Γιατί ο Ερντογάν πολεμά το «τέρας του πληθωρισμού»

Να λοιπόν που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να μαθαίνει το πληθωριστικό μάθημά του. Όσοι προέβλεπαν ότι η τελευταία καρατόμηση κεντρικού τραπεζίτη – η τρίτη την τελευταία διετία – θα σηματοδοτούσε την επιστροφή της Τουρκίας στα πολύφημα Erdonomics, διαψεύστηκαν.

Την Πέμπτη η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας άφησε αμετάβλητο στο 19% το βασικό προεξοφλητικό επιτόκιο της λίρας και διαβεβαίωσε τις αγορές ότι θα συνεχίσει να ακολουθει σφιχτή οικονομική πολιτική «μέχρις ότου αποκλιμακωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις».

Η απόφαση στήριξε κάπως την ισοτιμία της τουρκικής λίρας, η οποία είχε χάσει το 13% της αξίας της έναντι του αμερικανικού δολαρίου από τα μέσα του περασμένου Μαρτίου που ο Ερντογάν έδιωξε τον γνωστό για τις αντιπληθωριστικές του πεποιθήσεις κεντρικό τραπεζίτη Νατσί Ακμπάλ, έπειτα από πέντε μόλις μήνες μετά το διορισμό του και έπειτα από δύο μόλις ημέρες μετά την αύξηση των επιτοκίων από το 17% στο 19% που είχε κάνει τότε.

Ο νέος διοικητής Σαχάπ Καβτσίογλου, που διόρισε ο τούρκος πρόεδρος, ήταν γνωστός για την κριτική που είχε κατά καιρούς ασκήσει στα «γεράκια των Κεντρικών Τραπεζών» που ακολουθούν πολιτική των υψηλών επιτοκίων στερώντας από το λαό «χρήμα για να κινηθεί και να ευημερήσει».

Αυτή είναι και η πάγια άποψη του Ερντογάν για το ρόλο και την αποστολή μιας Κεντρικής Τράπεζας: η εξασφάλιση ρευστότητας στην αγορά και όχι η διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών (τα τελευταία χρόνια η Fed προσέθεσε στη σταθερότητα των τιμών και την εξασφάλιση πλήρους απασχόλησης στην αγορά εργασίας, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για την καθ’ ημάς Ανατολή).

Παράδες στην τσέπη

Μόλις ανέλαβε ο Καβτσίογλου η λίρα άρχισε να καταποντίζεται καθώς οι αγορές συναλλάγματος προεξόφλησαν μια εσπευσμένη επιστροφή της Τουρκίας στα γνωστά Erdonomics, τις ανορθόδοξες δηλαδή λαϊκιστικές πολιτικές του Ερντογάν δηλαδή.

Την αδιαφορία για την πορεία του ισοζυγίου πληρωμών και τον εισαγόμενο πληθωρισμό, τη διατήρηση μεγάλης ρευστότητας στην αγορά με πληθωριστικό βέβαια χρήμα που θα δώσει στα φτωχά νοικοκυριά την ψευδαίσθηση ότι διαθέτουν αγοραστική δύναμη, αφού θα μπορούν να ξοδεύουν χρήμα για να αγοράζουν υπηρεσίες και ντόπια προϊόντα.

Οι τιμές των εισαγόμενων αγαθών καλπάζουν λόγω της διαρκούς διολίσθησης του εθνικού νομίσματος, αλλά ποιος νοιάζεται όταν ο φτωχός λαός (η βασική πολιτική πελατεία του Ερντογάν) έχει παράδες στην τσέπη για να αγοράσει ψωμί;

Ε, λοιπόν, ο Καβτσίογλου (με την άδεια ασφαλώς του μεγάλου εφέντη που έχει τη σοφία να ρυθμίζει τα πάντα, ακόμα και την ανεξάρτητη, υποτίθεται, νομισματική πολιτική) δεν κατέβασε τα επιτόκια στο 17%, στο επίπεδο δηλαδή που έφτασε εν τω μεταξύ ο πληθωρισμός από το 15,6% που τον παρέλαβε το Μάρτιο.

