Ζώα συντροφιάς: Δημιουργία Εθνικού Μητρώου – Αυστηρότερες ποινές για την κακοποίηση

Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Εσωτερικών υπό τον τίτλο «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα «ΆΡΓΟΣ».

Στόχος του νομοσχεδίου, όπως επισημαίνεται από το ΥΠΕΣ, είναι η θεσμοθετημένη συνεργασία μεταξύ κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων, φιλοζωικών οργανώσεων και πολιτών, για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ζώων συντροφιάς και την προστασία των αδέσποτων ζώων. Επιπλέον, το νομοσχέδιο θεσπίζει ένα πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων σε επίπεδο Δήμων, καθώς και ένα πλαίσιο εποπτείας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΚΕΔΕ, του Συνηγόρου του Πολίτη και των Φιλοζωικών Οργανώσεων, ώστε η εφαρμογή του νέου νόμου για την προστασία των ζώων συντροφιάς να μη μείνει κενό γράμμα.

Υποχρέωση των δήμων είναι να έχουν πλήρες επιχειρησιακό σχέδιο για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Παράλληλα είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν ή να είναι συμβεβλημένοι με καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα ώστε να φιλοξενούνται εκεί τα ζώα συντροφιάς. Οι δήμοι είναι αρμόδιοι για την καταγραφή, τη σήμανση και τη στείρωση όλων των αδέσποτων ζώων που βρίσκονται στα όριά τους. Μέσω του νέου προγράμματος «Άργος» χρηματοδοτείται η παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού (όπως οχήματα περισυλλογής αδέσποτων) και η κάλυψη του κόστους σήμανσης και στειρώσεων των αδέσποτων, καθώς και της δημιουργίας καταφυγίων, κτηνιατρείων, αποτεφρωτηρίων.

Το κράτος εξασφαλίζει τους απαραίτητους πόρους, διευκολύνει τη δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και εξορθολογίζει τις διαδικασίες, ώστε κανένας δήμος να μην έχει δικαιολογία για να μην εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη πολιτική για τα ζώα συντροφιάς. Παράλληλα, για πρώτη φορά εισάγονται δείκτες απόδοσης, οι οποίοι είναι δημόσια αναρτημένοι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη λογοδοσία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος αλλά και τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Για πρώτη φορά το υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να επιβάλλει σοβαρές (και χρηματικές) ποινές σε όσους δήμους δεν εφαρμόζουν αποτελεσματική διαχείριση των ζώων συντροφιάς.

Παράλληλα, διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης ζώων, εισάγονται πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις, ενώ αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σημαντικές παραβάσεις.

Επίσης, προβλέπονται εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερωτικές δράσεις για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και ενημέρωσης όσων συμμετέχουν στην προσπάθεια για την προστασία των ζώων συντροφιάς.

Αναλυτικά, οι 10 άξονες γύρω από τους οποίους αρθρώνεται το νομοσχέδιο αυτό είναι:

.    Οι “Πέντε Ελευθερίες των Ζώων”: Περιλαμβάνονται πλέον ρητά στον νόμο οι 5 διεθνώς αναγνωρισμένες ελευθερίες των ζώων. Την ελευθερία από την πείνα και τη δίψα με πρόσβαση σε τροφή και νερό κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα, την ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες, την ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την ελευθερία από φόβο και αγωνία με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση και την ελευθερία έκφρασης μιας φυσιολογικής συμπεριφοράς.

.    Η Ελλάδα αποκτά Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς: Δεσποζόμενα και αδέσποτα, ζώα προς υιοθεσία, φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις, κτηνίατροι, εκτροφείς, καταφύγια και η Δημόσια Διοίκηση, για πρώτη φορά, σε μια ενιαία επίσημη πλατφόρμα συνεργασίας.

.    Ηλεκτρονικό βιβλιάριο: Τα ζώα συντροφιάς αποκτούν ψηφιακό φάκελο υγείας μέσω του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς.

.    Υπεύθυνη ιδιοκτησία: Περιγράφονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς.

.    Διεύρυνση της έννοιας της κακοποίησης ζώου: Διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης, εισάγονται πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις και αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σημαντικές παραβάσεις.

.    Πρόγραμμα «Άργος» – πόροι & υποχρεώσεις Δήμων: Ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων από κάθε Δήμο. Παράλληλα, εξασφαλίζουμε τους αναγκαίους πόρους και τις διαδικασίες για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος.

