New Yorker: To πρωινό ξύπνημα και το μέγα ερώτημα της πρωινής ηθικής

Από τον Αριστοτέλη και τον Βενιαμίν Φραγκλίνο έως την έκδοση Ιανουαρίου της έγκριτης επιθεώρησης του Psychological Science μπορεί κανείς να βρει αναφορές που υμνούν το πλεονέκτημα του πρωινού ξυπνήματος, της πρωινής σκέψης και εργασίας, όπως εξηγεί με δημοσίευμα του το περιοδικό «The New Yorker».

Μάλιστα, στο «Psychological Science» οι καθηγητές Maryam Kouchaki και Isaac Smith αναπτύσσουν τη θεωρία της «επιρροής της πρωινής ηθικής», που ουσιαστικά υποστηρίζει πως ο κόσμος δείχνει καλύτερη συμπεριφορά τις πρωινές ώρες.

H έρευνα τους προσέλκυσε το ενδιαφέρον της ειδικού σε θέματα συμπεριφοράς Sunita Sah, του πανεπιστημίου Georgetown που δηλώνει η ίδια πως είναι… νυχτερινός τύπος. Η Sah έχει εργαστεί επί χρόνια πάνω σε διαφορετικά μοτίβα ηθικής συμπεριφοράς, οπότε θέλησε να μελετήσει τη θεωρία ξεκινώντας με κάποια βασικά βιολογικά δεδομένα που έχουν να κάνουν με τα μοτίβα και το ρυθμό του ύπνου.

Το εσωτερικό μας ρολόι καθορίζει αυτό που ονομάζεται χρονοτύπος, αν δηλαδή ήμαστε πρωινοί ή νυχτερινοί τύποι ή κάπου ανάμεσα. Οι χρονοτύποι είναι σχετικά σταθεροί, αν και ορισμένες φορές αλλάζουν με την πάροδο της ηλικίας. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι γενικότερα τείνουν να είναι πρωινοί τύποι, ενώ οι ενήλικοι και οι έφηβοι απογευματινοί, νυχτερινοί. Το να καταλάβει κανείς σε ποια κατηγορία ανήκει είναι σχετικά εύκολο: αρκεί, για λίγες εβδομάδες, να πηγαίνει να κοιμηθεί όταν αισθάνεται κουρασμένος και να ξυπνάει χωρίς ξυπνητήρι.

Εκτός από τον χρονοτύπο, ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει την ικανότητα μας να ξυπνήσουμε είναι και η χρονική κίνηση, που αναφέρεται στη δυνατότητα μας να κοιμηθούμε μια συγκεκριμένη ώρα. Στους πρωινούς τύπους ο χρονοτύπος και η χρονική κίνηση τείνει να συμπίπτει, καθώς το εσωτερικό τους ρολόι είναι λίγο-πολύ συγχρονισμένο με τα επίπεδα ενέργειας τους. Όμως, στους νυχτερινούς τύπους τα πράγματα περιπλέκονται. Κοινώς όταν ήλιος ανατέλλει, το πρωινό φως τους υπαγορεύει να ξυπνήσουν, όμως λόγω του χρονοτύπου τους δεν έχουν την απαραίτητη ενέργεια και απλά θέλουν να ξανακοιμηθούν. Το βράδυ, το μοτίβο αντιστρέφεται, καθώς το ένα σύστημα τους λέει να κοιμηθούν και το άλλο να παραμείνουν ξύπνιοι. Όπως εξηγεί το δημοσίευμα του «The New Yorker», το 40% των ανθρώπων υπάγεται στην τελευταία κατηγορία.

Η Sah ξεκίνησε την έρευνα της λαμβάνοντας ως δεδομένο πως υπάρχουν διαφορετικοί άνθρωποι που λειτουργούν σε διαφορετικούς χρόνους. Με σειρά μελετών, μαζί με ομάδα ερευνητών, εξέτασε την πιθανότητα αν η ώρα της ημέρας αυξάνει την πιθανότητα ένα άτομο να «κλέψει» σε ένα παιχνίδι.

Στο αποτέλεσμα της έρευνας διαπίστωσε πως, πράγματι, ορισμένα άτομα έτειναν να «κλέβουν» λιγότερο, όταν έπαιζαν το πρωί. Επρόκειτο δε, για άτομα που ανήκαν στην κατηγορία των πρωινών τύπων. Όμως, ίσχυε και το αντίθετο. Οι νυχτερινοί τύποι «έκλεβαν» λιγότερο, όταν έπαιζαν το απόγευμα. Αυτό σημαίνει πως οι πρωινοί τύποι δεν ήταν απαραιτήτως ηθικά ανώτεροι.

Πάντως η έρευνα της Sah δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς θα περιλαμβάνει σειρά διαφορετικών μελετών. Αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω σε μια μελέτη που εξετάζει το αν οι άνθρωποι με ηθική ευθύνη στο πόστο τους, όπως π.χ. οι γιατροί και οι χρηματοπιστωτικοί σύμβουλοι, λαμβάνουν αποφάσεις με υψηλότερη καθαρότητα όταν τα ωράρια εργασίας τους συμπίπτουν με το χρονοτύπο στον οποίο ανήκουν.

Σε κάθε περίπτωση η Sah εξηγεί πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο, έως αδύνατον, σε κάποιον να ξεπεράσει τη φυσική του προδιάθεση και να εκπαιδεύσει τον εαυτό του να λειτουργήσει καλύτερα και σωστότερα σε ωράρια που δεν ταιριάζουν με το εσωτερικό του ρολόϊ.