Χάος στις μεταβιβάσεις ακινήτων από τους δασικούς χάρτες

Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις έχει λάβει η ανάρτηση των δασικών χαρτών για το φρένο που θέτει στις μεταβιβάσεις ακινήτων, με αιχμή τα δυσεπίλυτα ζητήματα που αφορούν κυρίως το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τις εκχερσωμένες εκτάσεις και στους δασωμένους αγρούς. Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας πολιτών, συμβολαιογράφων και μηχανικών καθώς κάθε είδους συναλλαγή γης επαφίεται πλέον στη βούληση των υποθηκοφυλάκων και των υπαλλήλων στα κτηματολογικά γραφεία.

Αδυναμία σύνταξης

Οπως αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ενωσης Συμβολαιογράφων Ελλάδας κ. Γιώργος Ρούσκας, για ακίνητα που βρίσκονται εντός αναρτημένου δασικού χάρτη καταγράφεται πλέον αδυναμία σύνταξης συμβολαιογραφικών πράξεων και της μεταγραφής τους στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο δασικός χάρτης δεν γεννά νομικά αποτελέσματα, παρ’ όλα αυτά πολλοί υποθηκοφύλακες και κτηματολογικά γραφεία ζητούν από τους συμβαλλόμενους να προσκομίσουν για τη μεταβίβαση πρόσφατο εξαρτημένο τοπογραφικό. Αυτό πρέπει να συνοδεύεται αφενός από βεβαίωση μηχανικού που να αναφέρει εάν το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με αναρτημένο δασικό χάρτη και αφετέρου από απόσπασμα του χάρτη όπου θα φαίνεται ο χαρακτήρας της έκτασης.

Χρειάζεται ρύθμιση

Η μοναδική λύση, όπως σημειώνει ο κ. Ρούσκας, είναι μια ρύθμιση ώστε να συνεχιστούν οι συμβολαιογραφικές πράξεις κατά τη διάρκεια της ανάρτησης καθώς ο δρόμος μέχρι την κύρωση των δασικών χαρτών είναι ακόμη μακρύς. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κινείται σε δύο μέτωπα.

Κατ’ αρχάς, έχει έρθει σε συνεννόηση με τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Οικονομικών προκειμένου να εκδοθούν εγκύκλιοι για τους συμβολαιογράφους και τα υποθηκοφυλακεία, οι οποίες θα καθιστούν σαφές ότι όσον αφορά τα ακίνητα που εμφανίζονται ως αγροτικά (ΑΑ – άλλης χρήσης) να προχωρούν στην έκδοση οικοδομικής άδειας και σε συμβολαιογραφικές πράξεις. Και δεύτερον, ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση που να αποσαφηνίζει ότι σε περίπτωση ιδιοκτησίας της οποίας ένα τμήμα είναι δασικό, να μη θεωρείται παράνομη η μεταβίβαση του υπολοίπου.

Να «παγώσει»

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν μηχανικοί, αυτές οι πρωτοβουλίες δεν θα ξεμπλοκάρουν παρά ένα μικρό ποσοστό των μεταβιβάσεων.

Γι’ αυτό ζητούν να «παγώσει» άμεσα για ένα διάστημα η ανάρτηση των δασικών χαρτών, αν και νομικοί κύκλοι κρίνουν ότι αυτό είναι ανέφικτο διότι η ολοκλήρωση του έργου αποτελεί μια από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας. Σε κάθε περίπτωση για να γίνει η κύρωση των χαρτών και να μπορέσει επιτέλους η χώρα να αποκτήσει Δασολόγιο, υπάρχουν ακόμη πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν.

Το πρώτο θα γίνει με την έκδοση της πολυαναμενόμενης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) επί τριών προσφυγών που είχαν γίνει κατά της πρόσφατης αναθεώρησης των δασικών χαρτών.

Επειτα θα προωθηθούν στη Βουλή οι νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ, οι οποίες θα επιλύουν τα προβλήματα που αναδείχθηκαν από την ανάρτηση των χαρτών, με τους δασωμένους αγρούς, τις εκχερσωμένες εκτάσεις και το ιδιοκτησιακό καθεστώς δύο… ταχυτήτων, ανάλογα με το εάν σε μια περιοχή ισχύει ή όχι το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου.

Μεγάλα προβλήματα

Βάσει των συγκεκριμένων ρυθμίσεων που αναμένονται και των πρόσφατων αλλαγών με τους ασπάλαθους και τα φρύγανα, θα γίνει εκ νέου επικαιροποιημένη ανάρτηση των χαρτών.

