Τη… συνταγή για την «Κοινωνική Ευρώπη» αναζητούν οι «27» στη σύνοδο του Πόρτο

Ραντεβού στο Πόρτο έχουν δώσει σήμερα και αύριο οι ηγέτες της ΕΕ, για μια άτυπη σύνοδο κορυφής με αντικείμενο την προώθηση της «Κοινωνικής Ευρώπης». Η σύνοδος προωθήθηκε έντονα από την Πορτογαλία, η οποία την είχε εξαρχής χαρακτηρίσει ως την κορυφαία στιγμή στην εξάμηνη προεδρία της, η οποία ολοκληρώνεται στις 30 Ιουνίου.

Στη σύνοδο και τα φόρουμ που θα διεξαχθούν παράλληλα έχει προγραμματιστεί να συμμετέχουν, εκτός από τους πρωθυπουργούς και προέδρους κρατών, εκπρόσωποι εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων και ομοσπονδιών της Ευρώπης, καθώς και ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι. Με στόχο, όπως δήλωσε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, μια ειλικρινή συζήτηση αναφορικά με το μέλλον της «Κοινωνικής Ευρώπης».

Μετά την πανδημία

Το βλέμμα όλων είναι, ασφαλώς, στραμμένο στην επόμενη ημέρα της πανδημίας η οποία, ειδικά σε ορισμένους τομείς της οικονομίας, θα αφήσει πίσω της κυριολεκτικά… καμένη γη. Ειδικά ο κόσμος της εργασίας έχει κάθε λόγο να ανησυχεί, μιας και εκτός από την απώλεια εκατομμυρίων θέσεων, έχουν συντελεστεί και σημαντικές αλλαγές στις συνθήκες και τους όρους της αγοράς.

«Κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω», αναμένεται πάντως να συμφωνήσουν οι ηγέτες, τονίζοντας παράλληλα ότι «η προτεραιότητα θα είναι να μετακινήσουμε το κέντρο βάρους από την προστασία των θέσεων εργασίας στη δημιουργία νέων και τη βελτίωση της ποιότητας εργασίας».

Σημειώνεται πως, ανάμεσα στα άλλα, η ΕΕ έχει θέσει ήδη τρεις στόχους για το 2030: Τουλάχιστον το 78% των Ευρωπαίων ηλικίας 20-64 ετών να εργάζονται (σήμερα το ποσοστό είναι 72,4%), πάνω από το 60% των ενηλίκων να συμμετέχει σε εκπαιδευτικά προγράμματα (37% το 2016) και να μειωθεί το πολύ στα 15 εκατομμύρια ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν άμεσα κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (το 2019 ο αριθμός αυτός ήταν εξαιρετικά υψηλός, στα 91 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 17,9 εκατ. παιδιά και νέοι ως 17 ετών).

Πλην των διακηρύξεων, τι;

Είναι, παρ’ όλα αυτά, αβέβαιο πόση ουσία θα περιέχει το κοινό ανακοινωθέν στο οποίο αναμένεται να καταλήξουν οι «27», πέρα από τις αναμενόμενες διακηρύξεις που θα περιλαμβάνει και θα επαναλαμβάνει. Όπως επίσης και το εάν θα αναληφθούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Ήδη, άλλωστε, έχουν διαφανεί αρκετά σημεία τριβής, που θα απαιτήσουν εντατικές διαπραγματεύσεις, ενδεχομένως και υποχωρήσεις από το αρχικό σχέδιο.

Ένα από τα σημεία αυτά είναι η καθιέρωση ενός ελάχιστου μισθού που θα είναι ενιαίος σε όλα τα κράτη-μέλη. Εδώ, οι διαφωνίες φαίνεται να προέρχονται κυρίως από τις πλούσιες χώρες του Βορρά οι οποίες, ανάμεσα στα άλλα, ισχυρίζονται πως η νομοθετική επιβολή ενός τέτοιου μέτρου αλλοιώνει την αρχή της ελεύθερης διαπραγμάτευσης ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους.

Πρέπει δε να σημειωθεί ότι για την ώρα, είναι τόσο έντονες ώστε το θέμα αφαιρέθηκε από την ατζέντα της συνόδου και παραπέμπεται σε μεταγενέστερη φάση. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι η υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Πυλώνα για τα Κοινωνικά Δικαιώματα, που έγινε το 2017, δεν προβλέπει την υποχρεωτική καθιέρωση ενός ενιαίου κατώτατου μισθού – κάνει λόγο για «το δικαίωμα των εργαζομένων σε δίκαιους μισθούς, που ενδείκνυνται για ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής» – παραπέμποντας την ευθύνη στις εθνικές κυβερνήσεις.

Διαφωνίες και μάλιστα έντονες φαίνεται πως υπάρχουν και όσον αφορά ένα ακόμη θέμα. Σύμφωνα με το Reuters, Πολωνία και Ουγγαρία πιέζουν ώστε να αφαιρεθεί από το κοινό ανακοινωθέν η έκφραση «φυλετική ισότητα», καθώς οι κυβερνήσεις τους θεωρούν ότι δεν συνάδει με τη συντηρητική (αντιδραστική για την ακρίβεια) πολιτική που εφαρμόζουν σε αυτόν τον τομέα στο εσωτερικό τους.

Στο τραπέζι και οι πατέντες

Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι ένα από τα θέματα προς συζήτηση θα είναι και αυτό που προέκυψε αναφορικά με την πρόταση Μπάιντεν για την απελευθέρωση της «πατέντας» στα εμβόλια κατά της Covid-19. Όπως είναι γνωστό, οι αντιδράσεις στην Ευρώπη δεν υπήρξαν ενιαίες – η Γαλλία δήλωσε ότι στηρίζει την πρόταση, η Γερμανία την απέρριψε, ενώ η Κομισιόν διεμήνυσε πως την συζητά…

Η παραπάνω εικόνα προμηνύει ασυμφωνία – έστω κι αν αυτή επιχειρηθεί να καλυφθεί για μια ακόμη φορά με ωραία λόγια και καλές προθέσεις.