Μόναχο: Προς το σημαντικότερο οικοσύστημα «Deeptech» στην Ευρώπη

Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του Μονάχου έχει εξελιχθεί και τείνει πλέον να εδραιωθεί ως το σημαντικότερο οικοσύστημα «Deeptech» επιχειρήσεων στην Ευρώπη, σε παγκόσμιας δηλαδή εμβέλειας επιχειρηματικό κέντρο, το οποίο αποτελεί πόλο έλξης μεγάλων πολυεθνικών και εξειδικευμένων ΜΜΕ επιχειρήσεων της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας.

Έχει να επιδείξει αξιοσημείωτη ερευνητική και παραγωγική δραστηριότητα σε νέες, επαναστατικές τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) αιχμής, οι οποίες επιταχύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της γερμανικής οικονομίας αναδιαμορφώνοντας παράλληλα τον παγκόσμιο επιχειρηματικό χάρτη. Τα παραπάνω αναφέρονται σε πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών στο Μόναχο.

Apple

Όπως επισημαίνεται, χαρακτηριστικό της ανωτέρω εξέλιξης αποτελεί η πρόσφατη απόφαση της Apple να προβεί σε επένδυση ενός δισ. ευρώ για την περαιτέρω επέκταση των υφιστάμενων, από το 2015, ερευνητικών της εγκαταστάσεων για επεξεργαστές και ημιαγωγούς (Bavarian Design Center), με στόχο τη δημιουργία του μεγαλύτερου ερευνητικού κέντρου σχεδιασμού και ανάπτυξης αποδοτικότερων επεξεργαστών και νέων, ασύρματων τεχνολογιών επικοινωνίας στην Ευρώπη.

Οι μηχανικοί της Apple στο Μόναχο έχουν ήδη συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη των νέων επεξεργαστών Μ1 της εταιρείας, ενώ, στο πλαίσιο της επένδυσης, προγραμματίζονται προσλήψεις εκατοντάδων νέων μηχανικών πληροφορικής.

Google

Παρόμοια απόφαση για μεγάλη επένδυση στη Βαυαρία έλαβε και η εταιρεία Google, η οποία αναπτύσσει περαιτέρω την εδώ παρουσία της, ενισχύοντας τις δραστηριότητες των γραφείων της «Safety Engineering Center», οι οποίες επικεντρώνονται σε τεχνολογίες προστασίας δεδομένων, παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους και ανάπτυξη του προγράμματος περιήγησης Chrome.

Σύμφωνα με δηλώσεις του αντιπροέδρου της Google, Δρ. W. Holfelder, το Μόναχο θεωρείται ως η κορυφαία περιοχή για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στον τομέα ΤΠΕ στην Ευρώπη.

Στα 380 δισ. ευρώ ο τζίρος της μεταποίησης στη Βαυαρία

Ο τριτογενής τομέας παραμένει ο σημαντικότερος στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, τόσο σε όρους προστιθέμενης αξίας, όσο και από πλευράς αριθμού απασχολουμένων στη Βαυαρία, αν και το κρατίδιο είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικά περιοχές της Γερμανίας αλλά και ευρύτερα της Ευρώπης (ο κύκλος εργασιών του μεταποιητικού τομέα στη Βαυαρία ανέρχεται σε περίπου 380 δισ. ευρώ και καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη Γερμανία).

O κλάδος υπηρεσιών πληροφορικής και επικοινωνιών διακρίνεται ιδιαίτερα για τη συμβολή του στην παραγόμενη προστιθέμενη αξία του τριτογενούς τομέα. Υπολογίζεται, ότι στο συγκεκριμένο τομέα δραστηριοποιούνται 20.000 βαυαρικές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περί τους 300.000 εργαζόμενους. Οι σημαντικότεροι κλάδοι είναι του λογισμικού και της μικροηλεκτρονικής, ενώ παράλληλα ιδιαίτερη άνθηση παρουσιάζουν οι κλάδοι ψηφιοποίησης της παραγωγής, τεχνητής νοημοσύνης, κυβερνοασφάλειας, ηλεκτρονικής υγείας, διαδικτύου των πραγμάτων και ψηφιοποίησης στον τομέα της ενέργειας.