«Τότε μόνο με διορθωμένα τα λάθη θα προχωρήσει η κύρωση και θα καταστεί σαφές ποιες εκτάσεις αποχαρακτηρίζονται και ποιες παραμένουν δασικές. Ομως η όλη διαδικασία θα πάρει μήνες, πιθανώς χρόνο, ίσως και περισσότερο. Εως τότε δεν μπορεί να παραμένουν μπλοκαρισμένες οι μεταβιβάσεις» τονίζει ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών κ. Μιχάλης Καλογιαννάκης.

Σήμερα, τα μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Κυκλάδες, η Κρήτη, τα Ιόνια Νησιά, η Λέσβος, η Σάμος, η Χίος, τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα και η Μάνη, περιοχές όπου δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου και το βάρος απόδειξης της ιδιοκτησίας πέφτει εξίσου στον ιδιώτη και στο Δημόσιο.

«Σε αυτές τις περιοχές είναι παράλογο μια απλή πληροφορία που αφορά την ανάρτηση του δασικού χάρτη να σταματά τη μεταβίβαση» επισημαίνει ο κ. Ρούσκας. Οπως υπογραμμίζει, στην Τήνο και στη Χίο έχουν μπλοκάρει κάθε είδους συναλλαγές στα ακίνητα, όπως αγοραπωλησίες, επενδύσεις κ.ά.

Οι αντιρρήσεις παραπέμπουν το πρόβλημα στο μέλλον

Με τη δυνατότητα υποβολής αντιρρήσεων από τους πολίτες, το πρόβλημα δεν λύνεται αλλά παραπέμπεται στο μέλλον. Ακόμη δεν έχουν εξεταστεί από τις αρμόδιες επιτροπές οι χιλιάδες αντιρρήσεις που είχαν υποβληθεί από το 2017. Το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι θα δώσει εξάμηνη παράταση στην ανάρτηση και θα μειώσει το τέλος υποβολής αντιρρήσεων κατά 50%, με τις σχετικές ρυθμίσεις να αναμένεται να περιληφθούν στο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που θα προωθηθεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή.

«Να μην καταντήσει το έργο ένα πουκάμισο αδειανό»

Παγωμένες είναι οι συμβολαιογραφικές πράξεις σε πολλές περιοχές της χώρας και για ακίνητα ΔΑ (άλλοτε Δασικά και πλέον Αγροτικά), τους λεγόμενους δασωμένους αγρούς. Γενικότερα, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Καλογιαννάκης, επικρατεί ένα αλαλούμ, «στα Χανιά µεταβιβάζονται τα πάντα, στην Πάρο µόνο τα ΑΑ, στην Αθήνα δεν µεταβιβάζεται σχεδόν κανένα ακίνητο, µε εξαίρεση εκείνα που έχουν πράξη χαρακτηρισµού, παραχωρητήρια κ.λπ.». Σύμφωνα με τον πρόεδρο των τοπογράφων, εξαρτάται από τον κάθε υποθηκοφύλακα ή το κτηματολογικό γραφείο και τη συνεννόηση που έχει γίνει με τους συμβολαιογράφους σε κάθε περιοχή.

Οι μεταγραφές ή οι καταχωρίσεις έχουν σταματήσει σε ποσοστό περίπου 60% στα αρμόδια υποθηκοφυλακεία ή Κτηματολογικά Γραφεία της χώρας, όπως σημειώνει ο κ. Ρούσκας. Το μόνο που επιτρέπεται είναι οι αποδοχές κληρονομιάς διότι δεν απαιτείται δήλωση μηχανικού, αλλά και η μεταβίβαση όσων ακινήτων έχουν παλαιότερες τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού ως μη δασικά, ή παραχωρητήρια.

«Το έργο των δασικών χαρτών είναι άρρηκτα συνδεδεµένο µε την προστασία του περιβάλλοντος και την πολιτική γης που θέλει να εφαρµόσει ένα κράτος. Θα ήταν κρίµα να καταντήσει ένα “πουκάµισο αδειανό” λόγω των δυσλειτουργιών που δηµιουργούνται κατά τη σύνταξή τους, όπως είναι το θολό τοπίο των µεταβιβάσεων και της εκµετάλλευσης εκτάσεων, οι οποίες, καθ’ υπερβολή ή λόγω λαθών, υπόκεινται στην δασική νοµοθεσία» υπογραμμίζει ο κ. Καλογιαννάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, εκτός από τις μεταβιβάσεις, σε πολλές περιπτώσεις έχει παγώσει και η έκδοση οικοδομικών αδειών, με δεδομένο ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί ο χαρακτήρας των εκτάσεων, άρα και το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.