Τα διατήρησε υψηλότερα από τον πληθωρισμό ώστε να αποθαρρύνει περαιτέρω ανατιμήσεις στην εσωτερική αγορά και να δίνει κίνητρο στους ξένους επενδυτές να «ποντάρουν» στο εθνικό νόμισμα της Τουρκίας.

Οι προσδοκίες του καλοκαιριού

Με τα επιτόκια σταθερά στο αντιπληθωριστικό επίπεδο 19% έπειτα από δύο συνεδριάσεις της Κεντρικής Τράπεζας η Oyak Securities εκτίμησε ότι «υπάρχουν ενδείξεις ότι η Τράπεζα δεν θα εγκαταλείψει τη σφιχτή νομισματική πολιτική πολύ σύντομα, δηλαδή τον Ιούνιο».

Μόλις την προηγούμενη βδομάδα εξάλλου ο Καβτσίογλου και οι επιτελείς του αναθεώρησαν από το 9,4% στο 12,2% τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό στο τέλος του έτους (εκτίμηση αισιοδοξότερη από τις προβλέψεις της αγοράς αλλά τέλος πάντων).

Η Oyak Securities αλλά και οι 18 οικονομολόγοι που μετείχαν σε έρευνα του Reuters δεν διευκρινίζουν για ποιο λόγο ο Καβτσίογλου θα περιμένει «αργότερα στο τρίτο τρίμηνο», μέχρι το τέλος του καλοκαιριού με άλλα λόγια, για να κατεβάσει τα επιτόκια και να δώσει «χρήμα στο λαό».

Εύκολα μπορεί να υποθέσει κανείς όμως ότι ο Ερντογάν θα παίξει το «στοίχημα του τουρισμού». Θα περιμένει να δει, δηλαδή, πώς θα πάει η θερινή τουριστική περίοδος.

Οι ξένοι επισκέπτες θα φέρουν συνάλλαγμα και θέσεις εργασίας και αισιοδοξία.

Και ασφαλώς το καλοκαίρι θα δώσει κουράγιο στον τουρκικό λαό αφού θα αποκλιμακώσει και την ένταση της πανδημίας, ακριβή στοιχεία για την πορεία της οποίας το καθεστώς της Άγκυρας, όπως όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, αποφεύγει να ανακοινώσει.

Πολλοί αναλυτές πάντως, όπως σημειώνει σε ρεπορτάζ του το αμερικανικό δίκτυο CNBC, θεωρούν ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να ανεβαίνει το μήνα που διανύουμε και πιθανώς τον Ιούνιο.

Την εκτίμησή τους αυτή βασίζουν στο γεγονός ότι τον Απρίλιο η διολισθαίνουσα λίρα και η κούρσα των τιμών των εισαγόμενων εμπορευμάτων εκτίναξαν το δείκτη τιμών παραγωγού πάνω από το 35%. Ο καλπάζων πληθωρισμός παραγωγού θα επηρεάσει αναπόδραστα τις τιμές καταναλωτή.

Για την ώρα όμως οι τουριστικές προσδοκίες και η γενικότερη θετική διάθεση και η χαλαρότητα και η χαρά του καλοκαιριού θα κυριαρχήσουν στον τουρκικό λαό και στα κυβερνητικά κλιμάκια επίσης.

Και θα δώσουν στον Ταγίπ Ερντογάν τον χρόνο και την ευκαιρία να διατηρήσει δίχως πολιτικό κόστος την «αντιλαϊκή» αντιπληθωριστική πολιτική των υψηλών επιτοκίων. Καλά να είναι ο πολυχρονεμένος και ξέρει αυτός πώς θα βοηθήσει το λαό του να ξεπεράσει τις μελαγχολίες του Σεπτέμβρη.