Τουρισμός και ραδιενέργεια…

-«Ξέρεις ότι Ρωσία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι αυτή τη στιγμή οι μεγαλύτεροι «παίχτες» στην εξαγωγή πυρηνικής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας;».

-Όχι.

-«Μάθε, λοιπόν, πως επειδή η μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή «ζορίζει» κάποιους, στο πίσω (και όχι μόνο) μέρος του κεφαλιού τους έχουν την πυρηνική ενέργεια…

-Καλά ρε Νίκο, μου λες πως την ώρα που όλος ο πλανήτης μιλάει για πράσινη ενέργεια, διείσδυση των ΑΠΕ , που η κλιματική αλλαγή έχει μπει στο λεξιλόγιο σχεδόν όλων των λαών, υπάρχουν κάποιοι που στέκονται ακόμη στην πυρηνική ενέργεια; Το πάθημα δεν έγινε μάθημα;

Όταν η συζήτηση ξεκινά από άλλο θέμα …

Η συζήτηση με τον διευθυντή του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace Νίκο Χαραλαμπίδη έχει πάντα ενδιαφέρον, αφού συνήθως απ’ άλλο θέμα ξεκινάει και σε άλλο καταλήγει…

Έτσι, με την άνεση που σου δίνουν τα 30 plus χρόνια γνωριμίας (όταν γνωριστήκαμε εγώ ξεκινούσα στα « ΝΕΑ» και η Νίκος στην Greenpeace) η συζήτηση ξεκίνησε αρχικά για τον κορωνοϊό και για πώς άλλαξε τη ζωή μας και κατέληξε στην πυρηνική ενέργεια.

• «Ο κορωνοϊός κάποια στιγμή θα ξεχαστεί, όπως ξεχάστηκαν και πολλά άλλα πράγματα που προκάλεσαν απώλειες και πόνο», μου λέει ο Νίκος.

-Δηλαδή;

-«Θυμήσου τι έγινε στο Τσερνόμπιλ και αργότερα στη Φουκοσίμα», ήταν η απάντηση.

Και να’ σου, το νέο θέμα της συζήτησης. Δεν ξέρω πώς, αλλά στο δικό μου μυαλό, απ’ όλη τη συζήτηση που έγινε, δεν έμεινε η εξαγωγή πυρηνικής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Τι έμεινε; Η εικόνα ανθρώπων να κάνουν τουρισμό σε μέρη που τα ακούμπησε ο θάνατος, ο πόνος, o ξεριζωμός και όλα τα υπόλοιπα δεινά… Παιγνίδια του μυαλού είναι αυτά.

Dark tourism

Κάνοντας μια σύντομη περιήγηση στο διαδίκτυο, διάβασα πως το 2019 (πριν ξεσπάσει η πανδημία) δεκάδες χιλιάδες ήταν εκείνοι που επισκέφθηκαν το Τσερνόμπιλ, την Ουκρανική πόλη που στις 26 Απριλίου 1986, συνέβη το σοβαρότερο πυρηνικό δυστύχημα όλων των εποχών, και που τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν « τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας».

Διάβασα επίσης , πως πριν την πανδημία, ο σκοτεινός τουρισμός ( dark tourism) εξαπλωνόταν με γρήγορους ρυθμούς -ιδίως- στο τουριστικό κοινό της Κεντρικής Ευρώπης, και πως μελετάται και απασχολεί το διεθνές ακαδημαϊκό κοινό από το 1996 (σ.σ.: τέτοιοι προορισμοί δεν είναι μόνο το Τσερνόμπιλ, αλλά το μουσείο Γενοκτονίας στην Καμπότζη, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του ‘Άουσβιτς, στην Πολωνία κ.α).

-«Είδες πώς ο κόσμος ξεχνάει;», συνεχίζει ο Νίκος. « Κάποιοι προορισμοί δεν θα έπρεπε να είναι τουριστικές ατραξιόν αλλά σημεία αναφοράς ώστε να μην γίνονται στο μέλλον τα ίδια λάθη και καταστροφές».

Μια πληγή που συνεχίζει να ματώνει …

Συμφωνώ απόλυτα. Ευκαιρία λοιπόν να θυμίσουμε, με τη βοήθεια του διευθυντή του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, μερικά πράγματα που ενδεχομένως να μην γνωρίζατε για το Τσερνόμπιλ.