Στη Βαυαρία ενεργοποιείται ένα ιδιαίτερα δραστήριο cluster τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφορικής (cluster Informations- und Kommunikationstechnik), το οποίο έχει ενσωματωθεί από το 2016 στο Zentrum.Digitalisierung.Bayern (ZD.B) και λειτουργεί ως ανοικτό δίκτυο με 700 περίπου ενεργά μέλη, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος ασχολούνται με λογισμικό και έχουν σημαντική δραστηριότητα σε διεθνές επίπεδο.

Όπως απεικονίζεται στα διαγράμματα που ακολουθούν, υπολογίζεται ότι το 6% των επιχειρήσεων που λειτουργούν στο Μόναχο δραστηριοποιούνται στον κλάδο ΤΠΕ, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 7% του κύκλου εργασιών και το 8% της συνολικής απασχόλησης. Υπογραμμίζεται, ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων του κλάδου ΤΠΕ στο Μόναχο έχει αυξηθεί από το 2012 κατά 11%, οι εργαζόμενοι 36% και ο κύκλος εργασιών κατά 38%.

Οι παράγοντες που καθόρισαν την ανάπτυξη

Πρόσφατη έρευνα της έγκριτης οικονομικής εφημερίδας Handelsblatt αναλύει τους παράγοντες που είχαν καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Μονάχου ως έναν από τους σημαντικότερους κόμβους υψηλής τεχνολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι εν λόγω παράγοντες αναλύονται κατά κύριο λόγο στα κάτωθι:

1)    Δημόσιες πολιτικές

Σημαντικά κίνητρα για την μετεγκατάσταση τεχνολογικών εταιρειών στη Βαυαρία θεσμοθετήθηκαν ήδη από το 1993 επί πρωθυπουργίας E. Stoiber, πολιτική την οποία συνέχισαν με συνέπεια και οι μεταγενέστερες κυβερνήσεις, υλοποιώντας παράλληλα χρηματοδοτικά προγράμματα, τα οποία είχαν στόχο την ψηφιοποίηση της βαυαρικής οικονομίας, όπως τα προγράμματα Bayern Digital I&II με επίκεντρο την ψηφιοποίηση της παραγωγής στην αυτοκινητοβιομηχανία, την υποστήριξη νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη καθώς και την προσέλκυση ειδικών υψηλού επιπέδου από όλη την Γερμανία και το εξωτερικό. Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση του σημερινού Πρωθυπουργού του κρατιδίου, M. Söder, υλοποιεί το εμβληματικό πρόγραμμα «Hightech Agenda Bavaria», προϋπολογισμού επενδυτικών δράσεων περί τα 3,5 δισ. ευρώ, αναγνωρίζοντας ότι οι επιπτώσεις της ψηφιακής επανάστασης θα μεταμορφώσουν την κοινωνία μας, από τη βιομηχανία και την υγειονομική περίθαλψη, αλλά και όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας (τηλεπικοινωνίες, συγκοινωνία και μεταφορές, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ασφάλιση, εκπαίδευση, διαχείριση βάσεων δεδομένων, κ.λπ.). Σημαντικό ρόλο έχει η ιδιαίτερα δραστήρια Διεύθυνση Οικονομίας και Απασχόλησης του Δήμου Μονάχου με επικεφαλής της τον κ. Clemens Baumgärtner, ο οποίος ηγείται ομάδας 40 συνεργατών και στον οποίο οφείλεται τα τελευταία έτη, κατά πολλοίς, η προσέλκυση τεχνολογικών κολοσσών και εξειδικευμένων νεοφυών εταιρειών στο Μόναχο. Όπως έχει δημοσιευτεί, η συμφωνία για την μεγάλη επένδυση της Apple «έκλεισε» μεταξύ του κ. Baumgärtner και του CEO της Apple, Tim Cook, κατά την πρόσκληση του τελευταίου στο ετήσιο φεστιβάλ μπύρας του Μονάχου. Επισημαίνεται ότι ο κ. Baumgärtner έχει συνεργαστεί με το Γραφείο ΟΕΥ Μονάχου, με το οποίο συνδιοργάνωσε δύο εκδηλώσεις, και συγκεκριμένα την εκδήλωση ενημέρωσης, προβολής και δικτύωσης στις 29 Οκτωβρίου 2019 με θέμα «Έλληνες επιχειρηματίες στο Μόναχο» και την ψηφιακή εκδήλωση στις 29 Σεπτεμβρίου 2020 με θέμα «Έλληνες επιστήμονες και στελέχη επιχειρήσεων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας στη Βαυαρία».

