Ο νέος «εργασιακός χάρτης» της χώρας – Ολες οι αλλαγές

Αλλαγές στον τρόπο εφαρμογής του ωραρίου, δυνατότητα τετραήμερης εργασίας, περαιτέρω προστασία με την διεύρυνση του καθεστώτος απολύσεων, καθιέρωση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, μετατροπή του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας σε ανεξάρτητη αρχή, αυστηρά πρόστιμα και κλείσιμο επιχειρήσεων που δεν εφαρμόζουν την κάρτα εργασίας, μέτρα για την τηλεργασία, αύξηση των υπερωριών και διεύρυνση των εξαιρέσεων για τις δραστηριότητες που λειτουργούν τις Κυριακές.

Πρόκειται για τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας που παρουσιάσθηκε από τον υπουργό κ. Κ. Χατζηδάκη και τέθηκε σε διαβούλευση για τις επόμενες 15 ημέρες, για να ακολουθήσει η κατάθεσή του στη Βουλή προς ψήφιση.

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ανατροπές στην υφιστάμενη εργατική νομοθεσία – την οποία ο κ. Χατζηδάκης χαρακτήρισε ως «απαρχαιωμένη» καθώς ισχύει από το 1982, και «έκτοτε δεν έχει προσαρμοστεί στις τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις».

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Πρόκειται ωστόσο για ένα νομοσχέδιο που έχει προκαλέσει δριμύτατες αντιδράσεις τόσο στα κόμματα της αντιπολίτευση όσο και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, που επικεντρώνουν κυρίως τις αντιδράσεις τους στις ρυθμίσεις για το ελαστικό ωράριο, τις απολύσεις, τις υπερωρίες και την λειτουργία επιχειρήσεων κατά τις Κυριακές.

Οι διατάξεις

Οι διατάξεις του νομοσχεδίου έτσι όπως παρουσιάσθηκαν στη συνέντευξη τύπου του υπουργού Εργασίας έχουν ως εξής:

Ελαστικό ωράριο. Πέραν της ρύθμισης που ισχύει στην χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά και την ευρωπαϊκή οδηγία που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, το ελαστικό ωράριο θα εφαρμόζεται μόνο κατόπιν αιτήματος του ίδιου του εργαζομένου και έπειτα από έγγραφη συμφωνία. Κι αυτό όπου δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συλλογική σύμβαση. Επίσης με ατομικές συμβάσεις σε γονείς και φροντιστές. Δε αλλάζει τίποτα ως προς τα υπόλοιπα, εκτός του ότι αν ο εργαζόμενος αρνηθεί θα προστατεύεται σε περίπτωση απόλυσή του. Στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας δίδεται μια ακόμη επιλογή σε ο, τι αφορά την επιστροφή του επιπλέον χρόνου που εργάσθηκε μια χρονική περίοδο ο εργαζόμενος. Αυτός ο τρόπος είναι η εφαρμογή της τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, αντί του πενθημέρου. Εναλλακτικά ο εργαζόμενος μπορεί να επιλέξει την συσσώρευση ημερών αδείας, ή την εργασία με – αντίστοιχα – μειωμένο ωράριο για ένα χρονικό διάστημα.

Σε ορισμένες περιόδους του χρόνου – όταν υπάρχουν αυξημένες ανάγκες για μια επιχείρηση – επιτρέπεται να αυξηθούν οι ώρες εργασίας κατά 2 και να φτάσουν τις 10 ώρες ημερησίως. Σε άλλη χρονική περίοδο μειώνονται – αντιστοίχως – το ωράριο ή παρέχονται αντίστοιχες ημέρες αδείας.

Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Χαρακτηρίσθηκε ως «η πιο σημαντική αλλαγή που φέρνει το νομοσχέδιο» και το «κλειδί» για την προστασία των εργαζομένων, τον έλεγχο του ωραρίου εργασίας και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όπως το δικαίωμα της αποσύνδεσης στην τηλεργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η εξίσωση των υπερωριών σε βιομηχανία και υπηρεσίες.

