Νομοσχέδιο: Ψηφιακή κάρτα εργασίας, διευθέτηση χρόνου εργασίας και εργασιακά θέματα

Το νομοσχέδιο για τα εργασιακά, όπως παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Εργασίας και την ηγεσία του Υπουργείου –δεν έχουμε την διατύπωση των διατάξεων για να κάνουμε ακριβή σχολιασμό- ρυθμίζεται μια σειρά θεμάτων τα οποία  αφορούν βασικά θέματα των εργαζομένων. 

Θα σχολιάσουμε κάποια από αυτά, με την επιφύλαξη να δούμε το κείμενο των διατάξεων. 

1.      Θεσπίζεται η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που θα καταγράφει το πραγματικό ωράριο του εργαζομένου και τις υπερωρίες του, απαλλάσσοντας τις εταιρείες που την εφαρμόζουν από την ανάγκη υποβολής ΑΠΔ.  

Πιστεύουμε ότι η ψηφιακή κάρτα, είναι θετικό μέτρο αρκεί να εφαρμοστεί. Θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά, με το άρθρο 26 του Ν. 3996/2011 και στην αιτιολογική έκθεση της εν λόγω ρύθμισης μεταξύ άλλων αναφέρει: «….Η σύνδεση της κάρτας εργασίας με το κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα του άρθρου 19 παρουσιάζει και άλλα οφέλη, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, αφού θα μειωθεί το διοικητικό βάρος από την αποστολή για θεώρηση των καταστάσεων προσωπικού από τις Επιθεωρήσεις
Εργασίας, την αναγγελία της υπερωριακής εργασίας, τον έλεγχο της χορήγησης ή μη αδειών κλπ. …» και προβλέπεται η έκδοση σειράς ΥΑ για την εφαρμογή της ωστόσο και δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Στην  μη εφαρμοσθείσα διάταξη  προβλεπόταν πρόστιμο και για τον ίδιο τον εργαζόμενο, ύψους 200 ευρώ, αν δεν έκανε χρήση της κάρτας του και στην επιχείρηση επιβαλλόταν αντίστοιχα πρόστιμο 400 ευρώ.  Παρόμοιες διατάξεις τέθηκαν και σε άλλους νόμους όπως και στον ασφαλιστικό του 2020 (ν. 4670/2000) αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν υλοποιηθεί.   

Η εφαρμογή του μέτρου, μπορεί πράγματι να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ελέγχου για τον περιορισμό της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας, που ναρκοθετούν τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας μας και παραβιάζουν ευθέως τα εργασιακά δικαιώματα. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός δεν αρκεί ωστόσο η πληρέστερη θεσμοθέτησή του, αναμένουμε το πλήρες κείμενο της ρύθμισης. 

Για όσους εργοδότες δεν εφαρμόσουν το νέο μέτρο, προβλέπεται πρόστιμο ύψους 10.500 € για κάθε εργαζόμενο που δεν δηλώνεται, αλλά και κλείσιμο της επιχείρησης για 15 μέρες, εάν υπάρχει κατ’ επανάληψη παράβαση. 

Με την ψηφιακή κάρτα θα καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο, μεταξύ άλλων, κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων: ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες και αποτελεσματική εφαρμογή των ρυθμίσεων για την διευθέτηση του χρόνου εργασίας που επίσης επιδιώκει να ρυθμίσει το εν λόγω νομοσχέδιο.  

Πρέπει –κατά την γνώμη μας- να εφαρμοστεί πλήρως η ψηφιακή κάρτα σε συνδυασμό με την λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής ΣΕΠΕ και στην συνέχεια να εφαρμοστεί η διευθέτηση του χρόνου εργασίας για μικρές επιχειρήσεις. 

Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται να αντιμετωπιστεί η εισφοροδιαφυγή και ο αθέμιτος ανταγωνισμός με τις επιχειρήσεις που τηρούν τον νόμο. 

Παράλληλα –πάντα κατά τις δηλώσεις της ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας- μειώνεται η γραφειοκρατία, με την κατάργηση της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης και του Ειδικού Βιβλίου Υπερωριών για τις επιχειρήσεις που υιοθετούν την ψηφιακή κάρτα. 

Προσωπικά είμαστε υπέρ της κατάργησης του Ειδικού Βιβλίου Υπερωριών σε συνδυασμό με το Ε8 αλλά εναντίον της κατάργησης της ΑΠΔ, ενδεχομένως να καταργηθούν οι κυρώσεις κυρίως σε τροποποιητικές ΑΠΔ δεδομένου ότι υπάρχουν θέματα ασφαλιστικά που θα προκύψουν από την βιαστική αυτή κίνηση, να εξεταστεί η κατάργηση της αργότερα αφού θα έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά το ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και το πληροφοριακό σύστημα του e-ΕΦΚΑ καλύπτει όλες τις πληροφορίες που παρέχει το σύστημα της ΑΠΔ.. 