2)    Πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα

Η Βαυαρία διακρίνεται για τα υψηλού επιπέδου τριτοβάθμια εκπαιδευτικά της ιδρύματα, ειδικότερα δε για το Πολυτεχνείο του Μονάχου TUM, το οποίο καταλαμβάνει την πρώτη θέση μεταξύ των ανώτατων τεχνολογικών ιδρυμάτων στη Γερμανία σε θέματα επιχειρηματικής 4 κουλτούρας, έχοντας δημιουργήσει ένα περιβάλλον καινοτομίας, δημιουργίας και απόκτησης επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Στο Μόναχο φοιτούν περίπου 130.000 φοιτητές, σε συνολικό πληθυσμό 1,5 εκατ. κατοίκων, ενώ περίπου 80 startup επιχειρήσεις συστήνονται ετησίως από επιστήμονες και ερευνητές του TUM. Όπως αναφέρει ο πρύτανης του TUM, καθηγητής T. Hofmann, στόχος είναι να αποτελέσει το Μόναχο την κορυφαία μητρόπολη για νέες τεχνολογίες και startup επιχειρήσεις, υπογραμμίζοντας ότι οι «small tech» επιχειρήσεις τελικά προσελκύουν και το «big tech» επιχειρείν. Φοιτητές του TUM συμμετέχουν σε τεχνολογικά έργα παγκόσμιας αναγνώρισης, όπως το Hyperloop Project της εταιρείας Tesla καθώς και η πρωτοβουλία «Horyzn», όπου 58 φοιτητές του TUM από 21 διαφορετικές εθνότητες ανέπτυξαν ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατάλληλο για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Αξιοσημείωτη είναι και η συνεργασία του TUM με το πανεπιστήμιο του Μονάχου Ludwig Maximilian University of Munich (LMU) στη δημιουργία του εργαστηρίου καινοτομίας «Center for Digital Technology and Management (CDTM), το οποίο υλοποιεί το διεπιστημονικό πρόγραμμα σπουδών «Technology Management» σε στενή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η πρωτοβουλία του LMU «Entrepreneurship Center», η οποία εστιάζει τις δραστηριότητες της στην ίδρυση επιχειρήσεων (περισσότερες από 150 νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν ιδρυθεί μέχρι σήμερα). Υπογραμμίζεται επίσης ο σημαντικός ρόλος που επιτελεί η Δ/νση του TUM «ForTe – Office for Research and Innovation», με αναπληρωτή διευθυντή τον Δρ. Α. Παπαδερό, αρμόδια για να συμβουλεύει και να υποστηρίζει τους επιστήμονες του TUM σε θέματα που αφορούν στην επιχειρηματικότητα, όπως χρηματοδότηση, προώθηση ταλέντων, έρευνα, επιχειρηματική συνεργασία, μεταφορά τεχνολογίας και ευρεσιτεχνίες.

