Δημοσιογράφοι: Ποιοι δικαιούνται και πώς αμοιβή από τον ΟΣΔΕΛ

Ο ΟΣΔΕΛ διανέμει δικαιώματα σε όλους τους δημοσιογράφους πλέον – εξαιρούνται τηλεόραση και ραδιόφωνο- αρκεί να έχουν υπογράψει σύμβαση με τον ΟΣΔΕΛ (συμβασιούχοι) ενώ ως τακτικά μέλη του μπορούν να έχουν τη δική τους φωνή και μπορούν να διεκδικήσουν καλύτερη διανομή αφού σύντομα σύμφωνα με κοινοτική οδηγία όλες οι πλατφόρμες, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και οι aggregators θα οφείλουν να καταβάλλουν εύλογη αμοιβή για την αναπαραγωγή των έργων τους.

Η διανομή δικαιωμάτων που πραγματοποιεί σε ετήσια βάση ο ΟΣΔΕΛ αφορά, μεταξύ άλλων δικαιούχων, τις παρακάτω κατηγορίες δημοσιογράφων, οι οποίοι είναι συμβασιούχοι του Οργανισμού:

•  Δημοσιογράφοι και αρθρογράφοι εφημερίδων και περιοδικών ποικίλης ύλης
• Δημοσιογράφοι και αρθρογράφοι ιστοσελίδων ενημερωτικού περιεχομένου (νέακατηγορία)
• Δημοσιογράφοι – Αρθρογράφοι λογοτεχνικών και μονοθεματικών περιοδικών

Από που γίνεται η διανομή

Κατ’ αρχάς, οι δημοσιογράφοι συμβασιούχοι του ΟΣΔΕΛ, συμμετέχουν στη διανομή των εσόδων που προέρχονται από την εύλογη αμοιβή για την αναπαραγωγή των έργων τους από ιδιώτες για προσωπική τους χρήση. Η αμοιβή αυτή υπολογίζεται επίτης αξίας των ψηφιακών μέσων (2% για υπολογιστές, ταμπλέτες, κινητά τηλέφωνα),και των αναλογικών μέσων (4% για εκτυπωτές, πολυμηχανήματα, φωτοτυπικό χαρτί).

Η οδηγία 790/2019 και τα επιπλέον έσοδα

Η Οδηγία (EE) 790/2019 για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά με το νέο δικαίωμα εκδοτών Τύπου, κατοχυρώνει τη δίκαιη αμοιβή δημοσιογράφων και εκδοτών για την εργασία τους.

Το διαδίκτυο έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές  όχι μόνο στην πρόσβαση των πολιτών στην ενημέρωση, αλλά και στον τρόπο εκμετάλλευσης του δημοσιογραφικού περιεχομένου.

Κύριοι κερδισμένοι είναι οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών, ως επί το πλείστον οι μηχανές αναζήτησης (Google, Bing, Baidu, Yandex, κτλ.) και οι πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου (Facebook, YouTube, Twitter, Instagram, TikTok κτλ.),  τα  κέρδη  των  οποίων  συνεχώς  γιγαντώνονται  σε  βάρος  των εκδοτικών  επιχειρήσεων.  Ενδεικτικά, το 11% των εσόδων της  Google σχετίζεται με υπηρεσίες που αφορούν το δημοσιογραφικό  περιεχόμενο. Προϋπόθεση για να υπάρχει ανεξάρτητος, ελεύθερος και αξιόπιστος Τύπος στην ψηφιακή εποχή, είναι να έχει επαρκή έσοδα αφενός, για την απόσβεση των επενδύσεών του και αφετέρου, για την αμοιβή των δημοσιογράφων, οι οποίοι δημιουργούν το περιεχόμενο.

Οι εξελίξεις όμως στη διαμάχη ανάμεσα στις πλατφόρμες και σε χώρες όπως η Γαλλία και η Αυστραλία καταδεικνύουν ότι, με δεδομένη την ισχύ των τεχνολογικών κολοσσών, ο μόνος δρόμος  για να επιτευχθεί η συμφωνία  αυτή, είναι μέσω των συλλογικών διεκδικήσεων, και μάλιστα σε ευρωπαϊκό, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο.

Στην κατεύθυνση  αυτή,  ο ΟΣΔΕΛ, εκπροσωπώντας 135 εκδότες έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου στην Ελλάδα και διαθέτοντας τεχνογνωσία και εμπειρία ετών στη συλλογική διαχείριση, συμμετέχει στη συντονιστική ομάδα για τη δημιουργία ευρωπαϊκού κόμβου (Euro Ηub), που θα διαχειρίζεται το νέο δικαίωμα εκδοτών Τύπου, που προβλέπει η  Οδηγία. Η  πρωτοβουλία αυτή στοχεύει αφενός, στη  διασφάλιση του δικαιώματος  των εκδοτών  Τύπου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφετέρου, στη δημιουργία ενός  one-stop-shop, που θα απευθύνεται στις ψηφιακές πλατφόρμες, καλύπτοντας τις ανάγκες για χρήση ψηφιακού περιεχομένου.

