παραγωγή τροφής (!).

-«Άντε ρε Έλενα, μια ακόμη θεωρία συνωμοσίας», ήταν η πρώτη μου αντίδραση.

-«Αφού δεν με πιστεύεις κοίτα τη σχετική δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)», μου απαντάει.

Πάμε λοιπόν: στην επίσημη έκθεσή του για την προέλευση του SARS-CoV-2, ο ΠΟΥ επεσήμανε τους πιθανούς κινδύνους για μετάδοση ασθενειών από την επαφή των ανθρώπων με την άγρια ζωή, και εκπέμπει σήμα κινδύνου για τον κίνδυνο καταστροφής του φυσικού οικοσυστήματος.

Επίσης, το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNER) αναγνώρισε πως η εμφάνιση ζωονόσων ευνοείται από την καταστροφή φυσικών οικοτόπων, όπως τα δάση, που αποψιλώνονται για βοσκοτόπια και καλλιέργειας σόγιας για ζωοτροφή ζώων εκτροφής.

Όλο και περισσότερες παγκόσμιες κρίσεις υγείας

«Κινέζικα» μου φάνηκαν όλα αυτά, αλλά η Έλενα, μου τα… μετάφρασε και με έπεισε. Όπως μου εξήγησε, παγκόσμιες κρίσεις για την υγεία θα συμβαίνουν όλο και πιο συχνά, αν δεν προστατεύουμε τα φυσικά οικοσυστήματα. Γιατί; Επειδή με την άμεση επαφή  του ανθρώπου με την άγρια ​​ζωή, η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων διευκολύνει τη μετάδοση ασθενειών. Κι επειδή καταστρέφοντας οικοτόπους όπως δάση τεράστιας σημασίας για τη βιοπικιλότητα και την οικολογική ισορροπία ευνοούμε την εμφάνιση και εξάπλωση ζωονόσων.

Ένα παράδειγμα: κατά τους ειδικούς, η  πλούσια βιοποικιλότητα προστατεύει τους ανθρώπους από τη μετάδοση ασθενειών από τα κουνούπια επειδή αραιώνει μεγάλους πληθυσμούς ενός είδους. Και περιοχές με υψηλότερη ποικιλομορφία πτηνών, έδειξαν χαμηλότερα ποσοστά μολύνσεων από τον ιό του Δυτικού Νείλου, επειδή τα κουνούπια, ως φορέας λοίμωξης, ήταν λιγότερο πιθανό να βρουν κατάλληλους ξενιστές.

Επιστρέφουμε πάλι στην τροφή: πόσοι από εμάς νοιαζόμαστε ιδιαίτερα για τις αγροτικές πολιτικές; Νομίζω ελάχιστοι. Ωστόσο, αυτές οι πολιτικές, όπως επισημαίνει, η υπεύθυνη για τη βιώσιμη γεωργία της Greenpeace, είναι αυτές που καθορίζουν τι (και γιατί) θα προτεραιοποιηθεί για χρηματοδότηση.

Το φαγητό δεν φυτρώνει στα ράφια

Είναι πλέον κατανοητό  πως το φαγητό δεν φυτρώνει στα ράφια; Όλων η τροφή ξεκινάει από τη γη. «Για την ακρίβεια, η τροφή όλων ξεκινάει από σπόρους και φύλλα που μετατρέπονται σε τροφή χάρη στη γεωργική δραστηριότητα και την ενεργή ενασχόληση ανθρώπων με τη γη»,  επισημαίνει η Έλενα Δανάλη.

Και εδώ συναντάται το πρόβλημα. Ποιο είναι αυτό; Πως την ώρα που κάποιοι αγρότες, αλιείς, κτηνοτρόφοι και μελισσοκόμοι με μεγάλο σεβασμό προς το περιβάλλον χρησιμοποιούν ήπιες, βιώσιμες και φιλικές μεθόδους, προστατεύοντας κλίμα, βιοποικιλότητα, κάποιοι άλλοι, μπροστά στο κέρδος πράττουν το ακριβώς αντίθετο, αδιαφορώντας για την επόμενη μέρα και τα δεινά που αυτή θα φέρει…

Διατροφή και γραμμή άμυνας για τις πανδημίες και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Κατά ορισμένους ειδικούς, η αύξηση της κατανάλωσης των λαχανικών μπορεί να οδηγήσει στη μείωση της κατανάλωσης κρέατος που έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Και για όσους έχουν αντιρρήσεις, ενδεικτικοί είναι οι παρακάτω αριθμοί αλλά και οι διαπιστώσεις: 1 δισ. γουρούνια, 19 δισ. κοτόπουλα και 1,4 δισ. βοοειδή εκτρέφονται παγκοσμίως για να καλυφθεί η σημερινή ζήτηση σε κρέατα και λαχανικά. Την ίδια ώρα, 403.000 λίτρα νερού απαιτούνται για να παράγουμε κρέας και γαλακτοκομικά που θα καταναλωθούν από έναν άνθρωπο σε διάστημα ενός χρόνου, ενώ η εκτροφή των ζώων ευθύνεται για περισσότερες εκπομπές του θερμοκηπίου απ’ όσο ο τομέας των μεταφορών (!).

Συμπέρασμα: την τροφή και τα μάτια σας…