• Ήταν το ατύχημα που η πυρηνική βιομηχανία είχε πει πως δεν θα συνέβαινε ποτέ.
• Τα ραδιενεργά ισότοπα που απελευθερωθήκαν στην ατμόσφαιρα από το Τσερνόμπλ, και που ακόμη υπάρχουν, δείχνουν ότι 35 χρόνια μετά, η καταστροφή συνεχίζεται.
• Περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν ακόμη σε περιοχές εκτεθειμένες σε ραδιενέργεια.
• Η ποσότητα της ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε από τις δυο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί.
• Τα ζώα που ζουν μέσα στην αποκλεισμένη ζώνη των 30 χιλιομέτρων γύρω από το Τσερνόμπιλ, έχουν υψηλοτέρα ποσοστά θνησιμότητας, αυξημένες γενετικές μεταλλάξεις και χαμηλό ποσοστό γεννήσεων.
• Υπάρχει ακόμη ραδιενεργό υλικό σε μια τσιμεντένια σαρκοφάγο, που όμως πλέον καταρρέει, και κτίστηκε πάνω στον αντιδραστήρα μετά το ατύχημα. Ένα καινούργιο περίβλημα κτίστηκε πάνω από τη σαρκοφάγο και η προστασία του θα διαρκέσει μόνο 100 χρόνια. Ταυτόχρονα, οι εργασίες αποκατάστασης της σαρκοφάγου στο εσωτερικό συνεχίζονται.
• Το δάσος κοντά στο σημείο καταστροφής ονομάζεται «κόκκινο δάσος», διότι τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας «σκότωσαν» τα δένδρα και κάλυψαν μεγάλες εκτάσεις με το έντονο κόκκινο χρώμα του νεκρού πεύκου.
• 24.000 χρόνια και τα μάτια του πυροσβέστη που έγιναν μπλε από καφέ

Επιπλέον:

• Το Πριπιάτ, η κοντινότερη πόλη, συνεχίζει να έχει υψηλά επίπεδα ρύπανσης και θα παραμείνει εγκαταλελειμμένο, αφού το πλουτώνιο χρειάζεται περισσότερα από 24.000 χρόνια για να μειωθεί η έντασή του μόλις στο μισό.
• Η ραδιενέργεια ήταν τόσο ισχυρή που τα μάτια του πυροσβέστη Vladimir Pravik έγιναν μπλε από καφέ (!).
• Στις ρυπασμένες περιοχές, το Τσερνόμπιλ επηρεάζει όλες τις πλευρές της ζωής των ανθρώπων. Η ραδιενέργεια είναι στο φαγητό που τρώνε, στο γάλα και το νερό που πίνουν, στα σχολεία, τα πάρκα και τις παιδικές χαρές που παίζουν τα παιδιά και στα ξύλα που καίνε για να ζεσταθούν.

Η περίπτωση της Φουκουσίμα

Όπως διαβάζω, σε σχετική ανάλυση της υπεύθυνης προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή της Greenpeace Σάντυ Φαμελιάρη, σήμερα, 10 χρόνια μετά την πυρηνική καταστροφή (11 Μαρτίου 2011) , η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης δεν έχει αρθεί, ενώ οι κάτοικοι βρίσκονται ακόμη σε κέντρα φιλοξενίας ή άλλες τοποθεσίες….

Επίσης, κατά την ανάλυση, μολυσμένο νερό εξακολουθεί να διαρρέει σε ανύποπτο χρόνο προς τη θάλασσα και ο παροπλισμός του εργοστασίου δεν προχωρά όπως είχε προγραμματιστεί. Νέα hotspots ραδιενέργειας δημιουργούνται, σύμφωνα με έρευνα της Greenpeace, ενώ ακόμη και τώρα, περισσότεροι από 36.000 άνθρωποι δεν επιτρέπεται να επιστρέψουν στην περιοχή.

Συμπέρασμα: ποτέ μην υποτιμάς την αξία μιας κουβέντας. Δεν ξέρεις ποτέ πού μπορεί να σε οδηγήσει και τι μπορείς να μάθεις…