Η ανεργία μετά την πανδημία – Ποια είναι τα σενάρια

Δυσοίωνη παραμένει η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη για την εξέλιξη της ανεργίας, αμέσως μετά την άρση των προστατευτικών μέτρων λόγω της πανδημίας, ενώ «σταθερά υψηλά επίπεδα εγγεγραμμένων ανέργων» καταγράφει τον Απρίλιο, ο ΟΑΕΔ. Την ίδια ώρα η ΕΡΓΑΝΗ αποτυπώνει, κατά τον ίδιο μήνα, ελαφρά αύξηση της απασχόλησης – λόγω της έναρξης του τουρισμού και του «ανοίγματος της εστίασης».

Η «τραυματισμένη» – από την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία – εικόνα της αγοράς εργασίας, εμφανίζεται ανάγλυφα στα στοιχεία της εγγεγραμμένης ανεργίας του ΟΑΕΔ, τα οποία για ένα τουλάχιστον έτος, καταγράφουν εγγεγραμμένους ανέργους πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα.  Η αποκλιμάκωση του προβλήματος γίνεται με εξαιρετικά χαμηλούς ρυθμούς, καθώς η μείωση των εγγεγραμμένων ανέργων από τον Μάρτιο στον Απρίλιο ήταν της τάξεως – μόλις – του 2,85%. Από 1.131.228 άτομα το Μάρτιο σε 1.099.013 τον Απρίλιο (μείωση κατά 32.215 άτομα).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τον περσινό Απρίλιο 2020 – περίοδος εντός της υγειονομικής κρίσης – οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ήταν 1.185.013 άτομα και έκτοτε παρέμειναν σταθερά πάνω από το εκατομμύριο. Η μείωση κατά 86.000 άτομα (ποσοστό 7,26%) τον Απρίλιο του 2021, είναι μεν σημαντική, αλλά σε καμία περίπτωση δεν δείχνει ουσιαστική αποκλιμάκωση του προβλήματος.

Κατά τον ίδιο μήνα, το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ δείχνει αύξηση της απασχόλησης, κατά 32.210 άτομα (θετικό ισοζύγιο προσλήψεων απολύσεων) και αυξημένη ζήτηση σε ειδικότητες που έχουν σχέση με τον τουρισμό, αλλά και με την εστίαση. Οι 14.000 από τις 32.210 νέες θέσεις αφορούν αυτούς τους κλάδους, προφανώς, ενόψει του «ανοίγματος» τόσο του τουρισμού όσο και των επιχειρήσεων εστίασης μετά από αρκετούς μήνες. Πάντως οι νέες θέσεις του Απριλίου είναι σαφώς υψηλότερες από τις 7.205 νέες θέσεις του αντίστοιχου μήνα του 2020, αλλά ταυτοχρόνως δείχνουν την «αναιμική και αργή επιστροφή» της αγοράς εργασίας στην κανονικότητα.

Οι δυσοίωνες προβλέψεις     

Ωστόσο, δυσοίωνες παραμένουν οι προβλέψεις για την πορεία της ανεργίας, μετά το «πλήρες άνοιγμα της οικονομίας» και την άρση των προστατευτικών μέτρων. Πανεπιστημιακές μελέτες εκτιμούν ότι θα προηγηθεί μια εκρηκτική άνοδος της ανεργίας και θα ακολουθήσει η ισορροπία, σε υψηλότερα όμως επίπεδα.

Κι αυτό γιατί, η πραγματική εικόνα της  αγοράς εργασίας, χωρίς τον «παραμορφωτικό φακό» των αναστολών συμβάσεων εργασίας (δίχτυ προστασίας κατά των απολύσεων), θα είναι σαφώς χειρότερη από αυτή που εμφανίζεται σήμερα.

Το χειρότερο σενάριο μελέτης, που πραγματοποίησαν, ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου πανεπιστημίου κ. Σ. Ρομπόλης και ο διδάκτορας του ίδιου πανεπιστημίου κ. Β. Μπέτσης, «δείχνει»εκτίναξη της ανεργίας στο 29,3% και 1.350.000 ανέργους – στο τέλος του 2021. Η πρόβλεψη αυτή λαμβάνει ως δεδομένη την εκτίμηση της ΓΣΕΒΕΕ και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών ότι 200.000 επιχειρήσεις θα οδηγηθούν σε οριστική διακοπή της λειτουργίας τους, καθώς και ότι τα έσοδα από τον τουρισμό το 2021 θα φθάσουν στο 40% αυτών του 2019 (έτος κατά το οποίο στον τουρισμό απασχολήθηκαν 411.000 άτομα) Ταυτοχρόνως εκτιμάται ότι θα στο τρέχον έτος θα εισρεύσουν 5,5 δισ. από τα 32 δισ. του ταμείου ανάκαμψης, ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας προσδιορίζονται περίπου στις 600.000. Η εικόνα θα επιδεινωθεί προς το τέλος του Δεκεμβρίου.

Το δεύτερο – ενδιάμεσο – σενάριο προβλέπει αύξηση της ανεργίας  τον  Δεκέμβριο  του  2021  στο 22,6% και συνολικά 1.040.000 ανέργους. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνεται υπόψη ότι θα διακόψουν  την  λειτουργία τους  100.000  επιχειρήσεις και πέραν τούτου ότι θα συνεχισθεί  το πρόγραμμα  αναστολής  των  συμβάσεων  εργασίας  των  εργαζομένων  τους  μέχρι  τον  Δεκέμβριο  του  2021. Στην περίπτωση αυτή κατά την έναρξη της τουριστικής περιόδου η ανεργία θα φθάσει το 20,6% (950.000 άνεργοι)  και  τον  Δεκέμβριο  του  2021  θα  αγγίξει το 22,6% (1.040.000 άνεργοι).

Το τρίτο – και ευμενέστερο – σενάριο  εκτιμά ότι στις 200.000  απειλούμενες  με  διακοπή  της λειτουργίας  τους  επιχειρήσεις, θα  εφαρμοσθούν  χρηματοδοτικά  προγράμματα  στήριξης των επιχειρήσεων  όπως και προγράμματα  αναστολής  των  συμβάσεων  εργασίας για το διάστημα από  τον  Μάϊο  μέχρι  τον Δεκέμβριο  του  2021. Η μελέτη στηρίζεται στην παραδοχή ότι με τον τρόπο αυτό θα αποτραπεί    το  κλείσιμο  των  συγκεκριμένων  επιχειρήσεων  και  οι  απολύσεις  των  εργαζομένων  τους  να  κινηθούν στο επίπεδο του 15% – 20%.

Ακόμη και στην περίπτωση αυτή καταγράφεται αύξηση της ανεργίας σε σχέση με το μέσο ποσοστό 16,5% του 2020 (770.000 άνεργοι). Το επίπεδο  της  συνολικής  ανεργίας στο τέλος Δεκεμβρίου 2021 θα φθάσεις το 18,9% και οι άνεργοι τους 870.000 άτομα. Κατά την έναρξη της τουριστικής  περιόδου  στις αρχές του  καλοκαιριού  θα είναι 17,6%  και 810.000 άτομα.