Πώς θα λειτουργεί: Η εφαρμογή της θα ξεκινήσει σταδιακά με αρχή τις μεγάλες επιχειρήσεις. Σε πραγματικό χρόνο θα καταγράφεται κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων: ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες. Ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα του όταν ξεκινά και όταν τελειώνει την εργασία του. Η κάρτα θα συνδέεται απευθείας με online σύστημα του «Εργάνη ΙΙ» και, με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται αμέσως και σε πραγματικό χρόνο η απασχόληση του εργαζομένου, η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου, οι υπερεργασίες και οι υπερωρίες του.

Δημιουργείται η εφαρμογή myErgani Mobile app. Οι εργαζόμενοι θα έχουν άμεση πρόσβαση σε όλη την πληροφορία που αφορά τον εργασιακό βίο και καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση. Ακόμη πληροφορίες και πρόσβαση σε δεδομένα ασφάλισης καθώς και σε πλατφόρμες προσφοράς και ζήτησης εργασίας.

Πρόστιμα – ποινές: θεσπίζονται αυστηρές ποινές για τις περιπτώσεις μη εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας. Πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο για μη ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας και «λουκέτο» 15 ημερών για υποτροπή της επιχείρησης όταν αυτή διαπιστώνεται μετά από τρεις ελέγχους.

Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας. Μετατρέπεται σε ανεξάρτητη αρχή κατά τα πρότυπα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και της Εθνικής Αρχής Διαφάνεια. Έργο της νέας ανεξάρτητης Επιθεώρησης Εργασίας θα είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, η έρευνα της ασφαλιστικής κάλυψης και παράνομης απασχόλησης των εργαζομένων και η συμφιλίωση και επίλυση των εργατικών διαφορών. Θα διεξάγει 24ωρους ελέγχους χωρίς προειδοποίηση προς τον εργοδότη, ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλία, μητρώα, έγγραφα, αρχεία. Δεν θα υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές, ενώ η επιλογή του Διοικητή της θα γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό όπου θα προεδρεύει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ.

Υπερωρίες. Αύξηση των επιτρεπόμενων υπερωριών στις 150 ώρες – ετησίως – για όλες τις επιχειρήσεις, από 96 ώρες στις βιομηχανίες και 120 στις υπηρεσίες που ισχύουν σήμερα. Αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης. Η αμοιβή ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80%).

Απολύσεις. Παραμένουν οι υφιστάμενες περιπτώσεις ακυρότητας μιας απόλυσης και διευρύνεται η λίστα των λόγων άκυρης απόλυσης. Συγκεκριμένα άκυρες είναι οι απολύσεις σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης. Σε απόλυση του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου. Εργαζομένων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια. Εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν σε διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα αποσύνδεσης. Προστίθεται ακόμη ότι απαγορεύεται η απόλυση όταν γίνεται επειδή ο εργαζόμενος άσκησε οποιαδήποτε νόμιμο δικαίωμα του (μέχρι σήμερα η επαναπρόσληψή του ήταν στην κρίση του δικαστηρίου). Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση στο θέμα αυτό προσαρμόζει την νομοθεσία στο πρότυπο των κρατών Γαλλία και Ισπανία.

Αποζημίωση αντί επαναπρόσληψη. Το Δικαστήριο, αντί επαναπρόσληψης, μετά από αίτημα είτε του εργαζομένου είτε του εργοδότη, επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης. Η πρόσθετη αποζημίωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις αποδοχές τριών μηνών, ούτε μεγαλύτερη από το διπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσης. Με τον τρόπο αυτό ένας εργαζόμενος που απολύεται και δικαιώνεται στο δικαστήριο μπορεί να εισπράξει συνολικά έως και το τριπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσής του (κανονική αποζημίωση συν πρόσθετη). Αν δεν υποβληθεί αίτημα από καμία πλευρά τότε το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει επαναπρόσληψη του.

Τηλεργασία: Απαγορεύεται η χρήση κάμερας για τον έλεγχο απόδοσης του τηλεργαζομένου και καθιερώνεται το δικαίωμα της αποσύνδεσης. Δηλαδή, κάθε τηλεργαζόμενος δικαιούται να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, όταν είναι εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του.