3)    Οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων

Το Μόναχο πρωτοστατεί στην προσέλκυση start up επιχειρήσεων στη Γερμανία, προσφέροντας όχι μόνο υψηλού επιπέδου επιστημονικό – ερευνητικό δυναμικό και κρατική χρηματοδοτική υποστήριξη, αλλά ένα ευρύτερο, συνεργατικά ανεπτυγμένο οικοσύστημα καινοτομίας, πρόσβαση σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και ένα οικονομικό περιβάλλον φιλικό στην επιχειρηματικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του ινστιτούτου Ifo (Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung an der Universität München), τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί σε νεοφυείς επιχειρήσεις στη Βαυαρία έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, από μισό δις δολάρια ΗΠΑ το χρονικό διάστημα 2005 – 2007 σε 1,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2015 – 2017, καταλαμβάνοντας πλέον τη δεύτερη θέση στη Γερμανία μετά το Βερολίνο. Η περιοχή του Garching στο Μόναχο έχει εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες έδρες στη Βαυαρία εταιρειών, ερευνητικών ιδρυμάτων και πανεπιστημιακών εργαστηρίων, που προάγουν σε συνεργατικά σχήματα τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων τεχνολογικών 5 εφαρμογών, υπηρεσιών και προϊόντων. Βασική ιδιομορφία, που χαρακτηρίζει την οικονομία του κρατιδίου είναι ότι οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι ενσωματώνουν ερευνητικές δραστηριότητες καθώς και δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ο υψηλός βαθμός ενδοκλαδικής διασύνδεσης και αλληλεξάρτησης μεταξύ εγχώριων βιομηχανικών μονάδων και εταιρειών παροχής υπηρεσιών προσφέρει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στο διεθνή ανταγωνισμό. Στο Garching έχει την έδρα του το μεγαλύτερο κέντρο ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων καινοτομίας και τεχνολογίας UnternehmerTUM, το οποίο ιδρύθηκε το 2002 από την επιχειρηματία και μέτοχο της BMW κα Susanne Klatten. Ετησίως συμμετέχουν στα προγράμματα του 5.000 ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι λαμβάνουν καθοδήγηση και υποστήριξη από 240 εξειδικευμένους εργαζόμενους, ενώ από το 2002 έχουν ιδρυθεί μέσω του UnternehmerTUΜ περισσότερες από 1.000 startup επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων οι εταιρείες «μονόκεροι» FlixBus und Celonis. Ο καθηγητής και αντιπρόεδρος της UnternehmerTUΜ κ. Helmut Schönenberger υπογραμμίζει σε δηλώσεις του, ότι η ειδοποιός διαφορά του οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων του Μονάχου σε σχέση με το Βερολίνο έγκειται στο γεγονός, ότι αφενός όλοι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί του Διαδικτύου, με εξαίρεση το Facebook, έχουν έδρα τους το Μόναχο, αφετέρου οι νεοφυείς επιχειρήσεις στο Βερολίνο απευθύνονται με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στους τελικούς καταναλωτές, ενώ οι startups στο Μόναχο είναι κυρίως προσανατολισμένες στην παροχή προϊόντων και υπηρεσιών προς επιχειρήσεις, συνεισφέροντας πολλαπλασιαστικά στην ανάπτυξη της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.

4)    Πρωτοπόροι επιχειρηματίες

Στο Μόναχο ιδρύονται περί τις 1.500 νέες επιχειρήσεις, εκ των οποίων αρκετές εξελίσσονται από καινοτόμες ιδέες επιστημόνων σε απόλυτα επιχειρηματικά success stories. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι εταιρείες Personio (παρέχει λογισμικό διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού), η οποία απασχολεί 1.000 εργαζόμενους, έχει πωλήσεις 100 εκατ. ευρώ και αποτιμάται σε 1,7 δις ευρώ και η εταιρεία Celonis, η οποία παρέχει λύσεις λογισμικού στη διαχείριση και αποτίμηση των επιχειρησιακών διαδικασιών. Ο βαυαρικός φορέας BaystartUp, κεντρικό δίκτυο συντονισμού, υποστήριξης και χρηματοδότησης βαυαρικών νεοφυών επιχειρήσεων, υποστηρίζει ενεργά τη νεοφυή επιχειρηματικότητα μέσα από πολλές δράσεις, μεταξύ των οποίων και ο διαγωνισμός «Münchener Businessplan Wettbewerb», ένα από τα σημαντικότερα βραβεία που μπορούν να λάβουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις για καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες στη Γερμανία. Υπό σύσταση επιχειρήσεις με καινοτόμες τεχνολογίες και καλά μελετημένες επιχειρηματικές ιδέες κατακτούν, μέσα από τον διαγωνισμό, μια γρήγορη και επιτυχημένη είσοδο στην αγορά, καθώς και χρηματοδότηση από ενδιαφερόμενους επενδυτές.