2.      Διευθέτηση χρόνου εργασίας. Μετά από αίτηση του εργαζομένου για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση, θα γίνει η εφαρμογή του 10ώρου, χωρίς να θίγονται το 8ωρο, το 5θήμερο και το 40ωρο. Προβλέπεται επίσης 4ήμερη εργασία την εβδομάδα ενώ απαγορεύεται η απόλυση σε περίπτωση άρνησης του εργαζομένου.  

Το θέμα της διευθέτησης εργασίας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε Εθνικό έχει υποστεί αρκετές μεταβολές μετά την αρχική του νομοθέτηση. Σε εθνικό επίπεδο έχουμε συνοπτικά: 

Άρθρο 41 του ν. 1892/1990 (Α΄ 101), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του ν. 2639/1998 (Α΄ 205), τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 2874/2000 (Α΄ 286) και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του ν. 3385/2005 (Α΄ 210) και κατόπιν με το άρθρο 7 του ν. 3846/2010 (Α΄ 66) και το άρθρο 42 του ν. 3986/2011. Η εφαρμογή του περιορίζεται κυρίως σε επιχειρήσεις που διαθέτουν συνδικαλιστική οργάνωση και έχει περιορισμένη πρόβλεψη σε κλαδικές ΣΣΕ, όπως των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων όλης της χώρας από το 2013.  

Με την ευκαιρία της ένταξης σε εθνικό επίπεδο της ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2019/1158 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 20ής Ιουνίου 2019 Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης την 12.7.2019, αντικείμενο της οποίας είναι οι ελάχιστες απαιτήσεις προκειμένου να επιτευχθεί ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά τις ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και την μεταχείριση στον χώρο εργασίας, μέσα από τη διευκόλυνση του συνδυασμού επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής για τους εργαζόμενους γονείς ή φροντιστές, ευέλικτες μορφές απασχόλησης με ατομικές συμβάσεις εργασίας, επιχειρείται η επέκταση και σε άλλους εργαζόμενους με ατομικές συμβάσεις εργασίας. Σε άλλο άρθρο θα αναφερθούμε διεξοδικά στα συν και τα πλην των ατομικών συμβάσεων εργασίας σε συνδυασμό με την ρύθμιση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας και το 8ωρο.  

3.      Λοιπές ρυθμίσεις. 

• 1. Καταργείται η διάκριση υπαλλήλου – εργατοτεχνίτη ως προς την αποζημίωση απόλυσης. Οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών που ήταν μόλις ελάχιστα ημερομίσθια  εξισώνονται με τις αποζημιώσεις των υπαλλήλων που φτάνουν έως 12 μηνιαίους μισθούς.        Θετική ρύθμιση και διορθώνει μια αδικία δεκαετιών. 
  2. Θεσπίζεται η άδεια πατρότητας (14 ημερών) σήμερα είναι 2 ημέρες, η γονική άδεια 4 μηνών για κάθε μητέρα και πατέρα με επιδότηση του ΟΑΕΔ, ευέλικτο ωράριο με τηλεργασία για τους γονείς, επεκτείνεται η άδεια λοχείας, προβλέπεται άδεια για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη εγκυμοσύνη, αλλά και για τους φροντιστές που έχουν υπό την προστασία τους κάποιο μέλος της οικογένειάς τους με αναπηρίες. 
  3. Θεσπίζεται το πλαίσιο της τηλεργασίας με συμφωνία εργαζομένου – εργοδότη, με τον τελευταίο να αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού.  
  4. Ενοποιούνται τα ανώτατα όρια υπερωριών και αυξάνονται οι επιτρεπόμενες υπερωρίες στις 150 ώρες και εξισώνονται οι επιτρεπόμενες ώρες στη βιομηχανία με τις υπηρεσίες, καταργείται η υποχρέωση του Υπουργού Εργασίας να καθορίζει τα όρια των υπερωριών ανά εξάμηνο στην βιομηχανία.. 
  5. Επιτρέπεται η κατ’ εξαίρεση εργασία τις Κυριακές σε νέους κλάδους, όπως οι αποθήκες, τα logistics, τα κέντρα δεδομένων, αλλά και η μηχανογράφηση, οι εξετάσεις έκδοσης διπλωμάτων κ.ά.  
  6. Προστίθενται στον κατάλογο άκυρων απολύσεων, οι περιπτώσεις:  

• Για άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης,  
• του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου,  
• εργαζόμενων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια,  
• εργαζόμενων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν διευθέτηση του χρόνου εργασίας,  
• τηλεργαζόμενων που άσκησαν δικαίωμα αποσύνδεσης. 

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος 

Οικονομολόγος – Εργασιακός Σύμβουλος