Εργατοτεχνίτες: Κατάργηση της διάκρισης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης. Οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών που ήταν λίγα ημερομίσθια εξισώνονται με εκείνες των υπαλλήλων και μπορεί να φθάσουν έως 12 μηνιαίους μισθούς.

Συνδικαλισμός: Εγγραφή των συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ (καταστατικό, έδρα, αριθμός μελών). Αυτό αποτελεί προϋπόθεση γιασυλλογική διαπραγμάτευση, κήρυξη απεργίας, υπογραφή ΣΣΕ. Προϋπόθεση για κήρυξη απεργία και εκλογής Διοικητικού Συμβουλίου είναι η ύπαρξη συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.

Προστασία συνδικαλιστών. Προβλέπονται έξι λόγοι για απόλυση συνδικαλιστή (κλοπή, εξαπάτηση, σωματικές βλάβες κ.α.), Οι συνδικαλιστές θα έχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας που ισχύει σήμερα για τις εγκύους. Η απόλυση θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο, η βασιμότητα του οποίου θα κρίνεται από τα Δικαστήρια. Καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε ως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών. Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα.

Παρεμπόδιση εργασίας κατά την απεργία. Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργασθούν κατά τη διάρκεια της απεργίας. Η παράβαση αυτής της υποχρέωσης οδηγεί στη διακοπή της απεργίας με δικαστική απόφαση.

Προσωπικό ασφαλείας. Κατά διάρκεια απεργίας σε κλάδους κοινής ωφέλειας, παρέχεται ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία. Αυτή ορίζεται – τουλάχιστον – στο ένα τρίτο (33,3%) της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας. Οι κλάδοι κοινής ωφελείας, που εντάσσονται στη ρύθμιση προσδιορίζονται από το νόμο 1264/1982. Δηλαδή επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, στους εξής κλάδους: υγείας, ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, διύλισης πετρελαίου, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, αποκομιδής απορριμμάτων, φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης εμπορευμάτων στα λιμάνια, Πολιτικής Αεροπορίας, μισθοδοσίας στο Δημόσιο (συντάξεις).

 Κυριακές: Προστίθενται στις εξαιρέσεις των επιχειρήσεων που επιτρέπεται να λειτουργούν Κυριακές (π.χ. εστίαση, καταστήματα σε τουριστικές περιοχές) και οι εξής κλάδοι: εταιρίες κούριερ, φαρμακοβιομηχανίες, logistics, κέντρα κοινών υπηρεσιών, επιχειρήσεις παροχής εξυπηρέτησης πελατών, data centers, εξετάσεις για την απόκτηση πτυχίων – διπλωμάτων, εξωσχολικές δράσεις, συντήρηση δημοσίων κτιρίων. Επιχειρήσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων

Άδειες.  Καθιερώνεται «άδεια φροντιστή» για συγγενείς ή συνοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας. Επεκτείνεται και στην  υιοθεσία τέκνου η άδειας λοχείας 9 εβδομάδων που δίδεται μετά τη γέννα. Επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας 6 μηνών (με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ) και στην υιοθεσία τέκνου. Παρέχεται μειωμένο ωραρίου (άδεια φροντίδας τέκνου) και στην μητέρα που απέκτησε τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας. Θέσπιση άδειας επτά ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Εργαζόμενοι σε πλατφόρμες. Θεσπίζεται πλαίσιο προστασίας των εργαζόμενων και απασχολούμενων στις συνεργατικές ψηφιακές πλατφόρμες. Δύο είναι οι τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/ έργου. Αναγνωρίζονται συνδικαλιστικά δικαιώματα σε αυτούς τους εργαζόμενους όπως είναι η σύσταση οργανώσεων, η διαπραγμάτευση συλλογικών συμφωνιών και η απεργία. Υποχρέωση των εργοδοτών αυτής της κατηγορίας για παροχές πρόνοιας, υγιεινής και ασφάλειας έναντι εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων.