Πανδημία και αγορά εργασίας: Ο δύσκολος δρόμος της Ευρώπης και οι ΗΠΑ

Η έλλειψη θέσεων εργασίας που πλήττει τις ΗΠΑ, την ώρα που η αμερικανική οικονομία ανακάμπτει από την κρίση που πυροδότησε η πανδημία του νέου κοροναϊού, έρχεται επίσης στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή τάση, ωστόσο, ενδέχεται να αποδειχθεί ακόμη πιο δύσκολο να διορθωθεί.

Όπως οι ΗΠΑ, όπου η αύξηση των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ επιβραδύνθηκε απροσδόκητα τον Απρίλιο και υπολείπεται των προσδοκιών, έτσι και η Ευρώπη θα αγωνιστεί για να εξασφαλίσει εργασία στους εργαζόμενους που το επιθυμούν.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η ανεργία που είναι πάνω από 7% – και περισσότερο από δύο φορές υψηλότερο στην Ελλάδα και την Ισπανία – δεν προβλέπεται να επιστρέψει στα προ-πανδημίας επίπεδα πριν από το 2023, επισημαίνει το πρακτορείο Bloomberg.

Περιζήτητη η εξειδικευμένη εργασία

Βραχυπρόθεσμα, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί λόγω του κοροναϊού σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να διασχίσουν τα σύνορα τόσο εύκολα όσο συνήθως στο μπλοκ των 27 εθνών. Αυτό αποτελεί πρόβλημα επειδή η ΕΕ πρόκειται να αρχίσει να διανέμει τα 800 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο επικεντρώνεται σε περιβαλλοντικές και ψηφιακές βιομηχανίες που θα απαιτούν εξειδικευμένους εργαζόμενους.

Ωστόσο, τα δίκτυα και οι αγωγοί που παρέχουν νέους εργαζόμενους έχουν επίσης διαταραχθεί, κάτι που θα έχει παρατεταμένο αντίκτυπο. Οι εκθέσεις με αντικείμενο την εργασία έχουν ακυρωθεί ενώ τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης έχουν ανασταλεί. Παράλληλα, στα πανεπιστήμια υπάρχει μείωση σε ξένους φοιτητές. Όλα αυτά αναμένεται να επηρεάσουν και το δημογραφικό πρόβλημα της Γηραιάς Ηπείρου.

Την ίδια ώρα το Brexit επέβαλε ένα επιπλέον εμπόδιο στην κυκλοφορία εργατικού δυναμικού, επειδή η εμπορική συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ που ξεκίνησε φέτος περιλαμβάνει περιορισμούς στην κυκλοφορία και περιορισμένη μόνο αμοιβαία αναγνώριση ορισμένων όρων.

«Στην Ευρώπη, τα προβλήματα είναι πιο διαρθρωτικά», δήλωσε ο Axel Pluennecke, οικονομολόγος του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου στην Κολωνία. «Ειδικά στα τεχνικά επαγγέλματα, τομείς όπως η ψηφιοποίηση, η απαλλαγή από τον άνθρακα, θα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ειδικευμένους εργαζόμενους. Πρέπει πραγματικά να αναρωτηθείτε αν θα ικανοποιηθεί αυτή η απαίτηση», είπε.

Η περιοχή αισθάνεται ήδη κάποια από τις επιπτώσεις των κλειστών συνόρων που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αναφέρει το Bloomberg.

Η μετανάστευση στη Γερμανία μειώθηκε κατά περίπου κατά το ένα τρίτο το 2020. Η Νορβηγία στερείται εξειδικευμένων εργαζομένων για τον κλάδο της φιλοξενίας όπως ξένους οδηγούς ράφτινγκ γι’ αυτό και χαλάρωσε τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς εισόδου τον περασμένο μήνα ώστε να συμπεριλάβει τους εργαζόμενους στους «απολύτως απαραίτητους και να αποφευχθεί ο χρόνος διακοπής σε έργα ή επιχειρήσεις για τους επόμενους τέσσερις μήνες».

Η σουηδική Northvolt AB χρειάζεται 3.000 εργαζόμενους για ένα εργοστάσιο υπό κατασκευή στο Skellefteå και ο διευθύνων σύμβουλός της έχει επανειλημμένα επισημάνει την εμπειρία ως βασική πρόκληση.

Έκθεση της ΕΕ τον Δεκέμβριο εντόπισε ελλείψεις στον τομέα των κατασκευών, της μηχανικής, της ανάπτυξης λογισμικού και – πιο εμφανώς από ό, τι στο παρελθόν – της υγειονομικής περίθαλψης.

Ομοίως, οι σχολές κατάρτισης έχουν πληγεί από τα αναγκαστικά κλεισίματα και τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης. Οι εγγραφές για επαγγελματικά προγράμματα στη Γερμανία, που προετοιμάζουν τους νέους για εκατοντάδες εξειδικευμένα επαγγέλματα, μειώθηκαν περισσότερο από 9% πέρυσι σε μια «σαφή επίδραση» της πανδημίας, σύμφωνα με το γραφείο στατιστικών στοιχείων του έθνους.

Η Αυστρία, η οποία διαθέτει παρόμοιο σύστημα, είχε περισσότερες από 8.000 θέσεις κατάρτισης χωρίς συμπλήρωση στα τέλη Απριλίου. Τα Αυστριακά Οικονομικά Επιμελητήρια κατέφυγαν στην ανάπτυξη γυαλιών εικονικής πραγματικότητας, τα οποία η αναπληρωτής γενική γραμματέας Μαριάνα Κιούνελ υποστήριξε ότι βοηθούν στην ανάδειξη λιγότερο γνωστών ευκαιριών σταδιοδρομίας στους νέους.

Τα γερμανικά πανεπιστήμια είχαν σχεδόν 30% λιγότερους διεθνείς φοιτητές πέρυσι, και πολλοί σπούδασαν διαδικτυακά από τις χώρες καταγωγής τους, εξαλείφοντας τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που συχνά τους πείθουν να παραμείνουν για δουλειά μετά την αποφοίτησή τους.

«Η πρόκληση για τις εταιρείες, για τις χώρες, είναι να συγχρονιστεί η παύση της εργασίας με τη δημιουργία θέσεων εργασίας», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Adecco Group, Αλέν Ντεχέιζ. «Θα έχετε διαρθρωτικές αλλαγές στην κινητικότητα, στην κατανάλωση και θα έχει αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας», εκτίμησε.

Δημογραφικό δίλημμα

Ορισμένες οικονομίες μπορεί να ωφεληθούν εάν η κρίση αποτρέψει το εργατικό της δυναμικό από τη μετανάστευση. Η Πολωνία, η Ρουμανία και η Ιταλία, οι κύριες χώρες καταγωγής για ειδικευμένους μετανάστες στην ΕΕ το 2019, είναι επίσης μεταξύ των μεγαλύτερων δικαιούχων του Ταμείου Ανάκαμψης του μπλοκ. Θα δουν τη ζήτησή τους για εξειδικευμένες θέσεις εργασίας να αυξάνονται.

Τα συστήματα για την αντιστοίχιση ειδικευμένων εργαζομένων με τις εταιρείες που τις απαιτούν επίσης θα ξαναχτιστούν. Αλλά αυτό θα πάρει χρόνο και η καθυστέρηση θα επιδεινώσει ένα πρόβλημα το οποίο η Ευρώπη αντιμετώπιζε ακόμη και πριν από την πανδημία, το δημογραφικό πρόβλημα.

Το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας, για παράδειγμα, προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά περίπου 4 εκατ. έως το 2030. «Οι γερμανικές εταιρείες θα πρέπει όλο και περισσότερο να κοιτάζουν έξω από την ΕΕ για να καλύψουν τη ζήτησή τους για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό», δήλωσε ο Ούλριχ Κόμπερ, επικεφαλής ολοκλήρωσης και εκπαίδευσης στο Bertelsmann Stiftung. Η μετανάστευση από άλλες χώρες της ΕΕ δεν την περιορίζει πλέον», συνέχισε.

Κάτι τέτοιο αποτελεί πολιτική πρόκληση για τις κυβερνήσεις. Μπορεί να βρεθούν υπό πίεση να προσελκύσουν ξένους εργαζόμενους παρά την υψηλή τοπική ανεργία, έγραφε το Ινστιτούτο Πολιτικής Μετανάστευσης Ευρώπης με έδρα τις Βρυξέλλες τον Φεβρουάριο.

«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τις ευαισθησίες σχετικά με τη συνέχιση των προσλήψεων από το εξωτερικό», ανέφερε.