Πώς γίνεται η διανομή

Εφέτος, είναι η πρώτη φορά που θα πραγματοποιηθεί διανομή εσόδων από την εύλογη αμοιβή 2% και στους δημοσιογράφους και αρθρογράφους οι οποίοι εργάζονται σε ενημερωτικούς ιστότοπους. Οι εφετινές δηλώσεις θα περιλαμβάνουν, εκτός από τα άρθρα που εκδίδονται σε έντυπη μορφή, και τα άρθρα που δημοσιεύονται στους ενημερωτικούς ιστότοπους.

Η διαδικασία υποβολής δηλώσεων δημοσιογράφων και αρθρογράφων διενεργείται μία φορά τον χρόνο.  Οι συμβασιούχοι δημιουργοί καλούνται να υποβάλουν δήλωση,αποκλειστικά για τα πρωτότυπα άρθρα τους, που δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά σε ελληνικά έντυπα και σε ελληνικούς ιστότοπους ειδησεογραφικού-ενημερωτικούπεριεχομένου, κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Η υποβολή των δηλώσεων είναι απαραίτητο στάδιο της διαδικασίας διανομής, καθώς μέσω αυτών συγκεντρώνονται τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό της διανομής, σύμφωνα με τον ισχύοντα  Κανονισμό διανομής.

Η προθεσμία για τηνυποβολή δηλώσεων για τα άρθρα που δημοσιεύθηκαν κατά το έτος 2020, λήγει τη Δευτέρα 24 Μαΐου 2021.

Πέραν των λόγων ηθικής αρχής για το πνευματικό έργο των δημοσιογράφων και την άναρχη αναπαραγωγή του από τις πλατφόρμες, η αμοιβή, ανάλογα με τον όγκο εργασίας – αριθμό άρθρων και λέξεων, ακόμα και των άρθρων τους με υπογραφή Newsroom-και το Μέσο που εργάζονται, δεν είναι ευκαταφρόνητη.

Ο ΟΣΔΕΛ

Ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) είναι μη κερδοσκοπικός αστικός συνεταιρισμός που λειτουργεί με άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού (σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2121/1993, όπως ισχύει σήμερα, για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας), ανήκει στα μέλη του, συγγραφείς και εκδότες και διοικείται από αυτά.

Σκοπό έχει τη συλλογική διαχείριση και προστασία των πνευματικών και συγγενικών προς τα πνευματικά δικαιωμάτων των δημιουργών έργων του λόγου, καθώς και των δικαιοδόχων τους, όπως επίσης και των εκδοτών έργων του λόγου και των δικαιοδόχων τους. Τα δικαιώματα αυτά είναι δικαιώματα που για νομικούς ή πρακτικούς λόγους δεν μπορούν να τα διαχειριστούν ατομικά οι δικαιούχοι δημιουργοί και εκδότες.

Βασικό μέλημα του ΟΣΔΕΛ παραμένει πάντα η συνεχής βελτίωση του τρόπου διανομής. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, ο Οργανισμός εφαρμόζει με συνέπεια διαφανείς διαδικασίες, οι οποίες διασφαλίζουν τη δίκαιη   μεταχείριση των συμβασιούχων του.

Παράλληλα, διεκδικώντας τη δίκαιη αμοιβή των δημιουργών έργων λόγου, αναπτύσσει προγράμματα καταπολέμησης  της πειρατείας  και της λογοκλοπής, ενώ πραγματοποιεί και παρεμβάσεις στα εθνικά και ευρωπαϊκά όργανα.

Οι εγγραφές

Η διαδικασία έγγραφής ως συμβασιούχος και μέλος είναι πολύ απλή και γίνεται μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Οργανισμού. Με επικοινωνία μέσω e-mail το Τμήμα Συμβασιούχων δίνει όλες τις οδηγίες ηλεκτρονικά και τηλεφωνικά στοςυ δημοσιογράφους και αρθρογράφους έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου στην ηλεκτρονική διεύθυνση members@osdel.gr.

Σύμφωνα με το κατασταστικό του Οργανισμού δικαίωμα εγγραφής ως τακτικά μέλη έχουν όσοι δημοσιογραφούν επί τριετία.

Για την εγγραφή ως μέλος υπάρχει αντίτιμο το οποίο όμως, μπορεί να συμψηφιστεί με μελλοντικά δικαιώματα διανομής και να μην καταβληθεί άμεσα.