5)    Επενδυτικό τοπίο

Το 2019 σχεδόν το 29% των νεοφυών επιχειρήσεων στο Μόναχο κατάφεραν να συγκεντρώσουν επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capital), έναντι 19% κατά μέσο όρο στη Γερμανία. Νεοφυείς επιχειρήσεις που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης τους απέκτησαν μέσω της BaystartUp πρόσβαση σε κεφάλαια περίπου 50 εκατ. ευρώ. Ο διευθύνων σύμβουλος της BaystartUp, κ. Carsten Rudolph, επικροτεί το επιχειρηματικό μοντέλο προσέλκυσης «Deeptech» επιχειρήσεων και επισημαίνει ότι στόχος πρέπει να είναι η στήριξη όλων των επιχειρήσεων που συμβάλουν στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και όχι η προσέλκυση μόνο των πολύ μεγάλων εταιρειών. Υπογραμμίζει δε, ότι το κράτος θα πρέπει να προωθεί πιο ενεργά τις νέες τεχνολογίες και να τις συμπεριλαμβάνει, κατά το εφικτό, στις δημόσιες συμβάσεις που αναθέτει.

6)    Επιχειρηματικό περιβάλλον

Για τις υφιστάμενες, μεγάλες, παραδοσιακές επιχειρήσεις του Μονάχου, όπως οι Siemens, BMW, SAP και Allianz, το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον που διαμορφώνεται θεωρείται ως μια νέα πηγή εσόδων από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και της ενεργειακής μετάβασης στην οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Στο ανωτέρω πλαίσιο οι επιχειρηματικοί κολοσσοί της Βαυαρίας αναπτύσσουν δικές τους θυγατρικές και παράλληλα υποστηρίζουν ενθέρμως συνεργασίες με νεοφυείς επιχειρήσεις, συνδυάζοντας υφιστάμενες παραγωγικές δομές υψηλής ποιότητας με τις νέες τεχνολογίες και καινοτομίες που θα τους επιτρέψουν να διαφυλάξουν τη θέση τους στην κορυφή της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας. Παράδειγμα αποτελεί το ερευνητικό κέντρο της BMW σε θέματα ηλεκτροκίνησης, τεχνητή νοημοσύνης και αυτόνομης οδήγησης, στο οποίο απασχολούνται 20.000 εργαζόμενοι, και η θυγατρική της εταιρεία «Start-up-Garage», η οποία επιδιώκει τη συνεργασία με startup επιχειρήσεις. Στον τομέα των υπηρεσιών, δώδεκα ασφαλιστικές εταιρείες από τη Βαυαρία, μεταξύ άλλων οι Allianz, Generali Deutschland, Munich Re, Nürnberger Versicherung και το Bavarian Insurance Chamber, ίδρυσαν από κοινού το 2017 το «InsurTech Hub Munich», στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης «Digital Hub», η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη ψηφιακών οικοσυστημάτων στον τομέα της ασφάλισης. Με την πρόσφατη απόφαση της Apple να επεκτείνει τις δραστηριότητες της στο Μόναχο, η Βαυαρία έχει εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό κέντρο ανάπτυξης μικροεπεξεργαστών. Στο Μόναχο έχει έδρα η μεγαλύτερη γερμανική, και μια από τις δέκα πρώτες παγκοσμίως, εταιρεία επεξεργαστών Infineon, ενώ παρουσία έχουν όλες οι λοιπές μεγάλες εταιρείες του κλάδου.

Στα ανωτέρω θα πρέπει να συνεκτιμηθούν το πολύ καλό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, η χαμηλή εγκληματικότητα και ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων πολιτισμού και αναψυχής, στοιχεία τα οποία κατατάσσουν το Μόναχο στις τρεις πρώτες ευρωπαϊκές μητροπόλεις που διακρίνονται για την ποιότητα ζωής που προσφέρουν στους κατοίκους της, καταλήγει η ενημέρωση του γραφείου ΟΕΥ Μονάχου.