.    Στήριξη και κίνητρα στους πολίτες – ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς: Θέσπιση κινήτρων από τους Δήμους, ώστε οι πολίτες – ιδιοκτήτες ζώων να φροντίζουν καλύτερα τα κατοικίδιά τους.

.    Πλαίσιο Εποπτείας: Θεσπίζεται ένα συνεκτικό και αντιπροσωπευτικό πλαίσιο εποπτείας, με τη συμμετοχή επιστημόνων, εκπροσώπων της ΚΕΔΕ, του Συνηγόρου του Πολίτη και των Φιλοζωικών Οργανώσεων.

.    Βελτίωση της Εκπαίδευσης & Ενημέρωσης για την προστασία των ζώων συντροφιάς: Εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερωτικές δράσεις σε τοπικές και εκπαιδευτικές κοινότητες.

.    Εθνική Γραμμή Καταγγελιών: Ανάπτυξη ψηφιακής εφαρμογής και 5ψήφιου αριθμού καταγγελιών για περιστατικά κακοποίησης ζώων και κάθε παράβαση του νομικού πλαισίου για την προστασία των ζώων συντροφιάς.

Τι είναι το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς

Στο άρθρο 4 του σχεδίου νόμου προβλέπεται η θέσπιση  του  «Εθνικού  Μητρώου  Ζώων Συντροφιάς» (ΕΜΖΣ),  το  οποίο  τηρείται  στο Υπουργείο  Ψηφιακής  Διακυβέρνησης.  Σε  αυτό περιλαμβάνονται τα  εξής Υπομητρώα:

(α) Υπομητρώο  Καταγραφής  και  Παρακολούθησης Ζώων  Συντροφιάς,

(β)  Υπομητρώο Φιλοζωικών Σωματείων  και  Οργανώσεων,

(γ)  Υπομητρώο Καταφυγίων,

(δ)  Υπομητρώο  Εκτροφέων,

(ε) Πανελλήνια  Πλατφόρμα  Υιοθεσίας  Αδέσποτων Ζώων  Συντροφιάς  και

(στ)  Υπομητρώο Εθελοντικής  Αιμοδοσίας  Ζώων  Συντροφιάς.

Επίσης, προβλέπεται η διαλειτουργικότητα του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς με όλα τα Μητρώα  του δημοσίου  τομέα και  αντίστοιχες βάσεις δεδομένων άλλων κρατών –μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ΕΜΖΣ θα διαλειτουργεί επίσης με το Μητρώο Παραβατών, η εγγραφή στο οποίο αποτελεί κώλυμα εγγραφής του παραβάτη στο ΕΜΖΣ με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή του αναδόχου ζώου συντροφιάς. Ακόμη  προβλέπεται  η  ανάπτυξη  ψηφιακής εφαρμογής  και  ιστοσελίδας  και ο ορισμός πενταψήφιου  κωδικού  για  την  αναφορά περιστατικών κακοποίησης ζώων και κάθε άλλης παράβασης.

Αυστηρότερες ποινές για την κακοποίηση

Ο φόνος και ο βασανισμός ζώου είναι ήδη σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και έχουν, εκτός από ποινικές, και μεγάλες διοικητικές ποινές. Άλλωστε αυτή η κυβέρνηση έκανε κακούργημα τον φόνο και τον βασανισμό του ζώου (νόμος 4745/2020). Με τον νομοσχέδιο αυτό, κακούργημα πλέον καθίσταται και η εγκατάλειψη νεογέννητου ζώου. Οι απειλούμενες ποινές για τις παραβάσεις αυτές, είναι κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.

Επίσης, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησής του, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η μη προβλεπόμενη εργασία για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη, θεωρούνται κακοποίηση και τιμωρούνται, όπως και η εγκατάλειψη, με φυλάκιση από 1 έως 5 έτη και χρηματική ποινή έως 18.000 ευρώ, ενώ, παράλληλα, προβλέπεται και διοικητικό πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ.

Η δηλητηρίαση του ζώου (φόλες) εντάσσεται στις κακουργηματικού χαρακτήρα παραβάσεις και επιφέρει ποινή κάθειρξης έως δέκα έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, επιφέρει και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.

Όποιος έχει καταδικαστεί για κακοποίηση ζώου συντροφιάς δεν μπορεί να οριστεί ως ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών. Παράλληλα, το ίδιο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί να απασχολείται, εθελοντικά ή με αμοιβή, σε αντικείμενο σχετικό με ζώα.